Anglo-saksonski stisak

Nedavno je britanski premijer priprijetio ostatku Evrope, koju u suštini prestavlja osovina Berlin-Pariz, da će Ujedinjeno kraljevstvo raspisati referendum o napuštanju Evropske Unije.

Iako je Velika Britanija uvijek imala poseban položaj u okviru Evropske Unije, čuvajući svoj tradicionalni suverenitet u vođenju spoljnje i ekonomske politike, koji je uglavnom odgovarao svima sa obije strane Lamanša, ova prijetnja premijera vlade Njenog veličanstva je za mnoge došla kao iznenađenje i čini se pretjerano oštra reakcija na izbor nekog novog evropskog birokrate.  Kao i uvijek, ovo što je svima vidljivo kao manifestacija „neslaganja“ Ostrva i Kontinenta je samo vrh ledenog brijega u složenim odnosima u trouglu Evropa-Britanija-SAD.

Ova izjava premijera Dejvida Kamerona dolazi u posebnom trenutku kada je „jedinstvo zapadnog svijeta“ jako krhko, a posebno u stavu prema još jednom značajnom faktoru svjetske politike – Rusiji i njenoj politici na postsovjetskom prostoru.

Od samog početka ukrajinske krize, čak i posebno neupućenom posmatraču, bilo je jasno vidljivo koliko disonantnih tonova i razmimoilaženja ima među „zapadnim saveznicima“ u odnosu na ulogu Rusije u toj krizi, i sa koliko napora saveznici pokušavaju da dođu do „zajedničkog stava i zajedničke politike“ prema Rusiji.

Razlozi za ovu „neslogu“ su duboki i oni su odraz različitih nacionalnih i ekonomskih interesa partnera u okviru zapadnog savezništva. Relativna uzdržanost evropskih vlada u osudi Rusije u odnosu na jastrebovske izjave koje dolaze iz Londona i Vašingtona, posledica je dubokih ekonomskih, kulturnih i civilizacijskih veza koje postoje na relaciji Evropa-Rusija, a kojih nema u toj mjeri između Rusije sa jedne, i Velike Britanije i SAD-a sa druge strane.

Evropa je u uslovima sporog oporavka od posljedica ekonomske krize i nedostatka privrednog rasta jako upućena na Rusiju i na njeno rastuće tržište. Na tom tržištu kupce za svoju robu pronalaze evropske kompanije i tu se najbrže oplođuje investirani evropski kapital. Ako ovome dodamo gotovo poslovičnu zavisnost evropske industrije od ruskih energenata, i pomalo zanemarenu činjenicu da Rusija i ostatak Evrope čine jedan kulturni prostor, „uzdržan“ stav Evrope prema Rusiji dobija na smislu.

Obamina administracija i britanska vlada mjesecima su pokušavale da „ohrabre“ Njemačku i Francusku, koje prestavljaju kičmu Evropske Unije, da zauzmu oštriji stav prema Rusiji, i čini se da su ove dvije zemlje uspješno odolijevale anglo-američkim „ohrabrenjima“. U tradicionalnom maniru vođenja američke politike u setu mjera koje su Njemačku trebale da „ohrabre“ nalazili su se i pritisci i prijetnje i špijuniranje, ali čini se da ni njemačka vlada ni njemačko javno mnjenje nijesu odreagovali na priželjkivani način te je bilo potrebno Evropu dodatno izložiti pritisku anglo-američke ose.

Upravo u tom trenutku su došle, izjava britanskog premijera o referendumu o istupanju iz EU, koja je upućena njemačkoj (čitaj, evropskoj) vladi, i obaranje malezijskog aviona, koje je poruka evropskom (čitaj njemačkoj) javnom mnjenju. Ova dva događaja su povezani jedan sa drugim u toj mjeri i kolikoj treba da proizvedu posljedice u pravcu koji je poželjan na SAD. Perspektiva „krnje“ Evropske Unije kojoj bi Velika britanija od sadašnjeg mosta prema SAD-u preko noći postala američki nosač aviona uz njenu obalu treba da uplaši Evropljane za svoju budućnost, Evropljane koji su još od vremena Drugog svjetskog rata izgubili i inicijativu i samopouzdanje, i koji su u toj mjeri oslonjeni na američku „zaštitu“ da su gotovo hendikepirani da vode sopstvenu politiku.

Ako se tome doda da bi Evropa od Amerike „prepuštena sama sebi“, trebala da se sama suoči sa „Ruskim medvjedom“ koji je pri tom još „nedemokrata, divalj, imperijalista, autokrata, homofob..itd..“ i koji „obara civilne avione“, britanska prijetnja o istupanju iz EU treba da ledi krv u žilama svakom Evropljaninu i da sbije redove zapadnih zemalja oko „zajedničkih vrijednosti…“.

Oko nezavisne pozicije Britanije ne bih trošio riječi, jer je više i neukome jasno da su Britanija i SAD dvije države sa jednom vladom, ili kako Džeremi Klarkson reče u šali ili zbilji.. „Da je Velika Britanija 51. američka država.,. Radije bih se osvrnuo na „Evropu“, Evropu pod znacima navoda sa razlogom… Nekada su se zemlje Varšavkog pakta nazivale „sovjetskim satelitima“  aludirajući pri tom na činjenicu da su u pitanju „samo prividno nezavisne države“ a da politiku tih zemalja vodi svemoćni Sovjetski Savez.

Znajući da je u vremenu Hladnog rata Poljska preko Egipta naoružavala avganistanske mudžahedine sa kojima je SSSR ratovao, a Rumunija, i pored sovjetskog bojkota slala spotriste na Olimpijske igre u Los Anđelesu `84. godine, današnje evropske zemlje se ne mogu pohvaliti ni tom slavnom titulom, „satelit“!