Krik ateističkih reformatora i – stigmatizacija Mitropolije!

Propagandistička radna akcija u Crnoj Gori, koju ovih dana gledamo, s porukom da objekti Mitropolije crnogorsko primorske hitno postanu vlasništvo države, nije nova. I sada, kao i prethodnih godina ona ima oblik histerije, ali i nedostatak znanja, pameti i logike.

Dakako, dotičnim propagandistima, uglavnom ateističke provinijencije ili „posebnog gledišta na hrišćanstvo“, uopšte nisu interesantni pravoslavni vjerski objekti kao mjesto molitve, jer nikad nisu voljeli Crkvu i vjernike – niti će ih ikad voljeti.

Prije će biti da se ta javna istupanja plasiraju da nasole i nagade Mitropoliji crnogorsko primorskoj i pravoslavnim vjernicima, jer crkve i vjernike oni vide kao opasnost svojim političkim iluzijama i šovinističkim projekcijama.

Njegoš, Rajko Cerović i Končita Vurst

Obavezu da poslednjih par nedjelja javnost zasipaju svojom primitivnom netrpeljivošću prema Mitropoliji preuzeli su na sebe pojedini opskurni čudaci. Prvi se javio nevladin aktivista Lav Lajović, koji sebe smatra nekakvim „koordinatorom Hrišćanskog pokreta“, mada niko ne zna šta to on „koordinira“?!

Recimo, jednom je, u polemici, „hrišćanski koordinator“ Lav „otkrio javnosti“ da Sveti Petar Cetinjski nije svetac. To je objasnio ovako: „Ne mislim da je Petar Prvi svetac – zbog krvavih i brutalnih ratova koja je je vodio… Niti ga je ko zbog toga proglasio svecem“, a potom nastavio: „On je velik jer je bio izuzetno čestit i plemenit čovjek, opismenjavao narod, učio ih zakonima ljudskim i Božijim. Dvjesta pedeset poslanica je napisao, i stvarao neko iole civilizovano i uređeno društvo.“

I tako, u ovakvoj „hrišćanskoj“ NVO koordinaciji – Sv. Petar Cetinjski prestaje biti svetac, ali mu se daje titula humaniste i tvorca civilizovanog društva?! Samo još nedostaje da se borba sa Turcima označi kao klasna borba, a vladika Petar Prvi Petrović – znamenitim revolucionarom, pa da Sv. Petar Cetinjki postane bitna ličost svjetske revolucije, ali bez prefiksa – „Sveti“!

Poslije Lava, u akciji protiv Mitropolije glas je digao publicista Rajko Cerović, rodom iz Šahovića, danas Tomaševa, mjesta za koje istoričar Šerbo Rastoder tvrdi da je izvršen genocid nad Bošnjacima 1924. godine.

Vjerovatno ucvijeljen zbog mjesta rođenja, Cerović svoj karikaturni kosmopolitizam demonstrira nacionalističkim divljanjem u javnosti, naravno – primitivnim dizanjem ateističke prašine oko Crkve.

Tako je Cerović u zadnjem tekstu imao iznenadnu provalu orginalnog i smjehotresnog šovinizma gdje je ustvrdio sledeće – kada bi Njegoš ustao, on bi „umjesto otpora prema poturicama, kojih danas nema, pisao više o aktuelnim posrbicama“. (1*)

Elem, da Njegoš stvarno ustane iz groba, te da je „pameti“ pomamljenog publiciste Rajka Cerovića, možda bi odmah sa šargijama otišao na Evroviziju, otpjevao !U Stambolu na Bosforu!, bacio mantiju i oženio Končitu Vurst, a potom došao u Podgoricu i potpisao Rajkov Manifest da poturice više ne postoje, jer ih nema, već da postoje posrbice – jer Rajko ima nekontrolisane paranoidne napade zbog alergije na Srbe.

Iako je tačno konstatovao da poturice ne postoje, Cerović nam ipak nije rekao da li pored posrbica postoje i: podukljice, pobošnjačice, pohrvatice i pomuslimanice, ili je Njegoš sa Končitom otišao na neku podgoričku Gej paradu- pa mu nije rekao šta o tome misli, da nam to Rajko lijepo prevede u svom provincijalnom maniru?

Elem, kako tekstovi Lajovića i Cerovića više sliče pamfletu, to će eventualni širi osvrt na njihovo pisanje biti u nekom od narednih tekstova. Ipak, ovdje će biti riječ o nedavnom tekstu (2*) Novaka Adžića, koji zahtijeva poseban osvrt jer se mantra, koju je predostavio u tom štivu, ponavlja godinama te traži pojašnjenja.

Mitropolita da biraju deklarisani ateisti i protivnici Crkve?!

Tako, u poslednjem tekstu (2*) Novaka Adžića saznali smo da je za vrijeme kralja Nikole Prvog Petrovića postojala Crnogorska crkva, te da „Srpske crkve tada nije bilo u Crnoj Gori“. Kao potvrdu tome on citira Ustav Knjaževine Crne Gore, gdje u članu 40. piše ovo: „Državna vjera u Crnoj Gori je istočno-pravoslavna. Crnogorska crkva je autokefalna“.

Osim toga, Adžić je u svom tekstu naveo da je „od 1852. do 1918. godine knjaževina, a potom Kraljevina Crna Gora bila vlasnik crkvene imovine- kojom je upravljala Crkva“, ali i da je u tom vremenu „Knjaz Gospodar bio taj koji je odlučivao o izboru mitropolita.“

Ovim poslednjim navodom, Adžić nedvosmisleno predlaže današnjem crnogorskom režimu da proglasi manastire, crkve i imovinu Mitropolije crnogorsko primorske državnom svojinom, te da država na sebe preuzme imenovanje mitropolita Mitropolije crnogorsko primorske.

Ipak, ono što Adžić ne želi primjetiti je to da su knjaževina, a potom Kraljevina Crna Gora i ova sadašnja Crna Gora dvije potpuno različite države.

Naime, Kraljevina Crna Gora je bila izrazita nacionalna država srpskog naroda, gdje je kroz školstvo, publicistiku , književnost i politiku- sa najvišeg državnog nivoa od suverena – knjaza a potom kralja Nikole Prvog bilo definisano i diktirano da u Crnoj Gori “žive čisti i pravi Srbi tri vjere”.

Za razliku od te države, ova današnja Crna Gora je – građanska država. U njoj pravoslavlje nije državna vjera, a najviši funkcioneri države su uglavnom – deklarisani ateisti.

Niko ne spori, niti ima potrebe sporiti, da se pravoslavna Crkva u Kraljevini Crnoj Gori zvala Crnogorska crkva, ali nije sporno ni to da je ona u nacionalnom smislu bila srpska Crkva, jer su i kralj Nikola i dvorjani i podanici u vidu naroda bili – Srbi.

Ne samo da su pravoslavno stanovništvo knjaževine i kraljevine Crne Gore činili Srbi, već su Srbi bili svi muslimani i katolici, osim Albanaca. Reći da Crkva kojoj su ti pravoslavni Srbi u Crnoj Gori pripadali, a koja se zvala Crnogorska crkva, nije srpska – predstavlja očigledan nonsens, pogotovo ako je jasno da se na njihovom čelu nalazio nesporni velikosrpski velikosrbin – kralj Nikola Prvi Petrović.

Uostalom, kakav je odnos kralja Nikole bio prema srpskim neprijateljima, najbolje svjedoči insert iz njegovih Memoara, poslije 1905. godine, gdje kaže: NJIzgleda i izgledaće čudno, i u potonja vremena, da je mala Crna Gora sama ratila, sa velikom, silnom Carevinom Turskom.

A ja sam taj rat prihvatio lako, bezbrižno, rado i sa velikim oduševljenjem, ali jedna želja preovlađivaše sve druge: Da mi je cijelo prikupljeno srpstvo zagrliti, da mi je sve njegove neprijatelje spržiti.“ (3*)

Osim toga, nije sporno da je po Ustavu Knjaževine Crne Gore – Knjaz Gospodar birao Mitropolita, ali je Knjaz Gospodar je bio Srbin i pravoslavac.

A danas bi, po Adžiću, mitropolita trebali da biraju, po ateističkoj šemi, državni službenici raznih konfesija, pa i ateisti i antiteisti u Crnoj Gori – što predstavlja apsurd čija je osnova u čistom politikanstvu.

Može li iko zamisliti situaciju da Pravoslavnu crkvu i njene vjernike niko ništa ne pita, te da se – u skladu sa periodičnim mijenjanjem multikonfesionalne Vlade ili parlamentarne većine u Skupštini Crne Gore ujedno mijenja i mitropolit, da bi nepravoslavna politička većina skupa sa ateistima kontrolisala mitropolita?!

Glas Crnogorca: „Srpska Patrijaršija“

Na samom kraju teksta o kojem je riječ, nazivajući Mitropoliju crnogorsko-primorsku „uzurpatorsko-okupatorskom eparhijom u Crnoj Gori“, Novak Adžić kaže:

„Zaboravljaju episkopi i sveštenici Srpske crkve u Crnoj Gori, pod egidom mitropolita Amfilohija, da je Srpska pravoslavna crkva u Crnoj Gori ustanova koja je na našoj teritoriji i u našoj državi preživjeli relikt iz vremena aneksije i okupacije iz 1918. godine. To je ona bila i ostala i u vrijeme komunističke i socijalističke Crne Gore u okviru ondašnje Jugoslavije (1945-1991).“

Borbene teze Adžića da je sadašnja Pravoslavna crkva u Crnoj Gori „uzurpatorsko-okupatorska eparhija“ te „relikt iz vremena aneksije i okupacije iz 1918. godine“ su teze koje nije izgovorio čak ni Sekula Drljević.

Da bi stvari hronološki bile jasnije, pokazaćemo šta je kralj Nikola Prvi Petrović Njegoš govorio o ujedinjenju Srpske pravoslavne crkve kada je bio u jarosti, u emigraciji poslije detronizacije. Inače, ujedinjenje Srpske patrijaršije se desilo 30. avgusta po starom ili 12. septembra 1920. godine po novom kalendaru u Sabornoj crkvi Svetog Nikole u Karlovcima.

Prije toga se mora reći da je list „Glas Crnogorca“, koji će ovdje biti citiran, bio nedeljnik za politiku i književnost, ali i zvanični organ Knjaževine odnosno Kraljevine Crne Gore. On je izlazio na Cetinju, kao nastavak svoga prethodnika – lista „Crnogorac“, od 21. aprila 1873. do 20. decembra 1915. godine.

Potom je nastavio povremeno izlazi od 22. januara 1917. do 18. juna 1922. (br. 96) u Parizu i Rimu, kao zvanični list crnogorske Vlade u emigraciji.

U Nej-Sen-Siru kod Pariza, gdje se nalazilo sjedište Vlade kralja Nikole Prvog Petrovića u izbjeglištvu, izašao je i 88. broj „Glasa Crnogorca“ (24.9. – 7.10. 1920.) u kojem je na naslovnoj strani objavljen tekst s naslovom „Srpska Patrijaršija“.

Tekst nije dugačak, jako je sadržajan i jasan, te u cjelosti on izgleda ovako:

„Srbijanci su ovih dana proglasili karlovačku patrijaršiju za svesrpsku, i daju joj onu vlast, koju je nekada srpski patrijarh imao za vrijeme silnog Cara Dušana. Poznato je da je Car Dušan godine 1346. osnovao u Peći srpsku patrijaršiju, koja je docnije, pošto je veći dio srpske države pao pod ropstvo osmanlisko, pala u ruke Turaka.

Zbog nasilja turskih potonji je patrijarh pećski Arsenije Čarnojević god. 1690. ustao s narodom na oružje protivu turske vladavine. Poslije neuspjele pobjede nad Turcima, on je sa ogromnom masom naroda i sa narodnim prvacima, odstupio u nekadašnju Južnu Ugarsku, gdje je privremeno zauzeo mjesto sjedišta u Srijemskim Karlovcima, u nadi da će brzo doći prilika da se opet povrati u svoju osveštanu patrijaršisku prijestonicu u Peći.

Između ostalih ideala, koje je srpski narod vjekovima gajio, on nije nikad napustio ni tu ideju da opet vaspostavi srpsku patrijaršiju u Peći, jer je uvijek smatrao karlovačke nasljednike pećskog patrijarha Arsenija Čarnojevića samo kao mitropolite karlovačke, a titula patrijarha samo kao da im je jedno istorisko počasno zvanje.

Ovakav položaj mitropolita karlovačkog smatrale su i ostale srpsko-pravoslavne mitropolije, pa i sama beogradska vlada, dok su se sada prihvatili toga posla da rečenu mitropoliju stave u rang patrijaršije. Inače da su je smatrali patrijaršijom ne bi bilo nužde da se to proglašenje vrši, nego bi se i samim političkim oslobođenjem srpskog naroda i srpskih crkava proširila vlast patrijarha karlovačkog, da je on posjedovao pravo srpskog pravoslavnog patrijarha.

Prema istoriskom pravu naše crkve jedino mitropolitu pećskom pripada pravo da bude patrijarh cjelokupne srpske pravoslavne crkve.

Crnogorski narod, koji je u svojim vjekovnim naporima zasnovao srpsku državnu misao i stvorio prvu političku državu i omogućio svojim nesebičnim i junačkim podvizima da se oslobodi srpsko pleme ispod turskog i austriskog ropstva, oslobodio je i Peć, sjedište srpskog patrijarha.

Samim oslobođenjem Peći, oživjela su i realna patrijaršiska prava pećskog mitropolita. Crna Gora je htjela da imenuje jednog patrijarha opet u Peći, ali kako još tada nije bio oslobođen jedan veliki dio našeg naroda koji se nalazio pod austriskim ropstvom, taj je akt bio odložen.

Čim se Crna Gora vaspostavi, mitropolit pećski ima biti proglašen sa svima njegovim istoriskim pravima za patrijarha cjelokupne srpske pravoslavne crkve. Toga se prava Crna Gora kao vječno slobodna srpska država i kao osloboditeljka Peći neće smjeti nikada odreći. U protivnom ona bi se ogriješila i prema svom narodu, koji nije nikad dozvolio da se sa njenog amvona čuje propovjed zarobljenog oltara.

Svih su ovih prava, koje ima Crna Gora i njena crkva, potpuno svjesni beogradski zločinci, pa su zato sa naročitim ciljem pohitali, pošto se Peć, nalazi u Crnoj Gori, da nam to pravo otmu. Međutim, ni ta im pustolovina neće poći za rukom. Peć i pećska patrijaršija mora biti opet ono što je nekada bila srpskom narodu i srpskoj crkvi.“

Nijedan crnogorski federalista se nije bacao kamenom na Crkvu

Nema sumnje, iako je crnogorska Vlada u egzilu bila nezadovoljna, i ogorčena načinom na koji je Crna Gora ušla u državu sa Srbijom, ona je smatrala ispravnim rješenjem, i priznala, ujedinjenje Srpske pravoslavne crkve, ali je oštro naglašavala da pravo na srpski patrijaršijski tron pripada Crnoj Gori i njenoj Mitropoliji pećkoj.

Samim tim, da je Adžić, recimo, vrisnuo da su Crnogorci trebali, a da i danas moraju imati nasledno mjesto Pećkog patrijarha, koji bi bio patrijarh svim pravoslavnim Srbima, bio bi na tvrdoj liniji koju je nekada imao kralj Nikola u egzilu.

Novak Adžić po pitanju Crkve ne samo da nije na liniji kralja Nikole, već radikalno odstupa od ideologije crnogorskih federalista – zelenaša. A kako ne bi odstupao, kada se od njih čak i nacionalno razlikuje, jer su federalisti bili agresivni Srbi koji su se borili da Crnogorci budu priznati i uvaženi politički narod u okviru srpske nacije.

Zato crnogorskim federalistima nije na pamet padalo da Srpsku pravoslavnu crkvu proglašavaju „okupatorskom“, kao što to radi Adžić. Takve neadekvatne etikete nije govorio politički ekstremni Sekula Drljević, koji je bio Srbin sve do 1941. godine, kada se obreo u NDH i počeo da mutira u dodiru sa zločinačkom ustaškom ideologijom.

Novak Adžić nikad nije prezentovao, niti može prezentovati, da je ikada ijedan crnogorski federalista rekao da je Srpska crkva okupatorska.

Stav da je Srpska crkva „okupatorska“ Adžić ne može naći čak ni u knjizi Sekule Drljevića „Balkanski sukobi 1905. – 1941.“, koja je objavljena u ustaškom Zagrebu 1944. godine. Drljević se u njoj uopšte nije osvrnuo na fakt ujedinjenja Srpske crkve, a kako se nije osvrnuo- tako fakt ujedinjenja nije mogao osuditi.

Ispada de je Novak Adžić, po stepenu agresije prema Crkvi, nekoliko oktava izviše ekstremnog Sekule Drljevića, i to iz onog najgoreg perioda- kada Drljević bio saradnik ustaša.

Adžić je pogubio kontakt sa istorijskom Crnom Gorom

Adžić ne samo da, po pitanju Crkve, ideološki odstupa od crnogorskih federalista, pa i Sekule Drljevića iz perioda NDH, već ne shvata ni odnos crnogorskih komunista prema tom pitanju.

Uostalom, evo citata Novaka Adžića o Đilasu i crnogorskim komunista u kontekstu nacionalnog pitanja:

„Milovan Đilas je bio jedan od utemeljitelja i protagonista komunistističkog srpstva u Crnoj Gori i o Crnoj Gori i ideološko-politički glasnogovornik teze, koja je u partijskoj istoriogafiji dugo vremena bila „zakon“, o „dvostrukosti“ Crnogoraca, odnosno, teze da su Crnogorci izrasli kao nacija iz srpskog naroda, te da su etnički Srbi, odnosno, da su Crnogorci srpskog porijekla.“ (4*)

Dakako, riječ je o najznačejnijem crnogorskom komunisti Milovanu Đilasu, koji je dao teoretske osnove crnogorske nacije u prvomajskom broju „Borbe“ 1945. godine, a potom osporio naučnu osnovanost toga svog teksta, otišavši tako daleko da je čak ustvrdio da je Crna Gora kažnjena stvaranjem crnogorske nacije, vrativši se na pozicije da su Crnogorci u stvari varijetet Srba sa svojim posebnostima.

Elem, ako su crnogorski komunisti faktički naredili da se pravoslavno stanovništvo u Crnoj Gori nacionalno opredjeljuje kao Crnogorci, s vrlo preciznom formulacijom ko su Crnogorci, a koju i Adžić prepoznaje kao komunistiki zakon: „Crnogorci izrasli kao nacija iz srpskog naroda, te da su etnički Srbi, odnosno, da su Crnogorci srpskog porijekla“, tada je potpuno jasno zašto komunisti nisu dirali crkveno ustrojstvo Srpske pravoslavne crkve.

Naime, nemoguće je kao Crnogorac biti srpskog porijekla i etničkim Srbinom, a govoriti o bilo kakvoj srpskoj okupaciji. Može se govoriti o dinastičkoj, diktatorskoj, ideološkoj, pa i državnoj okupaciji ali o etničkoj – srpskoj ne, jer bi to bio apsurd.

Na kraju se može konstatovati sledeće, potvrdu pozicije da je Srpska crkva okupatorska Novak Adžić ne može naći u istupanjima Kralja Nikole i njegovih potomaka, kao ni kod crnogorskih federalista i crnogorskih komunista, jer oni nisu registrovali da to postoji.

Takav neadekvatni poklič ne postoji kod Sekule Drljevića, čak iz perioda kada je Sekula bio saradnik ustaškog Zagreba. Novak Adžić je prosto izgubio kopču s vremenom, i pliva u ideološkim prostorima bez ikakve sigurne podloge pod nogama.

Jer, kako u prošlosti Crne Gore nije bilo političke ideologije koja je bila protiv ujedinjenja Srpske pravoslavne Crkve, sasvim je logično da takva ideja ne može biti imanentna današnjim pravoslavnim vjernicima.

Logički se odbacuje i od sveštenstva Pravoslavne Crkve u Crnoj Gori, kako se ona naziva od 13/26. maja 2006. donošenjem takve odluke na zasijedanju Svetog arhijerejskog sabora Srpske pravoslavne crkve u Beogradu,

Tražiti od Mitropolije i vjernika da prihvate teze Lajovića, Cerovića i Adžića kao „normalne“- znači prihvatiti da su ideje koje su ekstremnije od najekstremnijih ideja Sekule Drljevića – običan i svakodnevni „demokratski stav“?!

Zato dotična stigmatizacija Pravoslavne crkve u Crnoj Gori predstavlja neobično ideološko tumaranje, koje će, zakonomjerno – doživjeti „sudbinu probušenog balona“, jer se nalazi u prostorima izvan prirodne logike i zdravog smisla!

Reference:

(1*) (Rajko Cerović, Blagi Amfilohije, Pobjeda, 25. 04. 2017.)

(2*) (Novak Adžić, Knjaževina i Kraljevina Crna Gora je bila vlasnik imovine kojom je upravljala Crnogorska crkva, portal Analitika, 03. 05. 2017.)

(3*) (Bojanić Đorđe, Istorija Srba, Niš, izdavač SVEN, 2011., str 97.)

(4*) (Novak Adžić, Milovan Đilas o crnogorskom nacionalnom pitanju, portal Analitika, 24. 11. 2015.)