Samo dvije banke u Crnoj Gori mijenjaju dinare u evre

Iako najveći broj posjetilaca u toku ljetnje turističke sezone dolazi iz Srbije, samo dvije banke, od ukupno 16 koliko ih posluje u Crnoj Gori vrše konverziju dinara u evre.

Dinare mijenjaju Komercijalna banka AD Budva i NLB Montenegro, pa su turisti prinuđeni ili da tragaju za poslovnicama tih banaka, ili da na ljetovanje dođu sa evrima koje razmijene u Srbiji, što je najčešće i slučaj.

Postoji i opcija razmjene dinara u evre kod lokalnih dilera, ali kako „Sloboda“ nezvanično saznaje, kurs po kojem se konvertuju dinari u evre značajno je bolji nego u Crnoj Gori, pa samo rijetki potraže usluge dilera. Takođe, za razliku od zemalja u regionu, u Crnoj Gori ne postoje mjenjačnice u kojima je moguće razmijeniti novac, pa su turisti i građani primorani da na konverziju čekaju u bankama ili da potraže lokalne dilere.

Propisima Centralne banke, kada je riječ o izboru valuta koje će konvertovati , bankama u Crnoj Gori ostavljene su odriješene ruke. U najvećem broju slučajeva banke vrše konverziju američkog dolara, britanske funte i švajcarskog franka.

Turisti iz Srbije, prema podacima Monstata, u aprilu su ostvarili najveći broj noćenja, 9,7 odsto, a takođe je i važan spoljnotrgovinski partner, pa je tako za period od januara do aprila ove godine izvoz u Srbiju iznosio 27,8 miliona, a uvoz 126 miliona evra. Uprkos svemu tome, banke nijesu prepoznale interes privrede i građana vezano za konverziju dinara u evre.

Zvanične odgovore u kojima su navele da se u njihovim poslovnicama ne može konvertovati dinar „Slobodi” su dostavile Erste, Sosjete Ženeral i Adiko banka.

Ekonomski analitičar Predrag Drecun smatra da su banke koje su odlučile da u svoje usluge konverzije valuta uvrste i mogućnost razmjene dinara u evro, napravile dobar poslovni potez.

– Činjenica da će u narednom periodu biti značajno uvećan broj posjetilaca iz Srbije i da će ti ljudi imati potrebu da zamijene novac otvara prostor za dodatnu zaradu s obzirom na to da je dinar stabilna valuta. Koliko god da je on jak ili ne, stabilan je, tako da banke konverzijom te valute štite svoj interes i oslobađaju se rizika u slučaju eventualnih kursnih razlika – kazao je Drecun za „Slobodu”.

Kako su Komercijalna banka Budva i NLB Montenegro, prema njegovom mišljenju, odlukom da razmijenjuju dinare u svojim poslovnicama napravile dobar korak, vjeruje da će u toku sezone ostvariti i dodatni profit, posebno jer nemaju veliku konkurenciju.

– Vjerujem da će se taj glas brzo proširiti, te će se vjerovatno uticati i na ostale banke da prošire listu mjenjačkih valuta. Postoji mogućnost i da se banke odluče na sezonsku akciju, pa se u toku ljeta priključe onima koje mijenjaju dinare. Tu opciju ne treba isključivati apriori, jer je Srbija jedan od najznačajnih partnera kada je riječ o prometu usluga i roba – rekao je Drecun.

Evropska pravila nalažu da je uslov da neka država može da koristi evro kao svoju valutu mora da bude članica EU i da poštuje ključne kriterijume iz Mastrihtskog ugovora koji podrazumijevaju budžetski deficit na nivou od tri odsto bruto domaćeg proizvoda i javni dug na nivo do 60 odsto BDP-a, što Crna Gora ne ispunjava. Tek nakon ispunjavanja tih uslova stiče se pravo ulaska u Evropsku monetarnu uniju.

U izvještajima Evropske komisije naglašavano je da je Crna Gora jednostrano uvela evro 2002. godine, te da je to je urađeno uz prećutnu saglasnost evropskih zvaničnika.

Iz CBCG su ranije govorili da ne postoji vjerovatnoća da će Crna Gora u toku pregovara o pristupanju EU dobiti zahtjev da se ukine evro kao zvanično sredstvo plaćanja. Isto tako zvaničnici su navodili da bi se u slučaju napuštanja evra država suočila sa određenim rizicima, kao što su povećana inflatorna očekivanja, pogoršanja fiskalnih disbalansa, rast sive ekonomije, smanjenje stranih direktnih investicija i na kraju ekonomska recesija. Državni vrh više puta je naglasio da će težiti da ispuni kriterijume za približavanje evrozoni i da će se pitanje korišćenja evra riješiti tokom pristupnih pregovora.
Iva Stojadinović

Evro uveden 2000. godine

Evro je u Crnoj Gori zamijenio njemačku marku, koja je uvedena 2000. godine, a čijim je uvođenjem ukinut dinar. Kako je navedeno na sajtu Centralne banke, evro je uveden kako bi se olakšao promet roba i usluga i međunarodna komunikacija. Sa druge strane, od ukupno 28 zemalja članica Evropske unije, čak devet svoju valutu nije zamijenila evrom. To su Britanija koja je je u procesu istupanja od EU, Švedska, Danska, Češka, Poljska, Mađarska, Hrvatska, Rumunija i Bugarska, a Crna Gora, tzv. Kosovo*, San Marino, Andora, Vatikan i Monako koriste evro, iako nijesu u Evropskoj monetarnoj uniji.

– Kao mala, otvorena zemlja želi da ima jaku konvertibilnu valutu na kojoj će zasnivati svoju privredu i lakše se uključiti u evropske ekonomske tokove. Uvođenjem evra izbjegava se rizik sopstvene valute – navedeno je na zvaničnom sajtu Centralne banke.