3. oktobar 1929. – Kraljevina SHS primenovana u Kraljevinu Jugoslaviju
1 min readNa današnji dan 1929. godine Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca preimenovana je u Kraljevinu Jugoslaviju, a umjesto dotadašnje podjele na oblasti nova podjela je bila na banovine.
Banovine su od 1929. godine bile upravne jedinice Kraljevine Jugoslavije. Cjelokupna teritorija Kraljevine Jugoslavije bila je podijeljena na devet banovina. Beograd, zajedno sa Pančevom i Zemunom, kao glavni grad nije pripadao nijednoj banovini (predstavljao je posebnu upravnu jedinicu pod nazivom Uprava grada Beograda, a ovlašćenja upravnika glavnog grada bila su uporediva sa onima koje su imali banovi u ostatku zemlje).
Godine 1939. kao rezultat sporazuma Cvetković-Maček, spajanjem Savske i Primorske banovine (u cjelosti) i djelova Dunavske, Vrbaske, Drinske i Zetske banovine nastaje Banovina Hrvatska. Krfskom deklaracijom riješeno je pitanje budućeg oblika vladavine i pitanje organizacije vlasti, a ostalo je zaobiđeno pitanje državnog uređenja. Vidovdanskim ustavom država je regionalno podijeljena na 33 oblasti, od kojih je svaka mogla da ima najviše 800.000 stanovnika. Zamišljeno je da oblasna skupština izdaje oblasne uredbe, koje je proglašavao oblasni župan, odnosno načelnik. Uvođenjem Šestojanuarske diktature oblasne skupštine su nestale, dok je velikim županima stavljeno u nadležnost vođenje oblasnih skupština i odbora. Ideja za sledeći vid regionalizma došla je pod spoljnim uticajima. Naime, savezničke zemlje zahtijevale su od kralja Aleksandra da učvrsti jugoslovensko narodno i državno jedinstvo, kao i da decentralizuje upravu. Konkretno, britanski ambasador u Beogradu 1928. godine je dao predlog o reviziji Vidovdanskog ustava, kojim bi se država, umjesto na oblasti, izdijelila na daleko veće pokrajine, sa lokalnom autonomijom, ekonomski i finansijski nezavisne.
Tako je 1929. godine donijet Zakon o nazivu i podjeli Kraljevine na upravna područja. Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca je preimenovana u Kraljevinu Jugoslaviju, sa idejom političkog integralnog projekta, po kome su Srbi, Hrvati i Slovenci trebalo da se stope u jedinstvenu, jugoslovensku naciju. U drugom paragrafu ovog zakona ustanovljene su banovine, kao najveće upravne jedinice, u cilju efikasnijeg rada administracije i stvaranja prirodnih privrednih cjelina. Banovine su nosile nazive po najpoznatijim rijekama, koje su kroz njih proticale. Razlog za ovakve nazive zasnivao se na činjenici da su oni već bili odomaćeni i takođe u upotrebi kod vojno-teritorijalne podjele, a sa željom da se raskine sa ranijim istorijskim nazivima i izbrišu granice između njih, kako bi se spriječili dalji dezintegracioni procesi u državi. Admnistrativna podjela na banovine zasnovana je po geografskom kriterijumu prema prirodnim granicama, koje su prolazile planinskim grebenima ili duž velikih rijeka. Ban je vršio najvišu političku i opštu upravnu vlast u banovini, a postavljao se kraljevskim ukazom, na predlog predsjednika Ministarskog savjeta Kraljevine Jugoslavije. Nadležnosti banovine, odnosno bana obuhvatale su sledeće poslove: poljoprivreda, građevina, trgovina i industrija, šume i rudnici, socijalna politika i zdravstvo i prosvjeta.
Zetska banovina je obuhvatala teritorije koje je su bile u sastavu Kraljevine Crne Gore, kao i teritoriju Dubrovačke republike i Boke, ali i zaleđa Dubrovnika u Hercegovini (Nevesinje, Trebinje, Gacko, sve do Foče na sjeveru) kao i Kosovo i Metohiju sve do Kosovske Mitrovice, Srbice i Orahovca na istoku, veći dio Raške oblasti (Novopazarskog sandžaka) koju je oslobodila Srbija u ratu 1912. godine kao i varoši Rašku i Ušće. Dobila je ime po rijeci Zeti, čiji je sliv u središtu ove administrativne oblasti, a koje je bilo u upotrebi i u srednjem vijeku i odnosilo se na prostore današnje Crne Gore. Administrativno središte Zetske banovine bilo je Cetinje. Sile Osovine su 1941. godine okupirale Zetsku banovinu. Nekoliko manjih područja oko Boke kotorske su anektirana od strane fašističke Italije, dok je ostatak postao dio okupacione zone Italije u Crnoj Gori i Albaniji.
Istočna područja su postala dio okupacione zone nacističke Njemačke u Srbiji, dok su zapadna područja pripojena Nezavisnoj Državi Hrvatskoj. Zadnji ban Zetske banovine bio je Blažo Đukanović.