Čiji je dan pobjede, ili – čija je pobjeda

Piše: Emilo Labudović

Mada ne vrijedi mnogo, smio bih da založim ovu sijedu glavu da, kad bi se sprovela anketa među današnjom omladinom, ni deset odsto njih ne bi znalo koji je danas datum i zbog čega je uopšte važan. Dan pobjede, jedan od najveličanstvenijih datuma u novijoj istoriji čovječanstva, skoro da je izblijedio sa kalendara i utonuo u sivilo zaborava. Nestao je sa spiska državnih praznika, sklonjen iz čitanki, njegove zastave više nijesu ni na pola koplja. Dan pobjede nad fašizmom zamaskiran je Danom Evrope, one Evrope koje ne bi ni bilo da nije pobijeđen fašizam.

To stanje i ne bi trebalo toliko da čudi jer su u međuvremenu u svijetu stasale generacije i generacije onih koji nijesu „mirisali barut“, i strahote Velikog rata uglavnom doživljavaju kroz domaće i američke filmske blokbastere, da nije skoro svakodnevnog upozorenja opasnost mogućeg povratka fašizma kao ideologije i kao prakse.

U prilog ovom istorijskom apsurdu ide i činjenica da se kao na potencijalnu opasnost fašističkog „cam beka“ najviše upire prema Istoku i onim zemljama čiji je doprinos njegovom slomu nemjerljiv i plaćen milionskim žrtvama. Po propagandnom narativu koji se uporno podgrijava, avet fašizma više ne stanuje u Evropi, mada, iz izbora u izbore, u njenim državama sve više vaskrsavaju politička desnica i njene ideologije. Ne, iz kolijevke fašizma, iz zemlje koncentracionih logora, „fabrika smrti“, danas se upire prstom u one države i one narode koji su tu „umotvorinu zapadne demokratije“ platili cijenom koja se ne da samjeriti. Rusi, Srbi, Jevreji, Cigani… fale još samo psi kojima je, takođe, sve bilo zabranjeno.

Dan je pobjede, ali bi mnogi, i ovdje i napolju, to najradije prećutali. I htjeli bi da pobjednici ne mašu zastavama slobode i pobjede, jer gdje ima pobjede ima i poraženih. A „poraženi“, žigosani neizbrisivim žigom zločina, nečovječnosti, zla koje ni najdivljije horde kroz istoriju nijesu ostavljale za sobom, danas bi da budu pobjednici. I da im na tu „pobjedu“ ni u primisli ne padne ni sjenka današnjeg datuma.

Dan je pobjede, priznao to neko ili ne, slavio ga ili ne, i to će ostati istina koju ni jedna ovovremena gumica neće moći da izbriše. Odjeci silovitog marša ulicama Moskve i topovska kanonada sa Kalemegdana dovoljno su glasni da potru muk kojim bi, navodno antifašistička, Evropa kao i ovaj ovdašnji antifašistički državni surogat da se na 9. maj bace blatom zaborava.
A ko zaboravi, zaslužuje da mu se ponovi, istina je stara koliko i civilizacija.