Crna Gora: Ekološka (ne)kultura, kazne i do 40.000 evra

Kultura crnogorskog naroda, kada je u pitanju odlaganje otpada, i dalje je na niskom nivou. To potvrđuju brojne slike na koje nailazimo: morske dubine kriju cijelu deponiju auto djelova, karoserija, veš mašina, plastičnih flaša, ali i svinjskih plećki, dok kese, boce “krase” slike crnogorskih parkova, rijeka, ulica. Kazne za nesavjesno odlaganje otpada kreću se i do 40.000 evra.

Može li more “sprati” posljedice našeg bahatog ponašanja? Zašto je ljudima teško napraviti nekoliko koraka do najbliže kante? Jedno je sigurno- kako bi opravdali titulu “ekološke države” nadležni moraju pod hitno raditi nešto po tom pitanju.

U Ministarstvu održivog razvoja i turizma za CdM naglašavaju da je neophodno, prije svega, da svaki pojedinac pokaže znatno veći nivo odgovornosti kad je u pitanju pravilno odlaganje otpada, te da se njegovo odlaganje vrši na mjestima koja su za to zakonom predviđena.

„U suprotnom, troškovi njegovog sakupljana i odlaganja postaju mnogo veći“, upozoravaju u Ministarstvu.

Naglašavaju da je neadekvatno odložen otpad koji imamo prilike da vidimo svakog dana nedopustiva slika, a posebno zbog činjenice da je Crna Gora Ustavom proglašena ekološkom državom.

„Nacrtom novog Državnog plana upravljanja otpadom predviđena je izrada Državnog komunikacionog plana, na osnovu kojeg će opštine biti u obavezi da donesu svoje lokalne komunikacione planove, a jedna od najvažnijih aktivnosti biće podizanje svijesti građana, u cilju uključivanja javnosti u implementaciju planova upravljanja otpadom, kako na državnom tako i lokalnom nivou”, kazali su u Ministarstvu.

Neophodna je, ističu, i znatno rigoroznija primjena kaznenih odredbi iz Zakona o upravljanju otpadom od strane inspekcijskih organa, kao na lokalnom, tako i na državnom nivou.

„Zakonom su utvrđene kazne za pravna lica u iznosu od 1.000 do 40.000 evra za prekršaj odlaganja otpada na lokaciji koja nije utvrđena propisima o uređenju prostora. Za odgovorno lice u pravnom licu za ovakav prekršaj propisana je kazna u iznosu od 500 do 4.000 evra, dok za preduzetnike i fizička lica kazna iznosi od 1.000 do 6.000 evra, odnosno od 500 do 2.000 evra“, ističu u Ministasrtvu.

Podsjećaju da je odlaganje otpada u moru u direktnoj suprotnosti i sa odrebama Barselonske konvencije i njenih protokola.

„U skladu sa konvencijom UNEP/MAP je razvio Regionalni plan upravljanja otpadom koji dospijeva u Sredozemno more, kojim su predviđene obaveze prevencije odlaganja otpada u more, kao i mjere sakuplajnja i tretmana plutajućeg otpada, kao i aktivnosti po pitanju praćenja količine i uticaja dispergovanih otpadnih mikročestica u vodenom stubu. S tim u vezi, u Nacrtu Nacionalne staretgije integralnog upravljanja obalnim područjem, u okviru strateškog cilja unapređenja stanja morskog ekosistema, utvrđena je mjera smanjenja količine otpada koji dospijeva u more“, objasnili su u ovom Vladinom resoru.

Iz Uprave za inspekcijske poslove je CdM-u saopšteno da je od 1. januara do 1. aprila ove godine ekološka inspekcija u cilju otklanjanja nepravilnosti u odnosu na Zakon o upravljanju donijela 88 rješenja, od čega se 11 odnosi na zabranu obavljanja djelatnosti sakupljanja i/ili obrade otpada do pribavljanja potrebnih dozvola u skladu sa zakonom.

„Zbog prekršaja iz oblasti upravljanja otpadom podnijeto je nadležnim područnim organima za prekršaje tri Zahtjeva za pokretanje prekršajnog postupka, i izdata su tri prekršajna naloga”, ističu za CdM u Upravi za inspekcijeske poslove.

U toku 2014. godine ekološka inspekcija je u cilju otklanjanja nepravilnosti u odnosu na Zakon o upravljanju otpadom donijela 282 rješenja, od čega se 19 odnosi na zabranu obavljanja djelatnosti sakupljanja i/ili obrade otpada do pribavljanja potrebnih dozvola u skladu sa zakonom.

“Po rješenjima Ekološke inspekcije Uprave za inspekcijske poslove u toku izvještajnog perioda izvršene su četiri sanacije lokacija na kojima je došlo do kontaminacije zemljišta usljed ispuštanja mineralnog ulja kao i/ili skladištenja otpada”, kazali su CdM-u u Upravi za inspekcijeske poslove.

Najobimnije aktivnosti na sanaciji izvršene su na prostoru bivšeg poljoprivrednog dobra ,,Plastenici” u Golubovcima, Podgorica, koje je u vlasništvu pravnog lica Atlas mont a.d. Podgorica.

“U toku ove sanacije izvršeno je sakupljanje 35 tona mazuta, 4,44 tone azbesta, 16 tona mulja iz upojnih bunara, 43,14 tona zauljanog zemljišta”, ističu u UIP-u.

Takođe, tokom prošle godine, po rješenju ekološke inspekcije izvršena je sanacija zemljišta koje je kontaminirano usljed izlivanja transformatorskog ulja kod Trafostanice Zagorič u Podgorici kojom upravlja CGES.

“U toku ove sanacije izvršeno je sakupljanje oko tri tone zauljanog zemljišta i 3200 litara ulja koje je predato na dalje odstarnjivanje pravnom licu d.o.o. Hemosan”, kazali su u UIP-u.

CGES je, dodaju, izvršio sanaciju na prostoru trafostanice u Ulcinju, odnosno sakupljanje zauljanog zemljišta (pijesak i kamen) sa lokacije skladištenja starog transformatora.

“U toku ove sanacije izvršeno je sakupljanje 3700 kilograma zauljanog zemljišta koje je predato na dalje odstarnjivanje pravnom licu d.o.o. Hemosan”, ističu u UIP-u.

Po rješenju ekološke inspekcije izvršena je sanacije lokacije u kompleksu sanitarne deponije “Možura” u Baru na kojoj je vršeno privremeno skladištenje biootpada i kabastog otpada.

Po rješenjima ekološke inspekcije u izvještajnom periodu upisala su se četiri pravna lica u registar za sakupljanje, odnosno transport otpada kod Agencije za zaštitu životne sredine.

U 2014. godini zbog prekršaja iz oblasti upravljanja otpadom podnijeto je nadležnim područnim organima za prekršaje 22 Zahtjeva za pokretanje prekršajnog postupka, i izdata su četiri prekršajna naloga.