Crnjanski diskreditovan zbog svojih stavaova

U okviru ciklusa ,,Dnevnik o Crnjanskom – Crnjanski i politika“, održaće se tribina tragom piščevih novinskih tekstova u srijedu 18. decemba u 19 časova u sali SKC-a, a Govoriće Milo Lompar I Zoran Avramović.

Crnjanski je rođen u Čongradu u Austrougarskoj, današnjoj Mađarskoj.

Progoni porodice Crnjanski počeli su time što je još njegov otac Toma zbog temparamentnog zastupanja intresa srpske manjinske populacije prognan iz Banata. Dakle, ,,Seobe“ ga prate još iz djetinjstva i upisuju se u njegov raznovrsan i dinamičan karakter. Posle burnog lutanja kroz ratnu pustoš Evrope, posle progona i anatema koje su bacane na njega, on se vraća u Srbiju i neki to porede sa Odisejevim povratkom na Itaku. Međutim, neki francuski mislioci komparativno su posmatrali Crnjanskog i Levinasa. Po njihovom mišljenju, ,,Seobe“ su djelo koje se može interpretirati u okviru Levinasove težnje za beskrajnim lutanjem i potragom za domovinom u kojoj se nikad nismo rodili.

Ni jedna interpretacija nije pogrešna jer se on posle burne Odiseje zaista vraća u domovinu 1965. godine, ali se vraća u domovinu u kojoj se nije rodio, koju je vječito tražio i za njom čeznuo. U svojoj pjesmi ,,Lament nad Beogradom“ piše: ,,U tebi nema besmisla i smrti.“

Miloš Crnjanski je od 1896. godine odrastao u Temišvaru, u patrijarhalno – rodoljubivoj sredini koja će mu kult Srbije i njene prošlosti usaditi u dušu kao najdražu relikviju. Najdublje i najtrajnije senzacije svojih dječijih i dječačkih godina doživljavao je u tipično srpskim nacionalnim i vjerskim sadržajima: crkvena škola, ikona Svetoga Save, tamjan, pravoslavno srpsko groblje sa ritualom sahrane i zadušnica, večernje priče i pjesme o Srbiji, hajdučiji i nabijanju na kolac – sve se to u dječakovim emocijama pretvaralo u trajan nemir i nepresušan izvor nada, radosti, sumnji, razočaranja i podizanja.

Riječ je o jednom od najvoljenijih pisaca koji je istovremeno bio i diskreditovan zbog novinskih tekstova i eseja što se prenosilo i na vrednovanje njegove književnosti.

„U svakoj književnost postoje male i velike nepravde učinjene piscima i njihovim knjigama. One se uglavnom vezuju za pogrešna tumačenja i ocene javnog ponašanja pisca. Takvih nepravdi bilo je i biće u svakoj kulturi, pitanje je samo da se i kako se one ispravljaju.“ zaključuje Zoran Avramović.