Dan primirja u Prvom svetskom ratu: Dan srpskog vaskrsenja!

U svetu se obeležava Dan primirja u Prvom svetskom ratu, a centralna državna ceremonija u Srbiji biće održana kod Spomen – kosturnice branilaca Beograda na Novom groblju.

Dan primirja u Prvom svetskom ratu obeležava se u znak sećanja na 11. novembar 1918. godine, kada je u francuskom gradu Kompjenu potpisano primirje, čime je okončan Prvi svetski rat.

Primirjem potpisanim pre 105 godina, u Francuskoj, obustavljene su borbe u Prvom svetskom ratu između zemalja Antante i Nemačke, a Danom primirja u svetu se obeležava i završetak najrazornijeg rata koji je istorija do tada zabeležila.

Nemačkom pristanku na primirje, čime je rat okončan, odnosno borbe obustavljene, prethodile su kapitulacije nemačkih saveznika, Bugarske, Turske, Austrougarske.

Primirje je zatim obnavljano do konačnog zaključenja mirovnog sporazuma u Versaju 28. juna 1919. godine.

Posledice rata, uzimajući u obzir veličinu zemlje i brojnost populacije, bile su najtragičnije po Srbiju, a procenjuje se da je stradalo više od 1, 24 miliona ljudi odnosno 28 procenata populacije iz 1914. godine.

Posle najvećeg rata u dotadašnjoj istoriji, 11. novembra 1918. godine u posebnom železničkom vagonu francuskog maršala Ferdinanda Foša u šumi nadomak gradića Kompijenja, nedaleko od Pariza, potpisano je primirje između Nemačke i sila Antante (Rusija, Francuska i Velika Britanija).

Sporazumom su dogovoreni prekid vatre, povlačenje nemačkih trupa, razmena zarobljenika i regulisano je pitanje ratne odštete i uništavanja nemačkih ratnih brodova i podmornica.

Prvi svetski rat koji je trajao od 1914. formalno je okončan Versajskim mirom 28. juna 1919. godine.

Potpisima koji su stavljeni na dokument u vagonu nadomak Pariza dogovoreno je primirje na zapadnom frontu, dok je srpska vojska učestvovala na južnom frontu i ona je poslednje primirje potpisala sa Mađarskom dva dana kasnije. Ipak, kako ne bi obeležavala prekid vatre u Prvom svetskom ratu dva dana posle ostalih saveznika, odlučeno je da se i u našoj zemlji 11. novembra proslavlja Dan primirja u Prvom svetskom ratu, koji se na Zapadu obeležava kao Dan sećanja od 1919. godine. U Srbiji je 2012. godine ovaj dan uvršten u državne praznike.

Poslednjim poginulim vojnikom u Prvom svetskom ratu na Zapadu se smatra kanadski redov Džordž Lorens Prajs koga je nemački snajperista ubio dva minuta pre opšte obustave vatre.

Srbija se na današnji dan seća pobede koju je skupo platila: životima više od milion svojih stanovnika, odnosno oko trećine ukupne populacije, polovinom radno sposobnih muškaraca. Poginulo je više od 400.000 srpskih vojnika.

Takođe, na današnji dan osvrćemo se i na dane koji su mu neposredno prethodili, a u kojima je srpska vojska za neverovatnih 45 dana uspela da, posle proboja Solunskog fronta, u silovitom naletu i pod borbama stigne 1. novembra do Beograda i oslobodi stotine kilometara svoje okupirane zemlje.