EPCG i CBCG spremaju novu omču građanima: Ko ima dug za struju teško će do kredita

Građani koji imaju veliki dug za struju ubuduće bi mogli imati probleme prilikom podizanja kredita, jer će Elektroprivreda Crne Gore (EPCG) Centralnoj banci (CBCG) za potrebe vođenja Kreditnog registra dostavljati podatke o dugovanjima korisnika električne energije.

Dostavljanje podataka o dugovanjima omogućeno je na osnovu mišljenja Agencije za zaštitu ličnih podataka i slobodan pristup informacijama, koja je ocijenila da shodno članu 37 Zakona o CBCG postoji zakonski osnov da EPCG, Centralnoj banci za potrebe vođenja Kreditnog registra dostavlja podatke o dugovanjima korisnika usluga, piše Dan.

Sa druge strane, istakli su da je dostavljanje ličnih podataka korisnika usluga, tačnije fizičkih lica (JMBG i adrese prebivališta), iz Kreditnog registra na korišćenje EPCG, u svrhe ažuriranja i dopune baze podataka klijenata Elektroprivrede u suprotnosti sa Zakonom o zaštiti podataka o ličnosti, pa to preduzeće neće imati na raspolaganju bazu podataka koju ima vrhovna bankarska institucija.

CBCG je u zahtjevu za davanje mišljenja Agenciji navela da je odlučila da iskoristi zakonska ovlašćenja i dopuni Kreditni registar podacima o zaduženjima pojedinih lica prema EPCG.

Naveli su i da je opšte poznata činjenica da EPCG kao pružalac usluga građanima, kroz zaključenje posebnog ugovora, daje mogućnost onim korisnicima usluga koji imaju dugovanja da te dugove izmiruju u mjesečnim ratama.

“Zaključenjem ugovora o otplati duga pojedinci opterećuju svoje prihode, pa bi njihovo dodatno zaduživanje kod kreditne institucije moglo ugroziti njihove finansije, što bi u konačnom, kao domino efekat, izložilo riziku bankarski sistem i kompletnu ekonomiju, te da je zato vrlo važno da se dodatno vrši procjena kreditne sposobnosti svakog pojedinca koji planira da se kreditno zadužuje kako bi se minimizirao kreditni rizik koji je dominantan u bankarskom sistemu Crne Gore”, navodi se u zahtjevu.

Savjet Agencije je u mišljenju koje je potpisao predsjednik Muhamed Đokaj naveo da CBCG ima pravni osnov za obradu ličnih podataka, ali saglasno principima i standardima sadržanim u potvrđenim međunarodnim ugovorima o ljudskim pravima i osnovnim slobodama obrada ličnih podataka od organa vlasti morala bi biti jasno definisana kroz izričitu zakonsku normu.

“Savjet Agencije je načelnog stava da se postojećim pravnim okvirom iz člana 37 Zakona o CBCG, na previše opšti i diskrecioni način daju ovlašćenja CBCG za obradu ličnih podataka u Kreditnom registru. Ovo posebno imajući u vidu da je vođenje Kreditnog registra uređeno eksplicitnom zakonskom normom, dok se način obrade uređuje podzakonskim aktom, odnosnougovornim odnosom, što samo po sebi može dovesti do nesigurnosti i zloupotrebe, naročito ako je saglasnost lica uslov, odnosno osnov koji će opravdati obradu (pravo na korišćenje) ličnih podataka subjektu koji nema status kreditno-finansijske institucije, već se radi o subjektu koji vrši djelatnost od javnog interesa (snabdjevač koji obavlja djelatnost snabdijevanja električnom energijom)”, navode u Savjetu.

Savjet konstatuje da ne postoji valjani pravni osnov da EPCG, radi tačnosti i preciznosti svoje baze korisnika, ima pravo da koristi identifikacione podatke lica iz Kreditnog registra jer on nije uspostavljen za tu namjenu, pa se samim tim i podaci sadržani u njemu mogu koristiti isključivo u zakonom utvrđene svrhe.

“EPCG, kako kažu, kao rukovalac zbirke ličnih podataka korisnika usluga, pravni osnov obrade ličnih podataka svojih korisnika (krajnjeg kupca) bazira na zaključenom ugovoru o snabdijevanju za tačno definisanu svrhu (regulisanje prava i obaveza između snabdjevača i krajnjeg kupca). Jasno je da identitet krajnjeg kupca sa kojim EPCG zaključuje ugovorni odnos mora biti nedvosmislen, kao i da postoje drugi zakonski mehanizmi da, u slučaju, netačnosti, dođe do ispravke tj. ažuriranja podataka”, zaključuje Savjet.