EPCG u brojkama (5): VE Gvozd se gradi, HE Komarnica na čekanju, HE Kruševo izvjesna

Autorski tekst Milutina Đukanovića, predsjednika Odbora direktora EPCG

Poštovani građani,

Kao predsjednik Odbora direktora EPCG imam obavezu da vas obavijestim i podsjetim šta smo sve uradili u prethodnom periodu i šta planiramo da radimo u budućnosti. S tim u vezi, u nekoliko tekstova ću pokušati da vam približim o čemu se radi.

U prvom tekstu smo napravili uvod u priču, u drugom smo se posvetili nekim problematičnim odlukama do 2021. godine, u trećem pregled odnosa prema Termoelektrani prije i nakon 2021. godine te stanju u HE Perućica i HE Piva, u četvrtom osvrt na realizaciju poslovne filozofije “Proizvodi tamo gdje trošiš”, u vidu uspješnih projekata “Solari 3000+/500+” i “Solari 5000+”, a sada ćemo prikazati stanje u vezi sa drugim bitnim projektima naše kompanije.

Navešćemo, dakle, još neke projekte čija je realizacija više nego izvjesna. Tu prije svega mislimo na vjetro-park Gvozd. Ovdje ćemo taksativno navesti(italic stil – koga opterećuju detalji može preskočiti čitanje), šta je sve neophodno uraditi da bi se počelo gradnjom VE i da bi se vidjelo da procedure uopšte nijesu jednostavne i da je neophodno dosta vremena, i da ne zavisi sve od EPCG.

Projektne aktivnosti na izgradnji VE Gvozd instalisane snage od preko 54MW i očekivane godišnje proizvodnje od oko 150 GWh obuhvataju faznu izgradnju i puštanje u rad sledećih komponenti:

1. Ukupno 8 vjetroagregata pojedinačne snage od 6,8 MW uz izgradnju tipskih platoa za montažu vjetroagregata i temelja na koje će se postaviti stubovi vjetroagregata,
2. Transformatorska stanica 33/110 kV Gvozd na projektnoj lokaciji,
3. Rekonstrukcija transformatorske stanice 33/110 kV Krnovo,
4. Izgradnja jednostrukog dalekovoda 110 kV TS Gvozd – TS Krnovo, dužine 3125 m,
5. Izgradnja jednostrukog dalekovoda 110 kV TS Gvozd – TS Nikšić, dužine 14730 m,
6. Rekonstrukcija transformatorske stanice 35/110 kV Nikšić.

I. Potpisivanje Ugovora o kreditnom aranžmanu sa Evropskom bankom za obnovu i razvoj EBRD
Nakon sprovednih pregovora i procesa odgovarajuće due dilligence analize od strane Evropske banke za obnovu i razvoj-EBRD sprovedenih u 2022. godini, te odobrenja Ugovora o kreditnom aranžmanu Odbora EBRD-a sa sjedištem u Londonu a potom i Odbora direktora i Skupštine akcionara, EPCG i EBRD su za potrebe finansiranje projekta VE Gvozd potpisale predmetni ugovor 19. juna 2023. godine. Ugovorom o kreditnom aranžmanu predviđen je grejs period tokom izgradnje elektrane i iznos kredita od 100% vrijednosti investicije do 82.000.000€ bez traženog učešća EPCG.
II. Izrada tehničke dokumentacije, dobijanje građevinskih dozvola i ekološke saglasnosti
Prateći gore navedeno, realizacija izvođenja radova koncipirana je po osnovu 5 građevinskih dozvola koje su dobijene fazno u skladu sa zakonskom procedurom uz prethodno rješavanje odgovarajućih imovinsko-pravnih odnosa, a u skladu sa tehničkom dokumentacijom na nivou Idejnih projekata koja je usaglašena i revidovana. Zaključno sa avgustom 2024. godine, dobijene su sledeće građevinske dozvole:
• Građevinska dozvola br. 1 – „Glavna građevinska dozvola“ – Rješenje broj UPI 10-333/23-540/8 od 24.07.2023. VE Gvozd – Vjetroagregati, platoi, podzemna srednjenaponska 35 kV i optička mreža, Interni dalekovodi DV 35 kV;
• Građevinska dozvola br. 2 – Rješenje o odobrenju za građenje UP/Io br. 07-361-92/1 od 10.02.2023. Pristupni putevi – za potrebe izgradnje i puštanja u rad VE Gvozd izgradiće se saobraćajna infrastruktura, odnosno rekonstrukcija postojećih puteva i izgradnja novih puteva, s ciljem povezivanja pojedinih vjetroagregata;
• Građevinska dozvola br. 3 – Rješenje broj UPI 10-333/23-1056/10 od 24.10.2023. Rekonstrukcija trafostanice TS 33/110 kV Krnovo – Izdvajanje 110 kV postrojenja iz postojeće TS 33/110 kV Krnovo i izgradnja novog rasklopnog postrojenja 110 kV Krnovo – Izdvajanje 110 kV postrojenja iz TS 33/110 kV (dio objekta trenutno u vlasništvu KGE), rasklopno postrojenje 110 kV Krnovo (dio objekta u vlasništvu CGES);
• Građevinska dozvola br. 5 – Rješenje broj UPI 10-333/23-947/9 od 11.09.2023.
Izgradnja TS 33/110 kV Gvozd.
Tokom septembra 2024. godine, a nakon već predatog Zahtjeva za izdavanje građevinske dozvole za složeni inženjerski objekat prema Ministarstvu ekologije, prostornog planiranja i urbanizma, očekuje se dobijanje i preostale građevinske dozvole br.4., nakon proceduralnog rješavanja preostalih imovinsko-pravnih odnosa za parcele čiji je vlasnik Država Crna Gora.
o Građevinska dozvola br. 4.
Integracija VE Gvozd u elektroenergetski sistem Crne Gore – Rekonstrukcija TS 35/110 kV Nikšić, dalekovod 110 kV Gvozd-Krnovo, dalekovod 110 kV Gvozd-Nikšić, rekonstrukcija DV 110 kV Bileća-Nikšić.
U odgovarajućem postupku procjene uticaja na životnu sredinu Agencija za zažtitu životne sredine je izdala ekološku saglasnost za projekat izgradnje VE Gvozd.
III. Sprovođenje tenderskih postupaka i odabir isporučioca opreme i izvođača radova
U skladu sa odobrenim ažuriranim Planom nabavki (50427-Gvozg WF Procurement Plan) i po instrukcijama dobijenim od strane EBRD, sprovedeni su na elektronskom Portalu nabavki EBRD-a (ECEPP) sledeći tenderi po važećim pravilima i smjernicama Evropske banke za obnovu i razvoj:
o Tender 1 – Vjetrogeneratori – WTG (Nabavka, isporuka, ugradnja i puštanje u rad vjetrogeneratora i dugogodišnje održavanje)- ponuđači Nordex Njemačka, Goldwind NR Kina, Envision NR Kina
o Tender 2 – Građevinski dio  Balance of Plant– C-BoP (Izvođenje građevinskih radova na platoima i temeljima vjetrogeneratora, izgradnja pristupnih i unutrašnjih puteva)
o Tender 3 – Elektro dio Balance of Plant – E-BoP (Interna srednjenaponska mreža (dalekovodi, kablovska i optička mreža)
o Tender 4 – Priključenje na prenosnu mrežu (Izgradnja TS 33/110kV “Gvozd”, Rekonstrukcija TS 33/110kV “Krnovo” i TS 35/110kV “Nikšić 1”, Izgradnja DV 110 kV TS Gvozd – TS Krnovo i DV 110 kV TS Gvozd – TS Nikšić)
o Tender 5 – Transformator 33/110kV, 80MVA (Nabavka, isporuka, ugradnja i puštanje u rad Transformatora 33/110kV, 80MVA) – Predmetni proces je završen i Ugovor sa kompanijom COMEL DOO BEOGRAD u vrijednosi 1.250.000,00 € (bez PDV-a) je potpisan 05.12.2023. (br. 10-00-57900).
o Tender 6 – Implementacioni Konsultant (Owner’s Engineer)
Svi tenderski postupci za isporučioce opreme i izvođače radova su u završnoj fazi evaluacije i potpisivanje izvođačkih ugovora je planirano od septembra 2024. godine uključujući i ugovor sa glavnim izvođačem za samu nabavku i ugradnju vjetroagregata kompanijom Nordex iz Njemačke sa kojim su u toku finalni pregovori.
Kada VE Gvozd otpočne sa proizvodnjom električne energije, zadovoljavaće potrebe za potrošnjom el. energije za oko 25 hiljada domaćinstava, smanjiti gasove sa efektom staklene bašte za 104 hiljade tona, što je ekvivalentno štetnim gasovima koje ispuštaju 62.000 automobila.

Do kašnjenja u realizacije projekta došlo je usled čekanja da se dobiju određene dozvole i saglasnosti od nadležnih institucija. Ova kašnjenja su značila gubitak jedne građevinske sezone, prevedeno u novac to bi iznosilo 15.000.000€. EPCG je sa partnerom Ivikom bila proaktivna i možemo konstatovati da zbog EPCG i Ivikoma ovaj projekat nije kasnio ni jedan minut

HE Komarnica (172 MW, vrijednost 260.000.000€-290.000.000€) U saradnji sa EPS-om i projektantima Energoprojektom i Institutom Jaroslav Černi, završen je tehnički dio Idejnog rješenja i Studije izvodljivosti. Elaborat o procjeni uticaja na životnu sredinu u postupku pred AZŽS, žalba upućena od strane EPCG. Instalisana snaga elektrane je 172 MW, a očekivana proizvodnja je 213 GWh. Od strane Vlada Crne Gore EPCG je dobila koncesiju. Ovaj projekat je na čekanju, i u odnosu na 2022. godinu nijesmo napredovali za 1mm. Ovdje mora Vlada Crne Gore da prelomi, da li će se projekat nastaviti, ili se definitvno odustaje od HE Komarnica. Možda će razvoj BESS pomoći da se donese konačna odluka.

Ako je za HE Komarnicu nastupio zastoj, HE Kruševo postaje vrlo aktuelna i atraktivna. Nakon završetka izrade Studije izgradnje HE Kruševo, hidroelektrane snage 82MW i očekivane godišnje proizvodnje od 170 GWh, za projektovanje i izvođenje geoloških istražnih radova. Ukupna vrijednost projekta HE Kruševo procijenjena je na 160.000.000€. Projekat HE Kruševo je predložen u okviru nacrta NECP-a i Prostornog plana Crne Gore do 2040. godine. Projekat HE Kruševo je predložen kao prioritetan projekat MEIR-u za finansiranje od strane WBIF-a / Plana rasta Evropske komisije. Od strane EPCG poslat detaljan pregled daljih potrebnih koraka sa ciljem potpisivanja Ugovora o izvođenju radova u 2026. godini. Završena je izrada Studije na nivou Idejnog rješenja za HE Kruševo i izgrađena je hidrološka stanica. Vrši se permanentno prikupljanje podataka sa stanice i kontrolna mjerenja u skladu sa planom.
Završena izrada inciijative za izmjenu Parka prirode ka Opštini Plužine i poslata je 22.03.2024. Opština Plužine, u skladu sa zakonom, proslijedila je inicijativu za izmjenu Parka prirode Agenciji za zaštitu životne sredine na dalje postupanje.
U završnoj fazi je priprema tendera za projekat detaljnih geoloških istraživanja za potrebe izrade Idejnog projekta i Izvođenje geoloških i ostalih istražnih radova sa izradom odgovarajućih elaborata i studija. U okviru najavljene strateške saradnje u septembru je predviđeno potpisivanje Memoranduma o saradnji između EPCG i francuske državne energetske kompanije EDF, sa čijim će stručnjacima biti i razmotrena mogućnist izgradnje reverzibilne HE.

EPCG je svjesna činjenice da se moraju obezbijediti stabilni izvori električne energije, i da nije dovoljna, samo, proizvodnja iz OIE. Iz tih razloga urađena je i Studija za Gasne elektrane (Studija za izradu Idejno tehničkog za izgradnju gasnih elektrana u Baru, KAP-u i Pljevljima) Studiju je uradila renomirana kompanija SSA iz Švajcarske.

U narednom tekstu, šestom u ovom serijalu, biće nešto više riječi o poslovnim procesima od vitalnog interesa za poslovanje EPCG.

Pročitajte JOŠ:

Đukanović: EPCG u brojkama (1)

EPCG u brojkama (2): Problematične odluke prije 2021. godine

EPCG u brojkama (3): Odnos prema Termoelektrani do 2021, TE Pljevlja, HE Perućica i HE Piva danas

EPCG u brojkama (4): “Proizvodi gdje trošiš” pobjednik energetske tranzicije (solari 3000+ i 5000+)