Golgota i Vaskrs Svetinja u Crnoj Gori – hronologija događaja: Militantni ateizam, trobojka revolucija, represija režima i narodni otpor!

U turbulentnoj istoriji Crne Gore vjekovima su se hrvali sloboda i ropstvo, podvig i izdaja, dobro i zlo.

Noć 26/27. decembra 2019. godine, ostaće zapisana crnim slovima u svim crnogorskim hronikama, kao svjedočanstvo protivnarodnog i anticivilizacijkog puča vladajućeg režima, koji je, kao toliko puta do sada, odlučio da se suprostavi većinskoj narodnoj volji i da izmjesti istorijski tok crnogorskog društva – ovoga puta, reklo bi se, zauvijek.

Stoga, „podgorička noć“, u simbolici i suštini, ravna je „cetinjskom 12. julu 1941. godine“, ali i daleko opasnija, jer se na meti, po drugi put od završetka Drugog svjetskog rata, našla Srpska pravoslavna crkva, kao temelj i čuvar narodnog bića u Crnoj Gori.

Od nacrta Zakona do Đukanovićevog govora na inauguraciji

Nacrt antiustavnog Zakona o slobodi vjeroispovijesti predstavljen je javnosti još krajem 2015. godine. O kakvom se, zapravo, pravnom nasilju radilo, ponajbolje nam govori činjenica da je i Venecijanska komisija iznijela čak oko 5 000 primjedbi, na koje se niko iz Vlade Crne Gore nije ni udostojio da odgovori. Međutim, tek nekoliko godina kasnije, nakon Đukanovićevog stupanja na mjesto predsjednika države (april, 2018), anticrkvena politika se ponovo aktuelizuje. U svom inauguracionom govoru Đukanović je saopštio da je SPC „najopasniji faktor destrukcije u procesu snaženja crnogorskog nacionalnog i vjerskog identiteta“; najavljujući otvaranje crkvenog pitanja u Crnoj Gori.

Naravno, ovakva poruka, kao i mnoge druge, od strane mnogih analitičara i intelektualaca je protumačena kao otvoreni poziv na progon SPC iz Crne Gore, zbog čega su uslijedile masovne političke i medijske reakcije, u kojima je konstatovano da se priprema razračunavanje režima sa jedinom kanonskom Crkvom u državi, režima koji sopstveno ideološko uporište crpi u militantnom ateizmu dukljansko-komunističke tradicije.

Zabrana ulaska srpskim intelektualcima u Crnu Goru, režimski desant na krstionicu u Miholjskoj prevlaci…

Ipak, crnogorski režim odlučuje da se obračuna i sa verbalnim otporom i intelektualnom kritikom, pristupajući kriminalizaciji slobode govora i donoseći odluku, jedinstvenu u savremenoj istoriji Evrope, kojom se zabranjuje ulazak u Crnu Goru istaknutim srpskim intelektualcima Čedomiru Antiću, Dejanu Miroviću, Aleksandru Rakoviću i, nadasve, akademiku Matiji Bećkoviću.

U obrazloženju ovakve odluke stajalo je da su njihove izjave, prema procijeni crnogorskih bezbjednosnih službi, opasne po sigurnost države.

Svega nekoliko mjeseci kasnije, dogodio se režimski desant na krstionicu u Miholjskoj prevlaci, koja je u narodu prozvana i kao „Suza Njegoševa“. Odlukom urbanističke građevinske inspekcije iz Herceg Novog, koju je potpisao inspektor Dragan Zejak, najavljeno je rušenje Krstionice za utorak, 2. april 2019. godine, zbog toga što je riječ o, kako su naveli u rješenju, nelegalno izgrađenom objektu, iako je riječ o građevini od svega 11 kvadratnih metara, koja je sastavni dio manastirskog kompleksa.

Međutim, sveštenik Mihailo Backović je pozvao narod na molitveni otpor, zahvaljujući kome je spriječeno rušenje Krstionice. Stoga, uzaludni su bili apeli načelnika Centra bezbjednosti Herceg Novi Gorana Banićevića i načelnika OB Tivat Dragan Kontić, upućeni okupljenim građanima da se povuku. Ostaće upamćene riječi mitropolita Amfilohija, upućene svima koji se budu usudili da sruše Krstionicu: „Ko srušio krstionicu na Prevlaci, da Bog da Časni krst njega i njegovo potomstvo srušio i uništio! Ja ponavljam te riječi. Jeste da su teške, ali ja moram da ponovim te riječi Svetog Petra Cetinjskog“.

Novi Nacrt Zakona, Trojčindanski sabor u Podgorici, skaradno vrijeđanje SPC od strane državnih službenika

Uoči Dana nezavisnosti, 20. maja 2019. godine, Vlada Crne Gore donosi novi Predlog Zakona o slobodi vjeroispovijesti, sa ciljem da se sve crkve i manastiri, izgrađeni prije 1918. godine, uknjiže kao državno vlasništvo. Na sve ovo nadovezao se i skandalozni govor Mila Đukanovića, koji je na partijskoj konferenciji u Nikšiću, nastojeći da legitimiše vjerski progon, pristupio satanizaciji SPC, rekavši da je ona čuva „infrastrukturu Velike Srbije“.

Međutim, na velikom Trojčindanskom saboru u Podgorici, održanom 15. juna na platou ispred Hrama Hristovog vaskrsenja, pred ogromnim brojem vjernika, velikodostojnici SPC su poručili da ne prihvataju ovakav Zakon.

Neprihvatanje kapitulacije SPC i vjerujućeg naroda, izazvalo je veliki broj krajnje neprimjerenih reakcija brojnih državnih službenika, od kojih izdvajamo reakcije službenice crnogorske ambasade u Turskoj Mirne Nikčević; glumca CNP-a Zorana Vujovića, predsjednika Matice crnogorske Dragana Radulovića.

Tako je Mirna Nikčević, između ostalog, u jednoj prepisci na Fejsbuku istakla da bi spalila Hram („Sram“) i „sva goveda tamo“.

S druge strane, glumac Crnogorskog narodnog pozorišta iz Podgorice, Zoran Vujović, izvrijeđao je svojevremeno, takođe, na svom Fejsbuk profilu, srpski narod i Srpsku pravoslavnu crkvu:

„Shvatite drevna srpčad da ste porijeklom iz Crne Gore do jednoga jebenoga… Shvatite od Cetinja, Žabljaka Crnojevića, Duklje, obala Ribnice, da ste ponikli i posrnuli odavde, majku vam jebem otrovnu, izdajničku… Koji vaši hramovi majku vam jebem nenormalno do jednoga, idioti isfrustrirani… Na šta je ličila kelija sv Vasilija Ostroškog, od nje ste hotel napravili majku vam jebem veliko ništavnu… Ne mogu u manastir Cetinjski od vas ući ništavila nijedna… Palili su Turci manastir Cetinjski neznalice ali ga niko nikad preuzeo nije, sv Petar Cetinjski je kidao vama izrodi glave i noseve, otuda kidonosi i izdajice… Ne poturice… Turci su bili protivnici dostojni borbe, vaša borba smećari nijedni, adolescentni, zagorčava život svima na ovim prostorima godinama unazad„.

Predsjednik Matice crnogorske Dragan Radulović pozvao je vlasti u intervjuu za Vikend novine da se obračuna sa SPC, ukoliko namjeravamo da sačuvamo državu.

Atentat na Miodraga Daku Davidovića i Vladiku Joanikija

Svega dva dana nakon što je Vlada Crne Gore podnijela Skupštini Crne Gore predlog Zakona na razmatranje i usvajanje, u beogradskom hotelu „Kraun plaza“, 10. decembra, pokušan je atentat na Miodraga Daku Davidovića i vladiku Joanikija. Tada je Davidović ranjen u ruku snajperskim hicem, dok je Vladika ostao nepovrijeđen. Iako je do današnjeg dana atentat zvanično nerasvijetljen, u javnosti se mogu čuti mišljenja, prema kojima se atentator dovodi u vezu sa zvaničnom Podgoricom, imajući u vidu da je Davidović prepoznat kao veliki dobrotvor SPC i protivnik politike vladajućeg režima.

Isto tako, još uvijek je nepoznato da li je meta atentatora bio Vladika ili Davidović, ili čak obojica. Demokratski front i pojedini opozicioni lideri u Crnoj Gori, saopštili su da iza ovog atentata, stoje isti motivi kao i prilikom likvidacije ministra odbrane SRJ Pavla Bulatovića i glavnog urednika lista Dan Duška Jovanovića.

Mošti Svetog Vasilija Ostroškog iznijete iz Manastira Ostrog na Svepravoslavni sabor u Nikšiću

Dana 21. decembra, na velikom Svepravoslavnom saboru u Nikšiću, vladika Joanikije je pred moštima Svetog Vasilija Ostroškog pročitao riječi podrške upućenoj SPC od strane Vaseljenskog patrijarha Vartolomeja, ali i tekst zakletve kojom se izriče obaveza na odbranu svetinja SPC, čak i po cijenu vlastitih života.

Uprkos velikom nevremenu, ispred Hrama u Nikšiću okupilo se više hiljada vjernika, među kojima je bio i Miodrag Daka Davidović.

Usvajanje Zakona, haos u Skupštini Crne Gore i refleksna reakcija naroda

Oglušujući se o stav Crkve i vjerujućeg naroda, aktuelni režim je nastavio sa sprovođenjem zacrtanog plana.

Predlog Zakona je ušao u parlamentarnu proceduru i nakon skupštinske rasprave, u noći 26/27. decembra, glasovima vladajuće većine (DPS-a, SD-a, Liberalne partije, Bošnjačke stranke, Hrvatske građanske inicijative, Force) i SDP-a, Zakon je usvojen.

Oko 1 sat iza ponoći, došlo je do nereda u Skupštini Crne Gore, nakon čega je policija uhapsila svih 17 poslanika Demokratskog fronta, uprkos poslaničkim imunitetima koje uživaju kao predstavnici naroda.

Samoinicijativno, narod je izašao na ulice u Beranama, Pljevljima, Nikšiću, Podgorici, gdje je došlo do manjih sukoba sa policijom, usled blokada ulica, kružnih tokova i magistralnih saobraćajnica. Tada je nastao čuveni poklič „Ne damo svetinje!“, koji je postao simbol predstojećih masovnih litija u organizaciji SPC.

Podsjetimo, u pljevaljskoj opštini, kod mosta na Đurđevića Tari, policija je napala okupljeni narod i tom prilikom je prebijen episkop dioklijski Metodije, koji je, zbog ozbiljnosti nanijetih povreda, zadržan na liječenju u beogradskoj Vojnomedicinskoj akademiji.

Počeci veličanstvenih litija…

Usvajanjem Zakona, perspektiva SPC u Crnoj Gori i zvanično postaje upitna, zbog čega Episkopski savjet odlučuje da se otpočne služenje molebana i održavanje litija širom države, koje su, ubrzo, na iznenađenje svih, pa i samih crkvenih velikodostojnika, postale najmasovnija, ujedno i najdostojanstvenija, protestna okupljanja u istoriji savremene Evrope.

U međuvremenu, dok se situacija u državi komplikuje, predsjednik Crne Gore, Milo Đukanović, provodi novogodišnje praznike u prestižnom svjetskom ljetovalištu u Majamiju.

Nakon prebijanja Vladike Metodija, u Nikšiću je zabilježen i drugi slučaj napada na sveštenike. Tom prilikom fizički je napadnut i vrijeđan sveštenik Mirko Vukotić, od strane izvjesnog Uroša Kaluđerovića, koji se dovodi u rodbinske veze sa Milom Đukanovićem.

Molitvene litije su održavane svakodnevno u većini gradova Crne Gore do Božića, kada odlukom Episkopskog savjeta počinju da se održavaju četvrtkom i nedjeljom.

Trobojka revolucija

Represija režima koja je najavljena prebijanjem vladike Metodija, privođenjem ljudi koji su protestovali, hapšenjem novinara Gojka Raičevića i Dražena Živkovića zbog navodne lažne vijesti o eksploziji u vili „Gorica“, te upadom u porodičnu kuću Milana Kneževića u Zeti, kada je uhapšena i njegova majka; ipak, kulminirala je tokom višenedjeljnog progona omladine koja je otpočela sa masovnim crtanjem trobojki širom Crne Gore.

Prva trobojka je osvanula u Crnoj Gori 21. januara ove godine, kao djelo nekolicine mladih ljudi iz Donje Gorice, koji su, svi do jednog, privedeni u policiju, dok je trobojka prefarbana. 

Međutim, režim nije uspio da uplaši mlade ljude, pa su trobojke ubrzo nicale širom Crne Gore.

Priveden je i Danilo Vukadinović iz Podgorice koji je pokušao da naslika trobojku na trafostanici pored svoje zgrade.

Međutim, najveći incident do tada, dogodio se na Zlatici, 25. januara, kada je omladina stala u odbranu oslikanog murala.

Policija je napala omladinu šok bombama i suzavcima i tom prilikom je privela nekolicinu njih. 

Par dana kasnije, jedinstvenom akcijom policije i vatrogasaca skinuta je trobojka sa žice u Murinu.

Učiteljica OŠ „Jugoslavija“ iz Bara, Rada Višnjić, kažnjena je zbog toga što je učenicima zadala da crtaju trobojku na času. Na crtežima je bio i Štrumf, koji ubrzo postaje opšteprihvaćeni simbol otpora.

Ubrzo je nikla i najveća trobojka u Crnoj Gori, i to na košarkaškom terenu u Pljevljima. Lokalna DPS uprava nije se usudila da prefarba ovu trobojku.

Pored najveće trobojke, Pljevljaci su održali i najdužu litiju u Crnoj Gori, pješačeći do Bijelo Polja i prešavši put dug 82 kilometra.

U Pljevljima je, od strane, za sada, nepoznatih počinioca, srušena i popularna „Tabla“ – jedno od omiljenih simbola Pljevalja, čiji je jedini grijeh bio u tome što je ukrašena bojama slobode, jednakosti i bratstva.

Istovremeno, Beranci su u više navrata održali čas iz dostojanstva i masovnosti tokom održavanja litija.

Na graničnom prelazu Ranče, kod Pljevalja, dana 2. februara zadržan je vladika Joanikije, koji je ovu akciju crnogorske policije označio kao veoma neprijatnu.

Nekoliko dana kasnije, na sjeveru Crne Gore, otpočele su redovne patrole i racije pripadnika SAJ-a (današnje PTJ), koji su – sa „fantomkama“ na glavama i bez identifikacionih obilježja, izvršili upade u nekolicinu ugostiteljskih objekata, pritom maltretirajući goste lokala.

Nasilno izvođenje iz objekata, prekidanje rođendanskih slavlja, pretresanje i privođenje mirnih gostiju lokala, očigledno, imali su za cilj demonstraciju sile i sijanje straha u narodu.

U međuvremenu, nakon više održanih veličanstvenih litija, 17. marta, konstatovan je prvi slučaj zaraze koronavirusom u Crnoj Gori, koji je izazvao uvođenje mnogih vanrednih zdravstveno-sanitarnih mjera u društvu od strane aktuelne Vlade, pa je tako, uz saglasnost SPC, i održavanje litija privremeno odloženo.

Nastaviće se…