Hajdučki rastanak: Danas je Mitrovdan
Sveti Dimitrije
Srpska pravoslavna crkva slavi dan Svetog velikomučenika Dimitrija, koji je u narodu poznatiji kao Mitrovdan. Ovaj datum se u narodu označava i kao hajdučki rastanak, i doba godine kada počinje zima.
U srpskom narodu Mitrovdan je jedna od većih slava, krsno ime nekih esnafa i dan održavanja zavetine u mnogim mestima.
Mitrovdan je posvećen antičkom komandantu Soluna iz trećeg veka, mučenom i pogubljenom zbog širenja hrišćanstva.
Solunski hrišćani Dimitrija su tajno sahranili. Na mestu njegovog groba kasnije je podignuta crkva i proglašen je zaštitnikom grada Soluna.
Po predanju, Dimitrijev grob odisao je bosiljkom i smirnom, te je zato nazvan Mirotočivi.
I danas se veruje u lekovitost njegovih moštiju. Crkveni spisi navode da je potom sveti Dimitrije „bdeo nad svojim gradom i spasavao ga zemljotresa i drugih nesreća“.
Kod Rusa, kult sv. Dimitrija počeo je da se širi još u 12. veku. 1581. proglađen je zaštitnikom Sibira.
I u Srbiji svetom Dimitriju posvećeni su mnogobrojni hramovi, više od 120.
Krsna je slava brojnih porodica i ime nekih esnafa. U mnogim mestima održavaju se zavetine.
Na Mitrovdan, čuveni hajdučki rastanak iz narodnih pesama, običaj je da se otpuštaju sluge kojima je istekao ugovor i iznajmljuju novi.
Ako pada sneg, kaže se da je Sveti Dimitrije došao na belom konju, ako je oblačno čeka nas topla zima. Ako je vedro, po narodnom verovanju, zima pred nama je oštra.
