Manastir Studenica reprezentuje kontinuitet kulturnog i umjetničkog stvaranja, jer u proteklih osam vjekova, čak i u najtežim okolnostima, nije napuštan, sem povremeno, u najžešćim nasrtajima Turaka, smatra istoričar umjetnosti dr Miodrag Marković, dopisni član SANU, autor izložbe „Duhovno i kulturno nasleđe manastira Studenice – drevnost, postojanost, savremenost“.

Ovu postavku, večeras u 19 časova u Galeriji SANU, otvoriće akademik Gojko Subotić, a na svečanosti će govoriti iguman manastira Studenice arhimandrit Tihon i predsjednik Srpske akademije nauka i umjetnosti akademik Vladimir S. Kostić. Izložba je zajednički projekat SANU i manastira Studenice, i posvećena je osamstogodišnjici autokefalnosti SPC.

„Odabrali smo Studenicu, da kroz nju prikažemo stvaranje srpskog kulturnog i duhovnog nasljeđa stvaranog tokom 800 godina“, objasnio je dr Marković, na jučerašnjoj konferenciji za novinare.

„Studenica je najznačajnija zadužbina rodonačelnika srpske samostalne srednjovjekovne države Stefana Nemanje, u okviru koje je Sveti Sava začeo jezgro autokefalne crkve, uvodeći srpsko pismo na freskama i skulpturama, ali i odredbama tipika, koje ukazuju na težnju da se izdvoji iz jurisdikcije vizantijske arhiepiskopije. Ali, Studenica je, u nauci, i gotovo jednoglasno najznačajniji umjetnički kompleks stvoren u istoriji srpskog naroda.“

U ovom manastiru sačuvana su izvanredna djela arhitekture, skulpture, živopisa i primijenjene umjetnosti.

„U Nemanjinoj Bogorodičinoj crkvi spajaju se najvažnije tendencije i iskustva sa Istoka i Zapada“, ističe autor izložbe. „Arhitekti i skulptori koji su obradili unutrašnjost i spoljašnjost, kao i liturgijski namještaj, bili su pod uticajem romaničke umjetnosti, dok su slikari vjerovatno bili iz Carigrada, Soluna ili Nikeje. Taj spoj, presudno je uticao na razvoj srpske srednjovjekovne umjetnosti, jer su svi Nemanjini nasljednici na prestolu nastojali da oponašaju ovu zadužbinu.“

U Galeriji SANU biće izloženi originalni fragmenti autentičnih portreta vladara koji su se nalazili na ulaznoj kapiji, na kojima su Stefan Prvovjenčani (u vrijeme nastanka veliki župan) i njegov brat Vukan:

„Oni su neprocjenjive kulturne vrijednosti i biće zaštićeni posebnom vitrinom“, dodaje Marković. „Među eksponatima su i Beogradski parimejnik, originalni novac, predmeti primenjene umjetnosti, ikonoposi… Pred publikom će se naći i kadionica i krst Svetog Save, koji su tako dobili ime, iako potiču iz kasnijeg perioda, potom niz od 12 ikona Georgija Mitrofanovića iz 17. vijeka, kao i jedan od najznačajnijih predmeta u studeničkoj riznici: plaštanica Antonija Heraklejskog.“

Postavku zaokružuju djela 20. veka, nastala u Studenici, ili nadahnuta njome. Riječ je o radovima vajara Nebojše Mitrića, serigrafiji Koste Bradića, kao i djelima oca Tihona, iz faze prije nego što je postao iguman.

Virtuelni hram

Jedan dio postavke nastao je zahvaljujući upotrebi modernih tehnologija, o čemu je juče govorio Marko Savić, ispred produkcije Live View Studio, dok je dizajn izložbe potpisao Marko Todorović. U prostoru galerije biće rekonstruisani objekti, istorijski događaji, a znamenite ličnosti biće predstavljene trodimenzionalno. U jednoj posebnoj prostoriji, biće oživljena atmosfera i ljepota Studenice, po uzoru na virtuelne izložbe Van Goga, Klimta, Karavađa itd. koje su trend u svijetu.

Izvor: Novosti