Izložba “Srpsko slovo rukopisno” kao uvertira u obilježavanje 9. januara
Riječi pjesnika Fridriha Helderlina da se “istina i dobrota sestrime u ljepoti” našle su svoju potvrdu u drevnim srpskim rukopisnim knjigama kao dalekosežnim svjedocima istorijskog kontinuiteta, pravoslavnog civilizacijskog identiteta i trajnih vrijednosti kulturnog nasljeđa srpskog naroda na balkanskom poluostrvu i evropskom kontinentu. Dio tog bescjenog srpskog kulturnog nasljeđa prezentovan je u okviru izložbe srpskih rukopisnih knjiga koja je upriličena u galeriji Akademije nauka i umjetnosti Republike Srpske (ANURS) u Banjaluci. Izložba pod naslovom “Srpsko slovo rukopisno” bila je uvertira u obilježavanje 9. januara, Dana Republike Srpske.
O karakteru i vrijednosti starih srpskih rukopisa koji su nastali na prostoru Bosne i Hercegovine govorio je mr Željko Vujadinović, član Odjeljenja za istoriju Matice srpske – Društva članova u Crnoj Gori čiji su predstavnici iz Nikšića – prof. dr Dušan Krcunović i Blažo Papović – bili gosti na izložbi i na svečanoj Akademiji povodom Dana Republike Srpske.
Prema riječima mr Vujadinovića, “rijetki primjerci srpskih rukopisnih knjiga otkrivaju duhovna stremljenja i umjetničke domete srpskog rukopisnog nasljeđa” koje ima univerzalni, evropski i svjetski značaj. Izuzetnu izložbenu postavku u galeriji ANURS činilo je 14 djela srpske ćirilične rukopisne baštine koja su nastajala u rasponu od 12. do 19. vijeka.
Posjetioci ove izložbe moći će da vide Čajničko jevanđelje (14. vijek), kao i sa njim po ljepoti uporedivo, ali starije Miroslavljevo jevanđelje (12. vijek). Među eksponatima je i Zakonopravilo Svetog Save (13. vijek), Slovo svetih otaca – velikoposna čtenija (14/15. vijek), Četvorojevanđelje popa Olivera (početak 16. vijeka), Avakumovo jevanđelje (17. vijek), kao i druga djela monaha i kaluđera koji su na pergamentu ili hartiji, crnim i crvenim mastilom i guščijim ili orlovim perom, ali prije svega sa pravoslavnom vjerom, slovoljubljem i rodoljubljem, vještim krasnopisom prepisivali, vezivali i koričili jevanđelske i bogoslužbene knjige koje danas služe na ponos srpskom narodu, ali i kao zavjetna obaveza na njihovo čuvanje u kolektivnom pamćenju.
Tim prije, jer je srpska rukopisna baština još uvijek ugrožena, ali izvor njenog ugrožavanja nije više samo zub vremena ili vatra starih, Srbima dobro znanih zavojevača, već reliktna pojava neokolonijalne “kalajevštine” (Benjamin Kalaj, austrougarski preteča “visokog predstavnika”), koja nakon svega ne preza od toga da ono što nije uspjela da uništi ili otuđi, danas pokušava da prisvoji. Na tu pojavu svojatanja srpske kulturne baštine koja je navodno pripadala “jeretičkoj Bosanskoj crkvi” upozorili su autori ove zaista izvrsne izložbe, upravnik Galerije ANURS Milivoje Unković i direktor Republičkog sekretarijata za vjere Dragan Davidović.
