Jedan od najkrvavijih fašističkih zločina: Kragujevačka „Krvava bajka“ – prozvano je V-3

Prozvano je V-3, …“ umrla je mučeničkom smrću, četa đaka, u jednom danu“

Njemačke okupacione snage strijeljale su 20. i 21. oktobra 1941. godine u Kragujevcu oko tri hiljade civila, a među strijeljanima je bilo 270 djece, od kojih je najmlađi imao 11 godina.

Strijeljanje u Kragujevcu 21. oktobra 1941. godine predstavlja jedan od najvećih zločina njemačkog Vermahta u toku Drugog svjetskog rata.

Iako je te jeseni u Srbiji bilo više masovnih zločina njemačke vojske, streljanje u Kragujevcu, stradanje djece, đaka, uzdiglo se do simbola svih ovih stradanja i postalo neodvojivi dio kolektivne svjesti i kolektivnog pamćenja srpskog naroda.

Istorijski okvir stradanja srpskog naroda bio je kapitulacija i komadanje Jugoslavije aprila 1941. godine od strane Nemačke, Italije, Mađarske i Bugarske, kao i stvaranje Nezavisne Države Hrvatske (NDH).

Njemačka okupaciona vlast, na čijem čelu je bio Štab vojno-upravnog komandanta, uspostavljena je u Centralnoj Srbiji i Banatu. Tri posadne divizije, Upravni Štab i jaka policijska i obavještajna služba imali zadatak da narod drže u pokornosti i omoguće nesmetanu pljačku Srbije.

Geslo njemačke vlasti bilo je Rad, red i mir, ali srpski narod, svikao na bune i ustanke, od prvih dana okupacije raspršio je njihove iluzije o mirnom vladanju Srbijom.

Pojedinačni sukobi prerasli su u oružani ustanak. Uskoro je veliki dio Srbije bio slobodan, a njemačka vojna sila bila je prinuđena da brani komunikacije i veće gradove.

Povod za strijeljanje u Kragujevcu bili su njemački gubici na putu Kragujevac – Gornji Milanovac, a sve je počelo kada su četnici i partizani 29. septembra oslobodili Gornji Milanovac i tom prilikom zarobili dio nemačke posadne čete.

U treći pokušaj oslobađanja ovih vojnika krenuo je 14. oktobra III bataljon 749. puka, pod komandom kapetana Frica Fidlera. Tamo više nije bilo njihovih zarobljenih vojnika, pa su vojnici III bataljona spalili grad, pokupili taoce i krenuli nazad.

Negdje na pola puta, na Dumači, između sela Bara i Ljuljaka, došlo je do borbe sa četnicima i partizanima. U ovoj borbi bilo je mrtvih na svim stranama, ali njemački gubici, 10 mrtvih i 26 ranjenih vojnika, odredili su sudbinu Kragujevca.

Naredbu o odmazdi za ove gubitke donio je teritorijalno nadležni komandant 749. puka sa sjedištem u Kraljevu, major Oto Deš. Zadatak da sprovede akciju odmazde povjeren je majoru Paulu Kenigu, komandantu I bataljona 724. puka, kao najvišem njemačkom oficiru u Kragujevcu.

Kada se pomene Kragujevačka tragedija, obično se pod tim podrazumeva streljanje koje je 21. oktobra izvršeno u Kragujevcu. Ali, u širem smislu, Kragujevačka tragedija obuhvata i strijeljanje koje je izvršeno po okolnim selima 19. oktobra i streljanje srpsko – jevrejske grupe 20. oktobra, zato što su ova streljanja djelovi jedinstvene akcije odmazde.