Jovović: Ljetopisi najznačajniji žanr srpskog poznog srednjeg vijeka

Periodična publikacija „Ljetopis Banjana i Rudina“, broj 4, izašao je početkom 2019. godine iz štampe. Ljetopis izdaje Udruženje Banjana i Rudinjana „Vladika Sava Kosanović“. Izdavački savjet čine: dr Vojislav Miljanić, prof. dr Živko Đurković, Veselin Matović, Čedo Baćović, Goran Komar, Radomir Uljarević i Višnja Kosović. Glavni urednik Ljetopisa je Milutin Mićović.

Na promociji Ljetopisa govorio je prof. dr Vasilj Jovović. On se ukratko osvrnuo na terminologiju naziva publikacije.

„Periodika ili serijske publikacije je termin koji se sreće u međunarodnim komunikacijama. On obuhvata sve vrste listova, biltena i revija, objedinjenih pod nazivom štampa, zatim časopise, godišnjake, zbornike, almanahe, kalendare, odnosno publikacije koje se pojavljuju u nizu, sa određenom periodičnošću izlaženja i numeracijom“, rekao je Jovović i dodao:

„Naziv ove periodične publikacije koja izlazi jedanput godišnje je Ljetopis i upućuje nas na vizantijsko istoriografsko nasleđe, prije svega na univerzalne i carske hronike, koje su od druge polovine XIV vijeka bile čitane i prevođene sa grčkog. Poznato je da je Hronika Jovana Zonare uticala na pojavu novih načina bilježenja prošlosti u srpskoj sredini. U vrijeme cara Dušana prevedena je Hronika Georgija Amartola, iz nje je izveden Letovnik, a kao njegov nastavak javljaju se srpski ljetopisi-steme“.

Jovović je naglasio da se kod Srba istoriografski tekstovi mogu razvrstati na rodoslove, ljetopise i steme koje treba razumjeti u kontekstu srpske i tada dostupne inostrane književnosti.

„Tako rodoslovi i steme bivaju pisani pod uticajem srpske tradicije pisanja vladarskih hagiografija i biografija, genealoških formi dinastičke reprezentacije i srodnih književnih žanrova svojstvenih vladajućim slojevima Zapadne Evrope. Ljetopisi predstavljaju proizvod međusobnog prožimanja vizantijskih univerzalnih hronika i potrebe za zapisivanjem sopstvene, odnosno lokalne istorije. Ljetopisi su se pokazali kao najznačajniji žanr srpskog poznog srednjeg vijeka i ranomodernog perioda“, rekao je Jovović i istakao:

„Dakle, ljetopisi predstavljaju istoriografski žanr koji je bio sposoban da, inkorporirajući prethodno izučavane, odoli zubu vremena i sačuva sjećanje na srpsku prošlost. Kako je davno primjećeno, pisanju ljetopisa prethodilo je prevođenje brojnih vizantijskih hronika koje pripadaju u poznoantičkom dobu nastalim univerzalnim hronikama, koje su ostale omiljene tokom cijelog srednjeg vijeka“.