Kako se Broz sprdao sa Srbima: Slao ustašu Marka Mesića da oslobađa Beograd!

Pripremio: Ivan Milošević

Zahvaljujući Brozu i njegovim komunistima ustaške jedinice koje su se pod vođstvom nacista na Istočnom frontu borile protiv Rusa, krajem 1944. godine oslabađale su Beograd! Srbi kao da su osuđeni na apsurdne situacije i besmislene događaje, ali ovaj sigurno pripada jednim od najneobičnijih i naparadoksalnijih.

– U redovima Crvene armije koje su oslabađale Beograd bile su i Pavelićeve ustaše, odnosno pripadnici 369. „vražje“ ustaške pukovnije, koji su godinu dana ranije bili poraženi i zarobljeni u bici kod Staljingrada. Staljinovi stratezi smislili su zanimljiv plan. U zamenu za život, ponudili su im da se pokaju što su sa Nemcima jurišali na njihovu zemlju, tako što će da učestvuju u završnim operacijama u Jugoslaviji, prenosi portal „Srbininfo“.

Definitivan dogovor o ovom „sovjetsko-ustaškom“ aranžmanu pao je u Moskvi na prvom susretu Staljina i Josipa Broza Tita između 21. i 28. septembra 1944. godine. Tito tih dana naređuje Veljku Vlahoviću, koji je rat proveo u Moskvi pri Kominterni, da novoformiranoj jedinici preda ratnu zastavu, kojom će „uveličati slavu Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije“. Istovremeno, iz Jugoslavije u Sovjetski Savez dolazi partizanski komandant Đuro Lončarević, koji će biti postavljen za političkog komesara.

I u nemačkom pohodu na Staljingrad i u Staljinovom i Titovom oslobađanju i osvajanju Srbije ovom jedinicom komandovao je isti čovjek, vitez Marko Mesić, oficir predratne jugoslovenske vojske, koji se 1941. priključio Pavelićevim ustašama. Ponudio se Nemcima da za njihov račun ratuje na Istočnom frontu, pa je posle završene obuke već krajem te 1941. učestvovao u borbama za Besarabiju i Ukrajinu. Od oktobra 1942. borio se za Staljingrad, a nepuna tri mjeseca kasnije, 14. januara 1943, postavljen je za komandanta 369. pukovnije, ali su ga Sovjeti zarobili već posle dve nedelje.

– U vas su uprte oči naše domovine, budite svjesni da ovde izgrađujemo temelje svoje domovine. Ako dođe čas da ovdje moramo pasti, padnimo hrabro, kao junaci – kao Hrvati – uvijek za poglavnika i za dom spremni – govorio je ustašama kod Staljingrada.

Godinu dana prije nego što ga je Tito promovisao u oslobodioca Srbije, Mesića je Hitler odlikovao dvaput, a Pavelić tri puta. Hitler Železnim krstom drugog stepena i Železnim krstom prvog stepena, a Pavelić Vojničkim redom željeznog trolista četvrtog stepena, Vojničkim redom željeznog trolista drugog stepena, s pravom na naziv vitez i veliki vitez hrvatskog željeznog krsta, čime je automatski stekao pravo da titula vitez postane sastavni deo njegovog imena i prezimena.

Po povratku iz Moskve u Rumuniju, Tito je Mesiću u Krajovi priredio i ručak, a samo tri meseca kasnije, 1. decembra 1944, Odeljenje zaštite naroda, Ozna, pripremilo je strogo poverljivi dosije, u kome se pominje „ustaški faktor“ u ovoj jedinici i citira zagrebački „Hrvatski narod“ od 27. juna 1943, gde su objavljeni najvažniji biografski podaci o „Mesić vitez Marku“.

O Mesićevom ustašluku i Pavelićevim ordenima kojima ga je okitio, sasvim sigurno je, bar preko „Hrvatskog naroda“, bio dobro upoznat i Ivan Krajačić, glavni Titov i Staljinov obaveštajac u Zagrebu.

O dejstvu ove jedinice kolale su razne priče, od toga da su većinom izginuli u borbama s Nemcima, da su ih partizani, kada su saznali za njihovu prošlost, pohapsili ili streljali. Tvrdilo se da su se preživeli pripadnici ove „vražje“ pukovnije, poslije odlaska iz Srbije, priključili Nemcima, s kojima su krajem januara 1945. učestvovali u zauzimanju Metkovića, Čapljine i Gabele.