Krakov: Podsjetnici istorije koja je obeležila 20. vijek u Evropi, pa i kod nas

Piše: Dragan Antić

Nevjerovatno lijep i kulturno – bogat grad koji je nekako uspeo da preživi Drugi svjetski rat, Krakov sažima ljepotu Centralne Evrope. Poljaci su osvježavajuće skromni i pristojni, nema durenja i prepotentnosti kada govorite engleski sa njima, oni pozdravljaju turiste sa toplinom i otvorenih ruku. Njihova hrana je prirodna i nevjerovatno jeftina. Ali zašto nam prija odlazak tamo, i ujedno, zašto toliko malo o Poljacima znamo? Važno je istaći i da smo mentalitetom veoma bliski, a nerijetko nas oduševe i organizovani protesti Poljaka u podršku srpskom Kosovu!Ovaj grad je veoma bogat istorijom koju je stekao kroz vijekove postojanja, a koja je naročito oblikovana tokom Drugog svjetskog rata. Pogledajte koje su to građevine i događaji koji predstavljaju prave podsjetnike istorije Krakova, a samim tim i čitave Evrope!

Centralni trg

Centralni trg Krakova (Runek Glowny) predstavlja središte grada još od vremena kada je istorijska četvrt Stari Grad dobila sadašnju mrežu ulica u 13. vijeku. Površina po kojoj se trg prostire je nevjerovatna i iznosi 10 ari, što ga čini najvećim trgom od svih srednjevekovnih gradova Evrope. Istovremeno, to je svakako jedan od najljepših prostora za šetnju.
Glavne znamenitosti Krakova na Centralnom trgu su Gradska kuća u gotskom stilu iz 13. vijeka, veličanstvena crkva Device Marije iz 14. vijeka sa nevjerovatnim Velikim oltarom i sićušna crkva Svetog Adalberta koja datira iz 11. vijeka. Praktično, svih 47 objekata na trgu se mogu pohvaliti značajnom istorijskim i / ili arhitektonskom vrednošću.

Trg je prepun restorana i prodavnica, i vrvi od ljudi i aktivnosti. Možete se provozati kočijama, iznajmiti segway, uživati u lokalnim poslasticama i diviti se pogledu.

Takođe se možete uključiti u besplatne ture obilaska grada koje počinju na trgu. Poljaci su jako strastveni kada je u pitanju očuvanje njihove kulture i nesebično šire priče o istoriji svoje zemlje. Ovaj obilazak govori o srceparajućoj priči kako su Jevreji bili raseljeni u Krakovu. Hodajući njihovim stopama, saznaćete kako su oformili Jevrejsku četvrt i oblikovali grad za sva vremena.

Jevrejska četvrt (Kazimierz)

Istorija ove četvrti može se pratiti unazad do 1335. godine, kada je zvanično osnovana na ostrvu van Krakova od strane kralja Kazimira Velikog. Tek 1495. Godine kada su Jevreji proterani iz Krakova, počeli da masovno da prelaze rijeku kako bi živjeli ovdje.
Razrušen tokom Drugog svjetskog rata, i ponovno otkriven nakon propasti komunističkog režima i Spilbergovog ostvarenja Šindlerova lista, Kazimir je danas postao turistička atrakcija i spirutualno mjesto za hodočašće Jevreja. Ovo je mjesto koje ima svoju priču, pa je korisno pomenuti da ako nekad budete posjetili Krakov, iskoristite i ture lokalnih vodiča Turističke organizacije Poljske.

Kazimir ima dve glavne tačke: ul . Szeroka, duga i široka kaldrma gdje se nalaze Stara Sinagoga na jednom kraju i brojni restorani duž nje; i Plac Novi, mali trg sa buvljom pijacom i brojnim barovima i kafićima i uzbudljivim noćnim životom. Ali Kazimir nije samo noćni život – jevrejska kultura doživljava preporod kroz jevrejski godišnji kulturni festival koji se održava ovdje krajem juna. Festival traje devet dana i ima raznih vrsta koncerata, predavanja, tura i radionica. Tradicionalna jevrejska klezmer muzika je posebna atrakcija, kao što su i sedam sinagoga u ovoj oblasti.

Aušvic

Nešto više od 50 kilometara zapadno od Krakova leži mali grad Osviecim, mjesto koje ne bi bilo ni po čemu posebno i koje je moglo da ostane u relativnoj tami da nije bilo odluke nacista za izgradnju koncentracionog logora Aušvic-Birkenau tamo. Od kraja rata, lokacija je sačuvana kao muzej i spomen, koju posjećuje više od milion ljudi godišnje.

Iako je generalno najviše poznat po ogromnom broju Jevreja tamo ubijenih, treba naglas da je značajan broj ne-Jevreja Poljaka umro tamo. Obilazak kampa je dio nastavnog programa poljskih škola. Imajte na umu da za mnoge posjetioce ovo može biti duboko dirljivo iskustvo.

Fabrika Oskara Šindlera

U 2010. godini, Fabrika emajliranih proizvoda Oskara Šindlera ( puni naziv ) ponovo je otvorena za javnost kao muzej svjetske klase. Priča o Oskaru Šindleru i njegovim zaposlenim je ona koja je dobro poznata, jer je Šindlerova lista, film Stivena Spilberga ( koji je skoro u potpunosti sniman u Krakovu ) ispričao ovu priču publici širom svijeta u 1993. godini. Iako je ta priča pokrivena mnogim događajima koji su se desili upravo ovdje, muzej zapravo stavlja grad Krakov u glavnu ulogu njegove stalne postavke pod nazivom: “ Krakov tokom nacističke okupacije 1939-1945’’.

Istorija pojedinih stanovnika Krakova ispunjava posjetioce kroz izložbu koja pokriva rat 1939. godine, svakodnevni život pod okupacijom, sudbinu Jevreja, podzemni pokret otpora grada i više, koristeći arhivska dokumenta, fotografije, radio i filmske snimke, artefakte i dinamične multimedijalne instalacije.
Danas sve više naših mladih odlazi na putovanje u Krakov za Novu godinu, ne bi li se proveo dobro, ali ne preostaje ništa drugo, nego da ih savjetujemo i da se okrenu oko sebe i razmisle o težini koju ovaj grad nosi za cijelu Evropu! Upravo ta mješavina ljepote i monstruoznosti ostavlja jak utisak koji je moguće doživjeti samo na malom broju odabranih mjesta, a poljska prijestonica je svakako među njima.