Kralj Aleksandar je od Berana napravio grad: Vasojevići ne priznaju parolu „Nikad više 1918“
1 min read
Kralj Aleksandar u posjeti Beranama, 1925.
Piše: Goran Kiković, profesor istorije
Sto dvije godine je od završetka Prvog svjetskog rata, u kojem je pobjedu odnio Karađorđev potomak, Kralj Aleksandar I Karađorđević, koji je rođen u Crnoj Gori, na Cetinju, 1888. godine, kao sin kralja Petra Karađorđevića i Zorke Petrović, kćerke kneza i kralja Nikole. Živio je i školovao se u Ženevi i Petrogradu, a kao školovani oficir aktivan je učesnik prvog i drugog Balkanskog rata i Prvog svjetskog rata. Upravo pred sâm Prvi svjetski rat postaje regent i tako njegovo faktičko upravljanje zemljom i vršenje vlasti traje punih 20 godina. Bio je kralj Srbije, kralj Srba, Hrvata i Slovenaca, a 3. oktobra 1929. godine državu je nazvao jedinstvenim imenom – Kraljevina Jugoslavija.
Kralj Aleksandar je bio državnik, vojskovođa, oslobodilac, ujedinitelj, evropejac, mirotvorac, riječju velika ličnost svoga vremena i kao takav zasmetao je fašistima i Hitleru, koji 9. oktobra 1934. godine izvršiše na njega atentat u francuskom gradu Marselju. I njemu je narod Polimlja podigao davne 1929. godine Spomenik u čast puštanja u saobraćaj puta Berane-Bijelo Polje, čemu je prethodila njegova posjeta Vasojevićima i Crnoj Gori 1925. godine.
Povodom puštanja u saobraćaj kolskog puta Peć-Andrijevica 1925. godine bio je organizovan veliki sabor na Knjaževcu kod Andrijevice, na kojem su bili kralj Aleksandar i kraljica Marija. Na slavoluku, na ulazu u Berane, bili su ispisani stihovi pjesnika Mila Vukovića, načelnika opštine Berane:
“Rodna gruda ove zemlje,
kolijevka Vožda – djede,
stoljećima čekala Te,
Kralju slave i pobjede!“
A na tom slavlju narodni guslar Vuko Adžić pjevao je pjesmu o vasojevićkom porijeklu Karađorđa. Tada neko od prisutnih upita kralja: “Veličanstvo, je li ovo tačno?“, a kralj potvrdi: “Tačno je!“
O njegovoj posjeti Vasojevićima podaci govore da su kralja u svim mjestima kroz koje je prošao dočekivali ugledni prvaci i domaćini toga vremena. Na Čakoru ga je između ostalog pozdravio narodni poslanik i učitelj iz Velike Novica Popović. U Andrijevici ga je dočekao Đukan Vulević, učitelj iz Trešnjeva, sa svojim đacima i tražio izgradnju nove škole u Trepči, što je i učinjeno. Berane je posjetio 17. septembra 1925. godine u pratnji Marka Cemovića i drugih velikodostojnika. Prilikom dolaska u manastir Đurđevi Stupovi dočekali su ga pozdravnim govorima iguman Josif Lekić i profesor i književnik Dragiša Boričić. Prilikom te istorijske i, ispostaviće se, i jedine posjete srpskog kralja Crnoj Gori do danas, isticano je sa radošću i ponosom porijeklo Karađorđevića iz Vasojevića. Zanimljivo je da je na primjedbu jednog uglednog domaćina (“Zašto Vasojevići nemaju poslanika u Skupštini Jugoslavije?“) kralj odgovorio riječima: “Šta će vama poslanici, vi imate kralja!“. Mnogo godina kasnije Radovan Bećirović Trebješki, poznati guslar i pjesnik, slikovito je stihovima prikazao i dokazao porijeklo Karađorđevića:
“…Kad pogledaš na Vasojeviće,
tu je bilo Karađoka biće,
odatle mu sveta loza niče,
te se njime pokoljenja diče“.
Kralj Aleksandar je visoko cijenio Vasojeviće i njihov doprinos u borbi za oslobođenje i ujedinjenje srpskog naroda, što najbolje govori podatak da je sa prostora Vasojevića zlatnu Obilića medalju za hrabrost dobilo 196 učesnika, srebrnu 765, a medalju za revnosnu službu 96, što čini ukupno 1057 odlikovanja. Koliko su Vasojevići cijenili i poštovali Kralja govori podatak o tome da je, 9. oktobra 1934., kada je ubijen, “plakala cijela Limska dolina“. Bilo je i crnih barjaka na pojedinim kućama, a mnogi su crnogorske kape sa četiri ocila nosili sa crnim florom. Vasojevići su bili duboko svjesni koga i šta gube… ‘‘
U Beranama je kralj Aleksandar Karđorđević pred polazak podario 3000 dinara Domu trezvenosti, zatim 1000 dinara Ženskoj radničkoj školi, 1000 dinara najboljem đaku Učiteljske škole, 3000 dinara radničkom zanatlijskom udruženju, 3000 dinara podmladku Crvenog krsta gimnazije, 10000 dinara sirotinji, za dovršetak sudske zgrade 5000 dinara, za gradnju zgrade gimnazije je obećao novčana sredstva i prihvatio je potrebu izgradnje puta Berane-Rožaje-Kosovska Mitrovica.
KRALJ ALEKSANDAR OD BERANA NAPRAVIO GRAD
S obzirom na neutemeljena i zlonamjerna tumačenja u Crnoj Gori da kralj Aleksandar ne zaslužuje “preveliko poštovanje“ i da je njegovanje njegovog “kulta“ anahrono, mi ćemo za ovu priliku saopštiti samo ono što je učinio za naše Berane. Naime, kralj Aleksandar je sagradio zgrade – Skupštine opštine, Suda, Gimnazije, Doma trezvenosti (danas Polimski muzej) – koje su do danas ostale onolike kolike su bile i u njegovo vrijeme, bez dogradnji ili adaptacija narednih generacija, što jasno govori da je u arhitektonsko-građevinskom smislu udariuo temelje izgleda nekadašnje varoši u moderan gradić koji i danas još uvijek ne nalazi snage i mogućnosti da potrebe svojih stanovnika proširi na nove sadržaje. Uz put Bijelo Polje-Berane, podignut 1929. godine, ovo je konkretan učinak kralja Aleksandra na ovom području, koju ni domicilni vladari Crne Gore nijesu nadmašili do današnjih dana!
Pošto je ovih dana bilo parola nikad više 1918. danas je baš dan kada se nakon sto godina od ujedinjenja može trijezne glave govoriti o tome šta je naprimjer oblast Vasojevića dobila od te “trule“ kako su komunisti govorili Jugoslavije.
To najbolje potvrđuje primjer tadašnje štampe koji nam je “donio na znanje“ Nebojša Babović, koji u svom komentaru kaže: “Sadašnje zgrade Gimnazije, Opštine, Polimskog muzeja, prva bolnica, dom zdravlja, putevi prema Bijelom Polju i Peći preko Čakora, elektrifikacija i uopšte prelazak iz kasabe u grad su nasljedstvo prve Jugoslavije u Beranama.
Krokodilske suze i jad depesovih posla(uš)nika u parlamentu demantuje i naziv glavne beranske ulice koja je nosila ime izvikanog i prežvakanog Kralja Nikole.
Činjenica je da i danas ne znamo šta je država i koliko veći ekonomski prostor daje više mogućnosti. Posebno kada taj prostor čine bliska plemena mahom istog jezika i običaja. A perspektiva današnje države je velikopodgorički projekat, metropolizacija koju nije briga kako žive divljaci na granicima u koju se zastavu kleli.
Čast svakome, protekcija nikome! Aleksandar je uradio šta je uradio, njegova dela su prouzrokovala to, to i to, možemo do sutra. Ne bih rekao da je hteo zlo svom narodu, no mu zameram što je: 1. dopustio da Milunka Savić piše molbu za zaposlenje nekom usranom činovniku nakon rata (Tito je pametno podelio stanove i dao beneficije svakom partizanu koji je lio krv sa njim u ratu npr.) 2. smrt Apisa, kakav god bio, bio je naš, a AU oficiri primljeni u vojsku SHS (slom vojne elite, rezultat je 1934 i 1941) 3. odnos prema kralju Nikoli (neverovatno vešt, mudar i dosledan srpski vladar). Srpski narod na Balkanu mora da se vrati svojim korenima na koje su mnogi zaboravili. Uslovno rečeno, prateći istorijske i savremene događaje, zadatak naše generacije jeste da prekinemo svaku vezu sa: a) jugoslovenstvom i b) podelom naroda po regionima ili veri. Svaki štokavac je Srbin, bio pravoslavan, katolik, musliman ili ateista. Snage treba usmeriti ka stvaranju države sa realnim osloncem na geostrateške posebnosti Beograda (najvažnija tačka jugoistoka Evrope), Podgorice (kontrola severa današnje Albanije i južne Dalmacije), Sarajeva/Mostara (mogućnost da naše muslimansko stanovništvo od srednje BiH do Raške oblasti dobije apsolutni mir i ravnopravnost), Banjaluke (centar za oblast Bos. Krajine kao osnove za rad ka srednjoj Dalmaciji, Lici, Baniji, Kordunu, Slavoniji…) i Skoplja (videti sliv Vardara, izaći na liniju ostrva Sazan i sa Grcima i CG kontrolisati Ortrantska vrata, razlog što su AU 1913 primorali SRB i CG 1913 da napuste obalu). Obavezno uspostaviti dobru saradnju sa Mađarskom, Rumunijom, Bugarskom, Grčkom i Italijom (sklopiti trajna savezništva uz najmanje štete koje ćemo sigurno imati…) Treba nam snažna, centralizovana demokratska republika sa jasnim spoljnopolitičkim stavom (ono što korektno rade Izraelci sa Vašingtonom, treba i Srbi sa Moskvom), ekonomski stabilna, kulturno i identitetski slobodna. Sve ovo mora pratiti ubrzano razvijanje najsnažnije vojne sile između Nemačke i Turske (kada si naoružan do zuba neće baš tako agresor da se upušta u avanturu, ionako se pregovara sa opasnima, sa bezopasnima se ne pregovara već im se otima). Tako i nikako, u narednih 10 godina postavljati temelje, dogovarati se sa velikim silama, dokazati im da na Balkanu nema sigurnijeg sagovornika i partnera u svakom smislu od nas (SAD, Nemačka, Francuska, Turska…vrlo dobro znaju sve, eno šta Šiptari prave sa Grenelom, na nos će im izaći to), upravni i zakonodavni detalji su stvar stručne elite uz pristanak većine naroda. Moramo prvo sami sebi oprostiti brojne ludosti iz prošlosti, drugima ništa jer nemamo pravo na to. Samosažaljenje-stop, traženje krivca u drugome-stop!
Prenos Njegoša na Lovćen 1925:
https://da-dk.facebook.com/633107730044025/videos/2861118167274364/?__so__=watchlist&__rv__=video_home_www_playlist_video_list
Ne samo od berana
Ta Karađorđevića Jugoslavija je nestala 1941 a na zasedanju AVNOJa održanom u prvoj hrvatskoj državi i to fašističkog. Osnivanje Jugoslavije nakon Jasenovaca, Jadovna, Pasijih grobalja itd… jeste, diskutabilno. Kriti se iza Karađorđevića jeste nečasno i bedno…
Da nije bilo prve jugoslavije za Tita niko nebi zna ni 1945. godine a kamoli danas. Moramo ići iz početka. Srvaranje prve jugoslavije je prouzročilo niz uzročno- psosljedičnih veza ( sve se vežu jedna za drugu u različitim vremenskim intervalima, s svaka druga je veća pgibelj od prve) koje su nam nanijele najmanje dvije demografske katastrofe i gubitak vijekovnih teritorija.
Da ali Aleksandar je potisnuo srpstvo i srpku drzavu zarad jugoslovenstva i izjednacio srpske vojnike i oficire sa Hravatima i Slovencima koji su bili austrougarski vojnici i pravili zlocine nad Srbima.
Govorio mu je Zivojin Misic a i drugi pametni Srbi da se okani Hrvata jer oni ne zele iskreno Jugoslaviju sto se i pokazalo tacnim u vise navrata.
Mogao je kao pobjednik da uzme teritorije austrougarske dje su bili Srbi vecina i obalu da podijeli sa Italijom a ne da stvara Jugoslaviju a pohlepa da bude jugoslovenski kralj mu je dosla glave.
Istorija bi isla drugim tokom kasnije ,ovako i dan danas se te poslijedice osjecaju.
Aleksandar Karadjordjevic je ipak jugoslovenski a ne srpski vladar.Uvalio je Srbe u stradanja i iskusenja koja traju evo 100 godina. Nikada ne smijemo ni zaboraviti ni oprostiti sto nas je sa Hrvatima i Slovencima uveo u jednu drzavu a nase dvije drzave je unistio da bi stvorio Jugoslaviju.Sa njim je prestala da postoji sroska nacionalna drzava a u srpsko narodno tkivo se ugradio crv komunizma,mondijalizma i masonerije.
ali ne možemo negirati crnu goru kao državu srpskog naroda! imamo mi svoje zastave a ne kao gojko što stqvlja srbijansku. najbolje jr bilo dok su bile dvije srpske kraljevine!!!
Odlican tekst,sustina je da je ovo Sveta Srpska Zemlja,diktator ubica je nece unistavati koliko god da je ucijenjen bolesnik i da ovo mora raditi,ali zube je vec polomio a sad ce i jos sto sta..
Nije lijepo kriti od ljudi istorijski fakat da je Aca Palikuća korijenima od Klimenta, arbanaškog plemena koje se graniči sa Kučima.
Štetno je i srozava ugled „istoričara“ koji to propagira, srozava ga u blato, ne isticati činjenicu koju i sami Karađorđevići podastiru na svom zvaničnom site-u o imenu svoje stare katoličke slave koju su zamijenili „novom“, pravoslavnom.
Inače, Klimenti su katolici.
S nadom da prepoznate i odvojite laž od istine, pozdravljam…
Znači Crnogorac ?
A i majka mu Crnogorka. Čini mi se Sirotane, da floskula “ nikad više 1918″ odslikava vaše interne svinjarije.
Karadjordjevici slave Sv.Klimenta kao slavu ,nemaju nikakve veze sa plemenom Klimenti.
To su im politicki protivnici koji su bili za Obrenovice podmetali da bi ih prikazali kao Albance.
A inace Klimenti su poarbanaseni Srbi koji su kanije presli u katolicanstvo pod uticajem Venecije.