Krstovi zemlje Hercegove: Otkrivanje srednjovjekovnih simbola stare Hercegovine u novoj knjizi dr. Gorana Komara
1 min read
Nova knjiga dr. Gorana Komara pod nazivom “Krstovi zemlje Hercegove”, nedavno objavljena pod izdanjem “Zadužbina knez Miroslav Humski” iz Trebinja, predstavlja značajan doprinos istraživanju kulturno-istorijskog nasljeđa stare Hercegovine i Bosne. Ova monografija, koja je rezultat dugogodišnjih terenskih istraživanja, fokusira se na srednjovjekovne nadgrobne krstove kao jedinstvene simbole hrišćanskog nasljeđa ovog regiona.
Dr Komar je započeo svoje istraživanje 2004. godine, finansirajući ga sopstvenim sredstvima, dok je u nekoliko navrata podršku dobijao od blaženopočivšeg Vladike Atanasija Jevtića, koji je prepoznao značaj ovih istraživanja i pomogao ih svojim ličnim sredstvima. Knjiga predstavlja plod višedecenijskog rada i sadrži bogatstvo podataka o krstovima koji dominiraju spomeničkim nasljeđem stare Hercegovine, Bosne i današnje Crne Gore.
Krstovi opisani u knjizi nisu samo nadgrobni spomenici, već i markeri granica, koji su obuhvatali široku teritoriju pod vlašću dinastije Kosača u kasnom srednjem vijeku. Dr Komar posebno ističe da su ovi krstovi nastajali u periodu kada je dinastija Kosača doživljavala svoj vrhunac, te da su oni bili simboli moći i duhovnog identiteta te teritorije, koja, iako nije imala formalni državni subjektivitet, bila je prepoznata kao autonomna oblast pod vlašću visokih vlastelina.
Jedan od najimpresivnijih primjera opisanih u knjizi je nadgrobni krst iz sela Bogdašići kod Bileće, visine 4,32 metra. Dr Komar navodi da je krst danas položen na tlo, ali uprkos tome, njegova veličanstvenost ne može ostaviti posjetioce ravnodušnim. U knjizi se takođe opisuje izlet koji je dr Komar organizovao za Vladiku Atanasija, tokom koje su zajedno obišli nekoliko monumentalnih krstova u Hercegovini, što je zabilježeno na fotografijama koje dodatno obogaćuju publikaciju.
Knjiga “Krstovi zemlje Hercegove” osvetljava značaj ovih spomenika ne samo kao lokalnih, već i kao svjetskih kulturnih znamenitosti. Dr Komar ističe da ovi krstovi, sa svojim impresivnim dimenzijama i bogatstvom ukrasa, svjedoče o kontinuiranom hrišćanskom prisustvu na ovim prostorima i pružaju dragocjen uvid u istorijske procese koji su oblikovali identitet stare Hercegovine i Bosne.
Osim što predstavlja važno naučno djelo, knjiga je i poziv na očuvanje i priznavanje ovih spomenika kao ključnog dijela našeg kulturnog nasljeđa, koji je, kako autor naglašava, nepravedno zapostavljen u okviru širih istraživanja srednjovjekovne umjetnosti i kulture Balkana.
Izvor: Svetigora
