Lazanski: Francuska kao evropsko bure baruta

Prvo Francuska, sada i Belgija i Njemačka, pucnjava, teroristički napadi, hapšenja i racije policije, vojnici patroliraju ulicama, u metrou, na aerodromima. Gori li to Evropa ili je samo u građanskom ratu?

Slatki snovi o univerzalnoj kulturnoj kompatibilnosti zamijenile su noćne more neprestanih sukoba, pokolj u redakciji pariskog satiričnog lista pokazao je svu nesposobnost Francuske da integriše svoje imigrante.

Da li je prvi evropsko-arapski rat, zapravo, započeo još 2005. godine, pa onda i 2013, kada su tokom masovnih nereda i nasilja gorela predgrađa Pariza, i kada su francuske vlasti tvrdile da to čine francuski „adolescenti”, neki Pjer, Žak, Marsel, ili Alfons.

A zapravo su i oni i braća Kuaši bili samo „tehnički građani” Francuske, koji ne misle, ili nijesu mislili da su oni, prije svega, Francuzi. I koji su za vrijeme uličnih nereda spalili 9.000 vozila. Tadašnji francuski ministar unutrašnjih poslova Nikola Sarkozi nazvao ih je „šljamom”.

A to su mladi ljudi iz sjeverne Afrike, koji vremenom sve više bivaju izolovani iz šire zajednice i sve više se okreću svom muslimanskom identitetu, koji je kod njih čak možda izraženiji nego kod njihovih sunarodnika sa Bliskog istoka.

Opirući se tradicionalnim imigracionim kalupima, ovi mladi ljudi su manje asimilovani nego njihovi preci, što i jeste jedna vrsta apsurda u 21. vijeku.

Istorija se ponavlja

Ali francuska slabost datira iz 732. godine naše ere, kada su muslimani u svojim osvajanjima i pohodima ka sjeveru zaposeli Španiju i južnu Francusku stigavši sve do obala Loare. U oktobru 732. mavarski general Abd el Rahman i njegova vojska, istina nijesu stigli i do kapija Pariza, ali jesu do nekih 237 km jugozapadno od prestonice, do same svetinje Svetog Martina, do grada Tura.

Negdje na pola puta između Poatjea i Tura presrela ih je francuska vojska i zaustavila. Nedelju dana poslije toga Abd el Rahman je umro, muslimani su ostali u južnom dijelu Francuske, Poatje je bio krajnja tačka zapadne Evrope do koje su Mavari uspjeli da stignu. Da su pobijedili i krenuli dalje najvjerovatnije bi ušli u Pariz, a poslije stigli i do obala Rajne.

Edvard Gibon u „Propasti Rimskog carstva” kaže „da bi se u tom slučaju danas na Oksfordu izučavao Kuran, a muslimanski sveštenici bi obrezanim Njemcima i Englezima tumačili svetli i istiniti čin otkrića Muhameda. Ne bi postojala hrišćanska Evropa, anglosaksonci koji su osvojili Sjevernu Ameriku bili bi muslimanske vjeroispovesti, Poatje bi izmijenio istoriju čitavog sveta.”

U bitkama i u ratu stvari su veoma jasne: jedna strana je pobjednik, druga je gubitnik. Evropa u odnosu na svoje muslimane nema danas pred sobom tako jasnu situaciju. Jer, muslimani iz sjeverne Afrike i sa Bliskog istoka danas su bez oružane borbe prodrli mnogo dublje u Evropu nego što je to 732. godine pošlo za rukom mavarskom generalu Abd el Rahmanu.

Oni su danas u Briselu gdje se belgijskim policajcima savjetuje da ne piju kafu na javnim mjestima u vrijeme ramazana, i u Malmeu gdje je švedskim vozačima hitne pomoći potrebna policijska pratnja.

Poslednjih nekoliko godina francuski muslimani sprovode blagu formu intifade protiv sinagoga, košer mesara i jevrejskih škola. Političari nijesu preduzimali adekvatne mjere kako bi spriječili takve napade i sada je to u Parizu eskaliralo ubistvom četvorice Jevreja.

Američka poruka Parizu

Šta da se radi? Cinici bi se podrugljivo prisjetili Bušove doktrine da „islam i demokratija ne idu zajedno”. Ako je to tačno onda Irak, Sirija i Avganistan predstavljaju manji problem nego Francuska, Belgija i Njemačka.

Američka je štampa 2005. godine poredila Pariz sa Bagdadom, Sen Deni sa pojasom Gaze, nazivajući tadašnju krizu i nerede „katastrofom socijalne prirode”. Amerikanci ne zaboravljaju samozadovoljni stav Francuske u vrijeme rata u Iraku, ali i u vrijeme prelaska ciklona preko Luizijane.

Osveta je najbolja kada je servirana hladna. Ni Obama ni Bajden nijesu došli na marš mira u Pariz, Keri se sada kao nešto izvinjava, Francuzi su shvatili američku poruku. Ništa od popuštanja sankcija Rusiji.

A Moskva? Ona ponavlja svoj stav da je bezbjednost Evrope nedjeljiva i da saradnja u borbi protiv terorizma nema alternativu. Iz Brisela sada upravo i traže saradnju s Moskvom u ratu protiv terorizma. Ali kako sarađivati kada jedan od vođa čečenskih terorista već godinama ima politički azil u Velikoj Britaniji, putuje Poljskom i drži govore protiv Rusije?

Francuski model integracije očito je propao, u Francuskoj je stvorena jedna duboko ukorenjena, strukturna društvena potklasa, koja produkuje ekstremizam, Pariz danas plaća danak svojoj aroganciji.

Francuski model se zasnivao na mjerama kojima je trebalo da se obezbijedi hrana, krov nad glavom i školovanje za siromašne muslimane, ali taj model nije efikasno riješio pitanje društvene i političke izolacije i praktično je ograničio njihovu sposobnost da prerastu u grupu sa političkim interesima. Neuspješan model integracije s najgorim posledicama getoizacije.

Autor teksta je novinar „Politike“ Miroslav Lazanski.