Lideri po padu prirodnog priraštaja: Crna Gora će poželjeti dječjeg plača

Da Crna Gora, ipak, nije baš u svemu u zastatku u odnosu na razvijeni svijet potvrđuje priča o prirodnom priraštaju, odnosno natalitetu i mortalitetu, jer nas baš ona svrstava na lidersku poziciju.

Po ovom pitanju ne zaostaju ni zemlje u okruženju, a ni one na cijelom Evropskom kontinetu što svakako ne smije biti nikakvo opravdanje za ignorisanje ovog problema.

Poslednji zvanično objavljeni podaci Zavoda za statistiku iz 2017. godine pokazuju da se u poslednje tri godine broj umrlih u Crnoj Gori kreće između 6 300 u 2015. godini do 6 523 u 2017. odnosno stopa mortaliteta iznosi 10, 5 odsto što nas po automatizmu „stavlja“ na prvu poziciju u Evropi. Prosječna starost stanovništa je 37,2 godine.

Nezavidan materijalni položaj većine stanovništva, nezaposlenost, niska stopa rađanja i iseljavanje u inostranstvo samo su neki od razloga za veoma lošu demografsku sliku godinama unazad. Ono što posebno zabrinjava je činjenica da državni organi ovim povodom ne rade, ili bar ne sa rezultatima, jer osim šturih statističkih podataka koji Monstat sporadično objavljuje, demografskom i politikom poboljšanja nataliteta niko se ozbiljno ne bavi.

Podaci Asocijacije za borbu protiv siromaštva pri Ujedinjenim nacijama pokazuju da u Crnoj Gori, 45 odsto stanovništva živi ispod linije siromaštva, ostalih 45 odsto se „bori“ dok samo deset odsto živi udobno. To, između ostalog potvrđuje i podatak da je, u budžetu za 2019 godinu za sedam socijalnih davanja predviđeno je 69,39 miliona evra što je u odnosu na 2006 godinu manje za 39,1 milion.

Ekonomski analitičar Danilo Drakić za IN4S kaže da i bi stalan porast stope mortaliteta i podaci o prirodnom priraštaju u Crnoj Gori trebali ozbiljno da nas zabrinu.

On ističe da je evidentiran najveći pad prirodnog priraštaja u Evropi u poslednjih 30 godina što potkrepljuje uporednim podacima.  

„Prirodni priraštaj u 2017 godini iznosio je 909 stanovnika odnosno njegova stopa je 1,5 što je drastičan pad u odnosu na period između 1981. i 1989. godine kada je ta stopa iznosila oko 12 odsto“, kazao je Drakić i dodaje da je sada i broj živorođene djece najmanji od 1939. godine.

Kako kaže, upoređujući podatke iz 20 država Evropske Unije i dvije van EU uočeno je da je ukupna stopa nataliteta u tim državma bila 12, 7 odsto a u Crnoj Gori 18, 4 u periodu od 1981 do 1987. godine.

Stopa nataliteta od 2008. do 2014. godine u zemljama EU je 10,4 a kod nas 2, 4 odsto što, kako objašnjava Drakić, pokazuje da je u Crnoj Gori pad nataliteta veći za 260,8 odsto nego u tih 20 država.   

„Naveći broj živorođene zabilježen je 1954 godine i iznosio je 14 428 a 2017. godine taj broj je 7 432. Te daleke 1954 godine bilo je 90 odsto više živorođene djece nego danas. Karakteristika je da je do 1989 godine, u prosjeku bilo preko 10 000 živo rođene djece, a drastičan pad počinje sa „organizovano-neorganizovanom“ privatizacijom odnosno sa pojavom tranzicije društvenog sistema“, ocjenjuje  Drakić.

Prema njegovim riječima, ovakva demografska slika u Crnoj Gori nastala je uslijed loše poreske politike jer je ona jedan od neophodnih uslova za napredak u tom pravcu.

„Zbog neadekvatne poreske politike povećavaju se zaduženja i nameti države na običnog čovjeka i on ne može da misli o reprodukciji već je ograničen na puko preživljavanje. U Crnoj Gori 51 odsto tekućih prihoda u budžetu je iz naplaćenog PDV-a i akciza a to je normalno samo u državama koje imaju jaku srednju klasu što, svakako nije slučaj sa Crnom Gorom“, kaže Drakić.

Jedan od problema, kako navodi,  je i taj „što su u Crnoj Gori poslodavci i država isti ljudi“.

„Porez na dobit 2008. godine u vrijeme predsedničkih izbora bio je 7.85 odsto a 2017. godine svega tri odsto, a PDV je povećan za pet puta, što dovoljno govori o brizi države prema običnom građaninu“, objasnio je Drakić i dodao je je Crna Gora sa stopom od 21 odsto lider u Evropi po visini poreza na dodatu vrijednost.

Demokratije nema u državi gdje ne postoji srednja klasa, zaključio je Drakić na kraju razgovora za IN4S.

Pročitajte još:

Milić: U Crnoj Gori sumrak razuma i srbomržnje