Liturgija i parastos žrtvama poratnih zločina u Kamničkoj Bistrici

Autor je član Pravnog savjeta IN4S: Nikola Milovančev

„Sjećam se duge kolone pješaka i zaprežnih kola…Na čelu kolone je išao i glasno molio pravoslavni pop u svojoj odeždi i sa dugom bradom, kolonu su okružavali partizani sa puškama u rukama. Građani su stajali pred kućama i nemo posmatrali žalosnu povorku.
Vjerovatno bih ovaj događaj zaboravio, kao šestogodišnji dječak, da nije moj otac rekao nezaboravnu rečenicu: Zapamtite djeco, sve te jadnike će pobiti! Kasnije, kada sam išao sa ocem u Kamničku Bistricu, uvijek mi je pokazao travnate gomile na Kopiščima, prekrstio se i rekao: Tu leže ti jadnici.
(zapisao Tone Stele, građanin Kamnika, 2002. godine)

U subotu, 15. juna 2024, u Kamničkoj Bistrici, blizu Ljubljane, održani su liturgija i parastos žrtvama ubijenim maja i juna 1945, poslije kraja Drugog svjetskog rata, koji su krenuli na put bez povratka od Vezirovog do Zidanog Mosta. U grobnicama, samo na ovoj lokaciji, leži više od 3500 ljudi iz narodnog zbjega sa područja Crne Gore, Boke, Hercegovine i istočne Bosne, kao i boraca Jugoslovenske vojske u otadžbini, postradalih u masovnim streljanjima, bez suđenja, po direktivi vrha Komunističke partije Jugoslavije.

Liturgiju je služio Visokopreosvećeni episkop buenosajreski i južno-centralnoamerički Kirilo, Administrator Mitropolije zagrebačko-ljubljanske, a sasluživali su arhimandrit Pavle Radusinović, iguman manastira Orahovica u Slavonskoj eparhiji, protojerej Predrag Šćepanović, iz Mitropolije crnogorsko-primorske i sveštenstvo Mitropolije zagrebačko-ljubanske iz Zagreba, Maribora, Ljubljane i Kopra. Pojao je vizantijski hor Crkvene opštine u Ljubljani. Iza liturgije, služen je i parastos postradalim žrtvama, čijih nekoliko hiljada imena je pročitano.

Uspomenu na žrtve u Kamničkoj Bistrici počeli su da njeguju braća Vlado i Dušan Niklanović, koji su preživjeli streljanja 1945. (dok su njihova dva starija brata Mitar i Tomo ubijeni), i koji su sa tom svrhom 2004. godine u Budvi osnovali udruženje Otkrićevo istinu. Već sljedeće godine, u maju 2005, u Kamničku Bistricu je došao blaženopočivši mitropolit Amfilohije Radović, i prvi put je održan parastos postradalim. 2015. godine podignuta je spomen-kapela, za koju je najzaslužnije udruženje Otkrićemo istinu, ali uz njih i opština Kamnik (koja je darovala zemljište za kapelu), i slovenačko društvo Demos iz Kamnika, koje radi na utvrđivanju istine o zločinima iz razdoblja titoizma. Među građanima Kamnika i danas ima živih svedoka, koji se sa ogorčenjem sjećaju masovnih zločina, počinjenih maja i juna 1945.

Nakon parastosa, kratak istorijski čas o tadašnjim događanjima održao je dr. Srđa Trifković. Zatim su se prisutnima obratili o. Predrag Šćepanović, g. Krsto Niklanović u ime udruženja Otkrićemo istinu iz Budve, i gradonačelnik Kamnika g. Matej Slapar.

Zatim su prisutni bili ugošćeni za trpezom ljubavi, koju je pripremio vjerni narod iz Kamnika.