Međunarodni naučni skup ”Državno-crkveno pravo kroz vjekove”

Nalazeći se u godini velikog jubileja – 800. godišnjice autokefalnosti Pravoslavne Crkve Srpske – Mitropolija Crnogorsko-Primorska sa Cetinja i Institut za uporedno pravo iz Beograda su odlučili da, pod pokroviteljstvom Njegovog Visokopreosveštenstva Arhiepiskopa Cetinjskog Mitropolita Crnogorsko-Primorskog g. dr Amfilohija, organizuju Međunarodni naučni skup ”Državno-crkveno pravo kroz vjekove” i na taj način, pored ostalog, daju svoj doprinos proslavi ovog značajnog jubileja.

Naučni skup će se održati u Manastiru Podmaine u Budvi od 11. do 13. oktobra 2019. godine uz učešće oko 40 naučnih poslenika iz Crne Gore, Srbije i drugih država.

Sveti Sava je, odmah nakon dobijanja autokefalnosti Arhiepiskopije Srpskih i Primorskih Zemalja sa sjedištem u Manastiru Žiči 1219. godine, pristupio ne samo organizovanju episkopija, počev od Zetske episkopije, nego i izradi Zakonopravila (Nomokanona, Krmčije). U tom srednjovjekovnom zborniku se nalaze norme pravoslavnog kanonskog i državnog prava na osnovu koga je odnos između Crkve i države uređen na principu simfonije (saglasnosti) svjetovne i duhovne vlasti.

Od neprocjenjivog značaja je i to što su za prostor današnje Crne Gore neodvojivo vezana tri sačuvana prepisa Zakonopravila Svetoga Save – Ilovički, Morački i Savinski. Sveti Sava je u Karejskom tipiku prvi kod nas upotrebio pojam ”ustav” (”ustavac”).

Brojnost i značaj srednjovjekovnih i novovjekovnih izvora državno-crkvenog prava, kao i njihovo istorijsko trajanje, važnost i aktuelnost, ukazuju da je riječ o temi od velikog naučnog, crkvenog i društvenog značaja. Gotovo da nema grane prava u kojoj se, posebno danas, ne susrijeću Crkva i država.

Normativni susret Crkve i države danas vidimo u istorijsko-pravnoj, crkveno-pravnoj, uporedno-pravnoj, međunarodno-pravnoj, ustavno-pravnoj, građansko-pravnoj, krivično-pravnoj, prosvjetno-pravnoj, upravno-pravnoj, radno-pravnoj, finansijsko-pravnoj, privredno-pravnoj, spomeničko-pravnoj oblasti, kao i u drugim normativnim aktivnostima državnih organa. Danas se sa punim pravom može govoriti o srednjovjekovnom i novovjekovnom državno-crkvenom pravu na našim prostorima.

Državno-crkvenom pravu kod nas, tokom prethodnih decenija, nije posvećivana dužna naučna pažnja. Treba imati u vidu da Državno-crkveno pravo postoji kao nastavni predmet na mnogim Pravnim fakultetima u Evropi, a da se Autonomnom pravu, u kome posebno i najznačajnije mjesto ima unutrašnje vjersko pravo crkava i vjerskih zajednica, sve više posvećuje naučna pažnja.

Organizatori i učesnici naučnog skupa, kao i priređivači zbornika radova, koji je objavljen, vjeruju da će naučni radovi sa ovog skupa u budućnosti biti od koristi naučnim poslenicima. Imajući u vidu da se u Crnoj Gori priprema novi Zakon o slobodi vjeroispovijesti i pravnom položaju crkava i vjerskih zajednica, vjerujemo da će naučni radovi sa ovog skupa biti od koristi i Vladi i Skupštini Crne Gore kako bi se, u skladu sa međunarodno-pravnim aktima, pravnim poretkom i društvenom realnoću Crne Gore, pripremio i usvojio novi zakon kojim će se uvažiti uloga, značaj i mjesto Crkve i vjerskih zajednica u društvu i državi.