Na današnji dan 1773. ubijen je lažni car Šćepan Mali
1 min read
Poznat kao lažni car Šćepan Mali, koji je 1766. zbacio s vlasti crnogorskog mitropolita Savu uz pomoć pećkog patrijarha Vasilija Brkića, lažni car Šćepan Mali je uspio da se nametne Crnoj Gori za gospodara.
Predstavljao se kao ruski car Petar III, koga je 1762. s prestola uklonila njegova supruga Katarina II.
Represivnim mjerama suzbio je krvnu osvetu, nastojao je da iskorijeni pljačku i otimačinu, uveo je sud, gradio puteve i počeo popis stanovništva.
Car Petar III je svrgnut i ubijen 1762. u dvorskoj zavjeri koju je predvodila njegova supruga, carica Katarina II Velika. Donski kozak Pugačov, koji je podigao bunu 1773, takođe se proglasio Petrom III.
U to doba Crnom Gorom vlada ostarjeli vladika Sava Petrović Njegoš (1735 — 1781), koji vodi miroljubivu politiku, oslanjajući se na diplomatiju u odbrani, sklapa privremene saveze sa raznim velikim silama, koristeći njihove međusobne sukobe i oslanja se na sveštenstvo u unutrašnjoj politici.
Nakon smrti njegovog suvladara Vasilija Petrovića Njegoša (1750 — 1766), koji je vodio znatno ratoborniju politiku i oslanjao se na plemenske starješine, Šćepan preuzima stvarnu vlast u zemlji.
Na svenarodnom zboru na Cetinju 17. oktobra 1767. godine biva izabran za gospodara naroda i države i proglašen za „cara“. Za kratko vrijeme tazdvaja svetovnu od crkvene vlasti, što predstavlja prekid u vladavini dinastičke kuće Petrović-Njegoš.
Za vrijeme njegove vladavine, septembra 1768. godine odigrala ce bitka u Ostružskom klancu. Turci su uspjeli da natjeraju Crnogorce na bježaniju ali nijesu uspjeli da zauzmu Cetinje niti da uhvate Šćepana. Iste godine Crnogorci su se oglušili o zahtjev Rusije da joj se pridruže u ratu protiv Turske, zbog ruskog neprijateljstva prema Šćepanu.
Narodna tradicija i arhivski materijal o Šćepanu Malom poslužili su Njegošu kao podloga za pjesničko djelo „Lažni car Šćepan Mali“.
Njegoš opisuje vladavinu Šćepana Malog u Crnoj Gori koji se lažno predstavljao kao ruski car Petar III Romanov. Kroz ironičnu predstavu istorijske svakodnevnice prikazan je odnos naroda i crnogorskih velikaša prema njemu, kao i pometnja koju je pojava Šćepana Malog izazvala kod ruskih i turskih vlasti.
Lažnog cara Šćepana Malog ubio je saučesnik u traženju Prijmovog, trojanskog blaga, koje je bilo smješteno negdje u Crmnici. Saučesnik Stanko Polikarpa zaklao ga je britvom, jer je lažni car Šćepan Mali bio slijep poslednjih dana života.