Na današnji dan 1853 umro srpski pjesnik mladosti Branko Radičević

Na današnji dan, 1. jula 1853, umro srpski pisac Branko Radičević, romantičarski lirski pjesnik mladosti, ljubavi i patriotskog zanosa. Kao oduševljeni pristalica jezičke reforme Vuka Stefanovića Karadžića prvi je počeo da pjeva na narodnom jeziku i u duhu srpske narodne poezije i pjesničkim slobodama označio prodor u novu epohu.
Rođen je 15. marta 1824.

Bio je oduševljeni pristalica jezičke reforme Vuka Karadžića, te je prvi počeo ,,pjevati“ na narodnom jeziku i u duhu srpske narodne poezije, a tim pjesničkim slobodama otvorio je vrata nojoj epohi.

Njegove pjesme pune su vedrine, života, vragolanske žudnje i uživanja u prirodi, ali je u nekima predosetio i sopstvenu ranu smrt.

U Beču je studirao prava i medicinu, te je tako ušao u najbliži krug Vukovih pristalica i prijatelja.

Najljepše dane mladosti proveo je u Sremskim Karlovcima, čije su lepote, posebno uzvišenje Stražilovo, bile njegova lirska inspiracija. U svojoj najpoznatijoj pesmi, Đački rastanak, opjevao je Sremske Karlovce i đačke radosti, dubinu i misaonost iskazao je u pjesmi Tuga i opomena, a u satiričnoj pesmi Put ismijao je protivnike Karadžićeve reforme.

Umro je u Beču 1853, a kasnije je sahranjen na Stražilovu.

Ljubav mladog pjesnika

Legenda o ljubavi Branka Radičevića, srpskog romantičarskog pjesnika i Vilhemine-Mine Karadžić, slikarke, pesnikinje, prevodioca i kćerke Vuka Stefanovića Karadžića prati kao sjenka ceo Brankov opus.

U njegovim pjesmama se oseća Minin duh, ali se pouzdano zna da je isključivo njoj posvetio jednu, neki kažu svoju najlepšu pesmu „Pevam danju, pevam noću“. Poznati stihovi kroz želju da je „digne međ’ zvezdice“ iskazuju vrhunsku idealizaciju Mininog lika.

Priča o njihovoj ljubavi je veoma teška. Mina je bila zvezda bečkog društvenog života, izuzetno obrazovana, imućna, uspešna slikarka, a Branko siromašni student sa teretom teške bolesti.

Mnogi istoričari smatraju da je način na koji je njihova platonska ljubav materijalizovana u umetnosti rezultat epohe u kojoj su živeli i stvarali. Romantičarska epoha zahtevala je takav pristup, bez obzira na realnu sliku te komplikovane privrženosti, koja je bila daleko od idealne i ostvarene.

KAD MLIDIJAH UMRETI

Lisje žuti veće po drveću,
Lisje žuti dole veće pada;
Zelenoga više ja nikada
Videt neću!
Glava klonu, lice potavnilo,
Bolovanje oko mi popilo,
Ruka lomna, telo izmoždeno,
A kleca mi slabačko koleno!
Dođe doba da idem u groba.
Zbogom žitku, moj prelepi sanče!
Zbogom zoro, zbogom beli danče!
Zbogom svete, nekadašnji raju, –
Ja sad moram drugom ići kraju!
O, da te tako ja ne ljubljah žarko,
Još bih gledo tvoje sunce jarko,
Slušo groma, slušao oluju,
Čudio se tvojemu slavuju,
Tvojoj ruci i tvojem izvoru –
Mog života vir je na uviru!
O, pesme moje, jadna siročadi,
Deco mila mojih leta mladi’!
Htedoh dugu da sa neba svučem,
Dugom šarnom da sve vas obučem,
Da nakitim sjajnim zvezdama,
Da obasjam sunčanim lučama…
Duga bila, pa se izgubila,
Zvezde sjale, pa su i presjale,
A sunašce ono ogrejalo,
I ono je sa neba mi palo!
Sve nestade što vam dati spravlja –
U traljama otac vas ostavlja.

1845.