Na današnji dan krunisan Sveti kralj Stefan Dečanski: Njegova kruna simbol srpske države Crne Gore

Na današnji dan, 6. januara 1322. godine Stefan Dečanski se krunisao za kralja.

Nijednog srpskog vladara nije pratila takva sudbina kao Stefana Dečanskog, najnesrećnijeg kralja Srbije u njenoj više od milenijuma dugoj istoriji.

Srpska istorija ne poznaje vještije izvedenu igru dolaska na vlast, ali ni tragičniji odlazak sa nje. Stefan Dečanski imao je nesreću da vlada između dvije znamenite ličnosti: oca, kralja Milutina, i sina, cara Dušana.

Iako je njegova vladavina bila kratka i omeđena dvojicom izuzetnih državnika, Stefan Dečanski je uspio da ostavi potomstvu Visoke Dečane i da bude kanonizovan za sveca. Manastir Visoki Dečani nalazi se u jednoj udolini pored rječice Dečanska Bistrica jugozapadno od Peći, ispod planinskog masiva Prokletije.

Izgradnja crkve Hrista Pantokratora (Svedržitelja) počela je 1327. godine ktitorstvom srpskog kralja Stefana Dečanskog. Glavni majstor bio je fra Vita iz Kotora a radove je nadgledao arhiepiskop Danilo II koji se trudio o „sazdanju i utvrđenju“ crkve skupivši „veliko mnoštvo umjetničkih i vještih majstora“. Sam Stefan Dečanski je sazidao ugaoni kamen na ovoj crkvi i izdao je ktitorsku povelju kojom je bogato obdario svoju zadužbinu. Poslije smrti kralja Stefana, njegovo djelo nastavio je njegov sin kralj Dušan i okončao gradnju Dečana 1335. godine.

U vrijeme turskog robovanja ova carska lavra je opstala, ali u vrlo teškim okolnostima. Same proporcije ovog manastira (dug 36 metara, a visok 30 metara), za ono vrijeme potpuno neuobičajene doprinijele su da se ovaj manastir naziva Visoki Dečani. Plemenito jednostavan, skladnih proporcija, ovaj manastir predstavlja najveći srpski srednjovjekovni spomenik.

Po predanju, sam Stefan Dečanski je izabrao mjesto na kojem manastir sada leži. Ovaj manastir se nalazi na spisku Uneskove svjetske baštine zajedno sa još tri manastira SPC pod imenom „Srednjovjekovni spomenici na Kosovu i Metohiji“. Srpski manastiri Visoki Dečani, Gračanica, Pećka patrijaršija i crkva Bogorodica Ljeviška su kulturna dobra na teritoriji Kosova i Metohije koja su upisana na Listu svjetske baštine UNESKO-a.

Kruna Svetog kralja Stefana Dečanskog koja je izrađena početkom 14. vijeka za potrebe krunisanja ovog srpskog vladara, a zatim i za njegovog sina – kralja i potonjeg cara Dušana Silnog, čuva se više od dva vijeka u Crnoj Gori. Ova kruna je poklon Karlovačke mitropolije Svetom Petru Cetinjskom. To se desilo u Sremskim Karlovcima 1784. godine kada je Sveti Petar Cetinjski hirotonisan od karlovačkog mitropolita Mojsija Putnika. Ova jedina preostala kruna iz dinastije Nemanjića nije slučajno završila na Cetinje, ako se uzme u obzir podatak da su Petrovići bili duhovni naslednici Nemanjića i da su čuvali ideju Svetosavlja i srpske države kroz mračno vrijeme turske okupacije. Kruna se od tada čuva u riznici Cetinjskog manastira, a poslednji put je upotrijebljena prilikom krunisanja knjaza Nikole za crnogorskog kralja 1910. godine. Tom prilikom, simbolično, se knjaz Nikola krunisao jedinom pouzdano sačuvanom krunom Nemanjića.

Pripremio: Miomir Đurišić, Izvor: Mitropolija