Na današnji dan rođena je Nadežda Petrović

Na današnji dan, 12.oktobra 1873. rođena je Nadežda Petrović, srpski slikar, profesor Akademije likovnih umjetnosti u Beogradu i saosnivač „Kola srpskih sestara“.

Slikarstvo je studirala u Minhenu i Parizu, a njena djela nose snažan, originalan izraz i izvanredno bogatstvo boja. Sačuvano je oko 200 njenih djela, a pojedine slike su ravne radovima vrhunskih evropskih majstora tog vremena. U Srbiji svog doba ona se najsnažnije vezala za modernu umjetnost i anticipirala njen dalji razvoj.

Nadežda Petrović je dublje slikarsko školovanje započela u Prvoj srpskoj crtačkoj školi Kirila Kutlika u kojoj je predavao i njen ujak Svetozar Zorić i kod porodičnog prijatelja Đorđa Krstića, ali već 1898. godine nastavlja da uči slikarstvo u Minhenu, u školi Antona Ažbea, a kasnije kod Julijusa Ekstera. Prvu, nažalost i jedinu samostalnu izložbu, Nadežda Petrović organizuje u prostorijama Velike škole u Beogradu 1900. godine.

Iako joj je donekle priznala talenat, tadašnja kritika je bila nemilosrdna u pogledu njenih „novotarija”, ali i u pogledu uzora na impresionističke slike. Poslije boravka na Akademiji kod profesora Ekstera koga je smatrala genijalnim, Nadežda se u Beograd vraća u burno vrijeme srpske istorije, u osvit puča protiv kralja Aleksandra i kraljice Drage.

Po jednom izvoru, upravo se i sama Nadežda vratila u to vrijeme kući da pomogne porodici, jer je njen otac Mita Petrović iznenada penzionisan ukazom kralja Aleksandra Obrenovića, koji je bio bijesan što je Mita, poznavalac srpske istorije, odbio da napiše biografiju kraljice Drage u kojoj bi navodno dokazao njeno plemićko porijeklo. U isto vrijeme, Nadežda je politički aktivna, ona reaguje na promjene u društvu, na Ilindenski ustanak u Kruševu, ratoborno pozivajući da se ustanicima pošalje oružje iz Srbije.

Pokušava da organizuje kulturnu javnost, a zatim uz pomoć Branislava Nušića osniva i Kolo srpskih sestara. Kao sekretar Društva, Nadežda kreće u vojnu misiju srpske vlade u posjetu zgarištima na jugu, sve do Kičeva. Poslije burnog perioda društvenog angažmana, odlazi u Pariz, gdje boravi u ateljeu Ivana Meštrovića. To je period upoznavanja sa avangardnim umjetničkim tokovima, sa umjetnicima poput Matisa i Pikasa.

Nadežda upoznaje i Rodena, a slavni vajar u njenom ateljeu odabira radove koje će predstaviti na Jesenjem salonu. Pod utiskom svega viđenog i njeno slikarstvo se mijenja, a njena djela pokazuju punu slikarsku zrelost. Poslednje godine Nadežda Petrović provela je kao dobrovoljna bolničarka, prvo u Balkanskim ratovima, kada nije htjela da ostane u sanitetu, već je izričito zahtijevala da je pošalju na sam front u improvizovanu bolnicu. I u trenucima dok su kuršumi fijukali oko glave, dok je gledala smrti u oči i neumorno previjala ranjenike, uspijevala je Nadežda da pomalo i slika. Kada se završio Drugi balkanski rat, Nadežda je na kratko sa sestrom otišla u Veneciju da se „nagleda ljepote”.

Čim je buknuo Veliki rat, Nadežda je, ponovo na sopstveni zahtjev, regrutovana za bolničarku. Nije pristala na predlog Vrhovne komande da bude član Crvenog krsta u Švajcarskoj, nego se odmah javila na dužnost u poljskoj bolnici Dunavske divizije. U jeku borbi, dok je u bolnici vladala epidemija pjegavog tifusa, Nadežda Petrović, i sama iscrpljena, poslednjom snagom slikala je šatore valjevske bolnice, sve dok zarazna bolest nije i nju oborila. Bolovala je sedam dana a umrla 3. aprila 1915. godine.

Izvor: Mitropolija, Miomir Đurišić