Nakon 872 stravična dana blokade: Lenjingrad je na današnji dan 1944. oslobođen

Na današnji dan, 27. januara 1944. godine komandant Lenjingradskog fronta ruski general Leonid Govorov u Drugom svjetskom ratu objavio da je Crvena armija porazila NJemce i potpuno oslobodila Lenjingrad, čijih je tri miliona žitelja bilo u blokadi od septembra 1941. godine.

Tokom nacističke opsade 716.000 Lenjingrađana izgubilo je krov nad glavom. Na Piskarevskom groblju sahranjeno je nekoliko stotina hiljada ljudi, od kojih je većina umrla od gladi. Opsada Lenjingrada u istoriji slovi kao možda i najkrvavija opsada. Stvarni broj žrtava ni dan danas nije sa sigurnošću utvrđen, a neka nagađanja kažu da je u 872 dana, koliko je trajala opsada, ubijeno ili umrlo više od milion civila. Opsada Lenjingrada u istoriji slovi kao možda i najkrvavija opsada, čiji se stvarni broj žrtava i dan danas još uvek nagađa, ali neka nagađanja kažu da je u 872 dana, koliko je trajala opsada, ubijeno ili umrlo do 1,5 miliona civila.

Uslovi tokom opsade bili su stravični, a zima s 1941. godine na 1942. godinu, bila je posebno jaka i temperature u Lenjigradu su padale i do -40 stepeni Celzijusa. Bez grijanja, čitava vodovodna mreža bila je zaleđena, a jedino rješenje bilo je da se crpi voda kroz rupe u zaleđenoj reci Nevi, koja prolazi Sankt Peterburgom (tadašnjim Lenjingradom). Brojni svedoci, koji su preživjeli užas te opsade govorili su o pojavi smrti od gladi ili smrzavanja nasred ulice tokom nacističke opsade, kao svakodnevnici. Ljudi bi padali i umirali, a na proleće bi se vidjelo kako tijela umrlih plutaju rekom Fontankom.

To je bila stvarnost koje se tokom opsade čak ni djeca više nijesu užasavala. Hitlerova vojska okružila je Lenjingrad iz svih smjerova, ali postojala je jedna vrlo opasna linija snabdijevanja, koja je vodila direktno preko površine smrznutog jezera Ladoga. Taj put, Rusi su zvali “Putem života”. Građanima Lenjingrada ograničena je svakodnevna konzumacija hleba na svega 125 grama tokom opsade. 8. oktobra 1941. godine Lenjingrad su okružile nacističke snage, koje su činile njemačke, finske i italijanske jedinice. Hitler je zauzimanje Lenjingrada zamislio kao samo još jedan u nizu poteza kojim bi se Sovjetska Rusija eliminisala kao prijetnja njemačkoj dominaciji u Evropi. Još  avgusta 1941. godine, Hitler je zapovijedio sledeće: “Lenjingrad prvi, područje oko Donjecka drugo i Moskva treća”. Njemačka komanda razmatrala je načine kako da uništi Lenjingrad, a njegovo zauzimanje je izbačeno kao opcija, jer bi onda morali misliti i na linije snabdijevanja nakon toga. Odlučili su se za opsadu, izgladnjivanje stanovništva i bombardovanje grada.

Nakon toga su planirali da uđu u grad i da ga cijelog dinamitom sravne sa zemljom i prema dogovoru s Fincima, područje sjeverno od rijeke Neve, dati njima. Jednako žestoko su po Lenjigradu tukli i njemački topovi, tokom čitave opsade grada. Kako bi se odbrana grada mogla održati, bilo je potrebno uspostaviti liniju snabdijevanja na bilo koji način i pod bilo koju cijenu, a to se jedino moglo preko jezera Ladoga, dok je ono bilo zaleđeno. To je bio jedini dio područja oko Lenjingrada, koje njemačke snage nijesu držale. Snabdijevanje je tim putem stizalo do sela Osinovets, odakle bi malom prigradskom željeznicom stizala u sam grad. Istom rutom bi se evakuisalo i civilno stanovništvo. Rusi su taj koridor snabdijevanja nazvali “Putem života”, a ona je ubrzo zbog visokog broja umrlih nazvana “Putem smrti”. Ipak, pomoć je stizala u Lenjingrad, omogućujući odbrambenim snagama Lenjingrada da pružaju otpor nacističkoj vojsci, a civilima pružila nadu u spas. Trebalo je čekati do 27. januara 1944. godine, kad je opsada Lenjingrada napokon okončana i kad su sovjetske snage probile njemačke položaje na južnom dijelu predgrađa Lenjingrada. U ljeto iste godine, finske snage doživjele su novi poraz od sovjetskih snaga, ali nakon toga, područja koja su izgubili još tokom Zimskog rata, više nikad nijesu okupirali.

Priredio: Miomir Đurišić

Izvor: Mitropolija