Natalija Naročnicka: Dejstva vaseljenskog patrijarha vode u tragični raskol

Trenutno odnosi između Konstantinopoljskog patrijarhata i drugih pravoslavnih Pomesnih Crkava izazivaju ozbiljnu zabrinutost u svetlosti najnovijih i skoro skandalozno nedelikatnih koraka Konstantinopoljskog patrijarhata koji svim pravoslavnim Crkvama uporno nameće što skorije održavanje Svepravoslavnog Sabora.

Nadmeno ignorišući ozbiljnu zabrinutost Ruske Pravoslavne Crkve i niza drugih Pravoslavnih Crkava zbog nepripremljenosti i neusaglašenosti izuzetno važnih dokumenata Fanar (deo Istanbula u kojem se nalazi rezidencija Konstantinopoljskog patrijarha – red.) očigledno teži tome da učvrsti pravo na diktiranje svoje volje. I to u najvažnijoj oblasti – u kanonskim formulacijama, zbog čega postoji opasnost od nastanka tragičnog raskola unutar Pravoslavlja.

Moskovski patrijarhat je direktno izražavao svoju zabrinutost zbog takvog razvoja događaja i upozoravao je na dramatične posledice ignorisanje mišljenja drugih Crkava pravoslavne ikumene.

Međutim, ne gnušajući se čak ni ucene, Konstantinopoljska patrijaršija očigledno želi da uguši volju, da nametne odluke koje će izazvati duboko razočarenje i dovesti u opasnost jedinstvo pravoslavnog sveta, koje je izuzetno važno u doba vaseljenske apostasije i ofanzive na hrišćanstvo u celini.

Bugarska Pravoslavna Crkva je već zvanično po odluci Sinoda odbila da učestvuje u planiranom Saboru obrazloživši to nepripremljenošću i neslaganjem s nizom važnih formulacija koje su iznete u programu foruma. To više nije zvonce, već je zvono za uzbunu – izuzetno ozbiljan udarac po jedinstvo, koji ipak nije zaustavio Konstantinopolj.

U takvoj situaciji koja predstavlja opasnost od izbijanja istorijske drame raskola Moskovski patrijarhat je predložio jedini spasonosni put – da se odmah sazove vanredno savetovanje pre planiranog Svepravoslavnog Sabora i da se zajedno razmotre sva sporna dokumenta i formulacije ukoliko to bude potrebno radi kanonske čistote, kao i da se istovremeno radi očuvanja jedinstva izuzmu određena dokumenta ili formulacije.

A šta čini Konstantinopoljska Crkva? – Izražava bezapelaciono odbijanje i nadmeno demonstrira svoj stav o potčinjavanju svih Crkava upravo fanarskim strukturama, koje su se u istoriji HH veka pokazale kao sprovodnik i ekumenizma, i zapadnog uticaja, pre svega anglosaksonskih sila.

Gušenje volje i samostalnosti Pomesnih Pravoslavnih Crkava i gušenje uloge Ruske Crkve u svetskom Pravoslavlju predstavlja važan element antiruske politike današnjih nedobronamernika Rusije, koji odlično shvataju ulogu Crkve u ruskom društvu.

I nije slučajno to što se upravo sad nameću nepripremljene odluke Svepravoslavnog Sabora uz računanje na to da će se učesnici složiti zbog straha od raskola.

Pritisak anglosaksonskih revnitelja „sopstvene isključivosti“ na Konstaninopoljsku Crkvu ima dugu istoriju.

Fanarske strukture su s vremena na vreme isticale ideju Svepravoslavnog Sabora od 20-ih godina kad je uprkos mnogim kanonskim pravilima i otvorenom negodovanju dela episkopata na presto Vaseljenskog patrijarha uzveden Meletije Metaksis za kojeg svi izvori u najmanju ruku kažu da je modernista, ekumenista, inicijator raskola zbog uvođenja novog kalendara, a mnogi pominju da je bio visoki član niza tajnih društava. Sav crkveni život ovog štićenika anglosaksonskog sveta pre nego što je bio izabran za patrijarha, pa čak i posle toga, praćen je skandalima i svrgavanjem (koje je poništeno zbog političkog pritiska) zbog optužbi za kršenje kanona i izazivanja crkvenog raskola.

Tako nešto je bilo moguće samo zbog Prvog svetskog rata i kraha pravoslavne ruske imperije.

Istoričarima je poznato da je u toku celog XIX veka Grčku Crkvu finansijski podržavala upravo Rusija i carska porodica lično. Nakon sticanja nezavisnosti prvi vladar Grčke je 1827. godine postao Janis Kapodistrija, koji je u Rusiji bio na dužnosti ministra inostranih poslova. Snažan utisak ostavlja poslanica Nikolaja I Janisu Kapodistriji na skoro 50 stranica, gde car dajući finansijsku pomoć neviđenih razmera nezavisnoj Grčkoj savetuje da se ona ne koristi za topove, već za obrazovanje grčkog klira i grčkog naroda, za pravoslavno vaspitanje nacionalnog obrazovanog sloja!

Posle revolucije u Rusiji SAD i Britanija su na sve načine pokušavale da uspostave kontrolu nad grčkom politikom od 20-ih godina, što se ispoljavalo u svim dramatičnim etapama HH veka do današnjeg dana. Britanija i SAD su pomagale prozapadnu vladu i direktno su se mešale u slučaju postojanja i najmanje opasnosti od toga da na vlast u Grčkoj dođu proruske snage. Trumanova doktrina iz 1947. godine je bila direktno usmerena na stvaranje baza i uvlačenje u svoj blok Turske i Grčke koja je postala životno važan element široke evroatlantske „zone zadržavanja“. SAD i Britanija su posvećivale ogromnu pažnju saradnji između grčkih političkih snaga i svog političkog istablišmenta, pa čak i CIA.

U zemlji kao što je Grčka stav Crkve je imao ogroman uticaj na političku orijentaciju zemlje.

Zbog toga je pažnja posvećivana i Vaseljenskoj patrijaršiji koja se posle Prvog svetskog rata i ruske revolucije našla u siromašnom i ranjivom položaju na teritoriji Turske. Pritom je prvo kemalistički, a posle Drugog svetskog rata „atlantski“ Istanbul u svojoj pseudodemokratskoj ulozi postao podjednako vredan instrument anglosaksonske politike kao svojevremeno Visoka porta.

A zapadnu orijentaciju je od 20-ih godina na najbolji način ovaploćivao rođak Elefterosa Venizelosa grčkog premijera posle Prvog svetskog rata, novi patrijarh Meletije Metastakis, koji je pozdravljao novačenje i koji je u Konstantinopoljsku Crkvu uveo novi kalendar izazvavši raskol u sopstvenoj Crkvi.

Narednih decenija, bez obzira na ljubav grčkog naroda prema Rusiji, a posebno, ma koliko to čudno bilo – levičarskih snaga (uzgred rečeno, u Grčkoj to nisu ateisti) Vaseljenski patrijarhat je bio zavisan pre svega od Zapada, dosledno je bio sklon ekumenizmu i na ovaj ili onaj način je propagirao ideju svepravoslavnog sabora radi ponovnog utvrđivanja svoje glavne uloge od 1961. godine.

U sadašnjim uslovima ova ideja bi samo pod jednim uslovom mogla predstavljati snažan stimulans za jačanje Pravoslavlja u svetu, a to je stroga odbrana kanonske čistote i nepokolebljivo jedinstvo Pomesnih Pravoslavnih Crkvava, za šta se dosledno zalaže Ruska Pravoslavna Crkva

Sadašnji stav Fanara izaziva zabrinutost i nedoumicu. Crkvi su kao nikad do sad potrebni naša podrška, vera i molitva, i naše poverenje.

Natalija Naročnicka je rukovodilac Fonda istorijske perspektive i Instituta demokratije i saradnje

Po materijalima „Argumenti i fakti“/Stoletie.Ru
Sa ruskog: Marina Todić