Njemački kancelar Vili Brant se poklonio žrtvama nacizma u Varšavi

Na današnji dan, 7. decembra 1970. godine zapadnonjemački kancelar Vili Brant, prilikom službene posjete Poljskoj, neočekivano se poklonio, klečanjem, pred spomenikom žrtvama nacizma u Varšavi. Ovaj gest izazvao je opšte odobravanje širom svijeta a Brant je naredne 1971. godine dobio Nobelovu nagradu za mir. Bio je to simbolični vrhunac njegove politike popuštanja i saradnje sa zemljama tadašnjeg Istočnog bloka.

Posjeta njemačkog kancelara Vilija Branta Varšavi 7. decembra 1970. godine u istoriji je upisana kao trenutak napretka u njemačko-poljskim odnosima. Tada je priznata zapadna granica Poljske i tada je Brant pao na koljena.

Za vrijeme zvanične posjete Varšavi njemački kancelar Vili Brant je posjetio Varšavski geto, položio vijenac na spomenik žrtvama nacizma, i kleknuo na koljena. Bio je to neplaniran i iznenađujući gest kojem nije trebalo dodavati velike govorancije. Kasnije je Vili Brant rekao da je uradio ono što ljudi i inače rade kada riječi nisu dovoljne.

Slika kancelara na koljenima obišla je svijet i u Nemačkoj izazvala brojne i različite reakcije.

Za tadašnje komunističke vlasti u Poljskoj ovaj čin je bio neočekivan i njime nijesu bili svi oduševljeni. U sliku Njemaca, neprijatelja i agresora, koju je njegovala tadašnja propaganda, nikako se nije uklapao njemački kancelar koji klečeći moli za oproštaj. Vjerovatno zbog toga Brantov čin nije ni izazvao velike reakcije u Poljskoj. Tek 1989. godine ta slika je našla mjesto u poljskim udžbenicima.

Uostalom, taj čin i nije bio cilj Brantove posjete Varšavi. On se uputio u Poljsku sa ciljem normalizacije odnosa između dvije zemlje. Naravno da je dijalog bio od velikog značaja za zbližavanje sa Poljskom. Granicu duž toka rijeka Odre i Nise, koju su nacrtali saveznici poslije Drugog svjetskog rata, Njemačka do te posjete nije zvanično priznavala. To potvrđuje i Egon Bar, čovjek koji je osmislio politiku Vilija Branta: „Nama je bilo poznato da bez praktičnog priznanja granice na Odri i Nisi, koja je u Zapadnoj Njemačkoj predstavljala tabu temu, nikada neće doći do nemačkog ujedinjenja.“

U sporazumu koji je potpisan 7. decembra 1970. godine, Njemačka je prvi put priznala teritorijalni integritet Poljske. Vili Brant je uradio ono što su njegovi prethodnici oklijevali da učine – priznao je granicu na Odri i Nisi čime je postalo jasno da je Njemačka prihvatila gubitak istočnih teritorija.

Za Poljake je ovaj sporazum bio od velike važnosti. Prvi put je Nemačka priznala zapadnu poljsku granicu. A kada je Vili Brant kleknuo pred spomenikom žrtvama nacizma, to je prevazišlo sva očekivanja. Taj gest je postao simbol pomirenja u Evropi – pomirenja Zapada i Istoka, Poljske i Njemačke.