Nobel za književnost Kanađanki Alis Manro

Jedna od trenutno najznačajnijih kanadskih književnica Alis Manro, dobitnica je ovogodišnje Nobelove nagrade za književnost, saopšteno je 10. oktobra iz Instituta Karolinska u Stokholmu.

Alis Manro, poznata i kao „kanadski Čehov“ vodeća je feministička književnica iz Kanade. Objavila je više zbirki pripovedaka, kao i roman “Životi devojaka i žena” (Lives of Girls and Women). Zbirke priča su joj tri puta odlikovane nagradom „Gavernor“ – najprestižnijim književnim priznanjem u Kanadi (1968, 1978. i 1986). Dobitnica je i Međunarodne Bukerove nagrade za životno delo 2009. godine.

Njenu prvu knjigu na srpskom jeziku, zbirku pripovedaka „Bekstvo“ objavila je Agora, koja je srpskoj publici pre tri godine predstavila i roman „Životi devojaka i žena“.

Švedska akademija nagradila je Manro zbog njenih izvarednih pripovedačkih sposobnosti, ostavrenih u kratkim pričama, žanru koji je retko bio nagrađivan od strane Akademije.

“Manro je književnica sa potvrđenim darom za fino pripovedanje, koje se odlikuje jasnošću i psihološkim realizmom. Pojedini kritičari smatraju je za kanadskog Čehova. Njene priče su najčešće smeštene u male gradske sredine, gde se ljudi bore za opstanak, što često rezultira lošim vezama i moralnim konfliktima, problemima koji proizilaze iz generacijskih razlika i sudara životnih ambicija. Njeni tekstovi uglavnom se bavi svakodnevnim, ali životno važnim događajima, svojevrsnim epifanijama koje osvetljavaju priču i dozvoljavaju egzistencijalnim pitanjima da poput munje blesnu na tren”, navodi se u obrazloženju Švedske kraljevske akademije.

Njenu prvu knjigu na srpskom jeziku, zbirku pripovedaka „Bekstvo“ objavila je Agora, koja je sprskoj publici pre tri godine predstavila i roman „Životi devojaka i žena“.

Manro je rođena 10. jula 1931. godine u Ontariju. Njena majka bila je učiteljica a otac je držao framu lisica. Nakon završetka srednje škole upisala je studije novinarstva i engleskog jezika i književnosti na Univerzitetu u Zapadnom Ontariju, ali je formalno obrazovanje prekinula kada se udala 1951. godine.

Zajedno sa svojim suprugom preselila se u Viktoriji gde su otvorili knjižaru. Počela je da piše priče još kao tinejdžerka. Svoje kratke priče, koje se bave svakodnevnim životom u provincijama na jugu Ontarija objavljivala je u brojnim časopisima još od tokom pedesetih.

Prvu knjigu objavila je tek 1968. godine. Bila je to zbirka priča pod nazivom “Dance of the Happy Shades”, koja je privukla pažnju kanadske čitalačke publike. Još jednu zbirku priča, pod nazivom “Životi devojaka i žena” objavljuje 1971. godine, ali kritika knjigu, uz brojne pohvale, svrstava u žanr bildungsromana. Njeno poslednje, za sada objavljeno delo, je zbirka priča “Dear Life” iz 2012. godine.

U medijima i na kladionicama najveće šanse već godinama davane su japanskom piscu nadrealizma Harukiju Murakamiju. Njega su ove godine pratili američka autorka Džojs Kerol Outs, mađarski pisac Peter Nadaš i norveški književnik i dramaturg Jan Fose. Pominjana su i imena Beloruskinje Svetlane Aleksijevič i Asije Džebar iz Alžira. Tu su i, poslednjih godina sve češći kandidati Filip Rot pa čak i Bob Dilan.

Prošlogodišnji dobitnik Nobelove nagrade za književnost, na iznenađenje mnogih, bio je kineski pisac Mo Jan.