O Srpstvu u Crnoj Gori prije Sime Milutinovića – (posvećeno gospođi Tijani Lopičić – prvo učenije)
1 min read
Lopičić
Piše: Nikola Milovančev
U svom članku (demantiju) objavljenom na portalu IN4S dana 29. maja ove godine, gđa Tijana Lopičić pokušava da negira većinski srpski etnički sastav stanovništva današnje Republike Crne Gore. Isto tako, ona krivo tumači i pasoš Petra II Petrovića Njegoša iz 1840. Autorica članka izričito kaže da želi da sazna nešto više o srpskoj narodnosti na tlu današnje Crne Gore prije dolaska Sime Milutinovića Sarajlije u Crnu Goru (1827. g.), pa ćemo udovoljiti njenoj molbi.
Pasoši i crnogorski pasoš iz 1840
Što se pasoša tiče: u pasoše se upisuje državljanstvo, a ne narodnost (vrlo rijetki slučajevi su bili da se upisivalo i jedno i drugo). Tako je bilo i nekada (i u Crnoj Gori npr. 1840. godine), tako je i danas. Sada se npr. pasoši svih ili skoro svih država u svijetu ispisuju i na engleskom jeziku. U tom jeziku se u pasošima država upotrebljava pojam „nationality«, pa se recimo upiše britanska, francuska, njemačka, ruska, slovenačka itd. Iako se pojam „nationality« u pravilu prevodi kao „narodnost“, u ovom slučaju (pasoši svih država svijeta, pa i današnje Crne Gore), on znači „državljanstvo“. Države naime svojim građanima ne upisuje etničku (nacionalnu) pripadnost, već državljanstvo. Tako je i pojam „Crnogorac“ u pasošu Crne Gore iz 1840. označavao državljanstvo Crne Gore.
Da još uprostim: ako je npr. 2021. godine gradonačelnik Londona Pakistanac, njemu će u britanskom pasošu, u rubrici „nationality« pisati „britanska“ a ne „pakistanska“ – zato što se u pasoš upisuje državljanstvo a ne etnička pripadnost. Kada bi g. Sadik Kan danas bio šef crnogorske države, on bi u svom pasošu bio označen kao Crnogorac po državljanstvu, a ne kao Pakistanac, što etnički jeste. Dakle: razlikujte državljanstvo od etničke pripadnosti!
O Srpstvu na prostorima današnje Crne Gore prije Sime Milutinovića
Gđa T. Lopičić ne zna za srpsku narodnost na području Crne Gore prije Sime Milutinovića Sarajlije i njegovog dolaska na Cetinje, dakle prije 1827. Ništa zato – nekim ljudima je istorija slabije išla od ruke i to se može popraviti. Za one koji slabije poznaju istoriju Crne Gore, evo nekoliko navoda i pitanja za logičko razmišljanje:
- Zna li gđa Lopičić od kada je (koliko vijekova, pa sve do 2006. g.) katolička crkva za svog nadbiskupa u Baru upotrebljavala naziv »Primas Serbiae«? I može li da odgovori zašto je uopšte katolička crkva u Baru taj naziv uvela (kad, po njoj sličnim pogledima, u Baru niti Srba ima, nit je Bar u Srbiji).
(Odgovor za neuke, u povjerenju, nije za širu javnost: zato što je Vatikan uvijek Srbe volio, pa je katolike u Baru Srpstvu pripisao!).
- Doduše, u prošlosti su se ponekad pojavljivali i problemi, npr. 1247. godine, kada su barski građani katolici osećali jaču pripadnost Srbiji nego papi i govorili „…što je nama papa, gospodin naš kralj Uroš je nama papa“ (cit. po hrvatskom istoričaru Milanu Šuflaju, „Srbi i Arbanasi“, Beograd, 1925, st. 89).
- Hrvatski akademik Šime Ljubić objavio je 1880. u 12. knjizi „Starina“ tadašnje Jugoslavenske (sada: Hrvatska) akademije znanosti i umjetnosti izvještaj vlastelina kotorskog Marina Bolice gospodstvu Mletačkom, iz godine. Bolica izvještava da na Cetinju ima mali ali vrlo lijep manastir kaluđera reda Sv. Vasilija srpske vjere ili obreda i zakona, koji je sagradio Ivan Crnojević. U tom manastiru stoluje episkop sa 25 kaluđera i 40 drugih klirika i iskušenika i đaka; taj vladika kao mitropolit upravlja svim Crnogorcima u duhovnim stvarima a jedino priznaje patrijarha pećkoga za starešinu i poglavara crkvenoga.
Na Cetinju manastir srpski Ivana Crnojevića – pa da čovjek ne povjeruje…Da li su ti vlastelini mletački pogrešne informacije imali 1614? (Kotor je valjda jako daleko od Cetinja…).
- Krajem 1644. ili u prvoj polovini 1645. katolički misionar Frančesko de Leonardis uputio je izvještaj Kongregaciji za propagandu vjere u Rimu, o Pećkoj patrijaršiji. Među 42 eparhije Srpske crkve, F. de Leonardis je nabrojao i Zetsku, Moračku i Crnogorsku (Cetinjsku). Ovaj dokument je u Vatikanskom arhivu pronašao i objavio u SANU u Beogradu 1986. god. dr. Marko Jačov („Spisi Kongregacije za propagandu vere u Rimu o Srbima 1622-1644. «, str. 653).
- oktobra 1688. kotorski biskup Marin Drago izvještava Rimsku kuriju da mu je cetinjski episkop Visarion donio pismo patrijarha Arsenija Čarnojevića, sa molbom da ga dostavi papi. Visarion se naziva „vladika Cetinja Crne Gore srpskog obreda“ (»Vissarione Vescovo di Cetigne nel Monte Nero di rito Serviano«). Ovaj vatikanski dokument objavio je Marko Jačov u knjizi „Spisi tajnog Vatikanskog arhiva XVI – XVIII vek“ (SANU, Beograd, 1983, str. 152-153).
Komentar je (čak i za učenje neukih) suvišan.
- Zna li gđa Lopičić za dokumente Dubrovačke republike, koje je objavio dr. Goran Komar, u kojima se Zećani i Moračani 14. vijeka nazivaju Srbima? Šta o njima misli (ako zna za to, naravno)?
- Da li je ikada čula gđa Lopičić za Sv. Petra I Petrovića Njegoša i za njegovu „Kratku istoriju Crne Gore“? Ako zna, onda je sigurno pročitala zapis Đurđa Crnojevića prilikom napuštanja Crne Gore: „…ostavljam mjesto sebe mitropolita Germana, i po njem buduće Mitropolite, dokle, e da Bog promisli na Srbski rod na drugi bolji način“ („Grlica. Kalendar crnogorski za 1835“, Cetinje, str. 66)?
Iz spomenute knjige ovog našeg svetitelja je jasno vidljivo razlikovanje regionalne pripadnosti (Crnogorci) od narodnosne pripadnosti (Srbi).
- Zna li gđa Lopičić za pismo Sv. Petra Cetinjskog Crnogorcima i Brđanima od 16. februara 1822, prilikom dolaska jeromonaha Sofronija iz pećkog manastira, radi sakupljanja priloga: „…ali je ono srpska crkva sveta slaveno-srpskoga naroda i mati svijeh srpskijeh crkvah, u koju su patrijari naši stojali i koju su cari naši ogradili“? Zna li koji su to „patrijari naši“ „srpske crkve svete“ i „cari naši“ „slaveno-srpskoga naroda“?
- Krajem osamdesetih godina 20. vijeka prevaljivao sam put od 700 kilometara da bih došao u Tivat i naučio nešto o istoriji Boke od časnog, učenog i dragog mi Maksima Zlokovića. Kada bi T. Lopičić pročitala njegov članak „Slovenska župa Dračevica“, objavljen 1969. u prvom zborniku „Boka“, onda bi saznala i to da je npr. 1277. sklopljen ugovor Kotorana i Dubrovčana, u kome se navodi da je područje pomorske oblasti srpske države Nemanjića od Vrulja (kod Omiša, blizu Splita) do Lješa. Da li je dosta?
- Iz istog zbornika Boka br. 1 bi neuki mogli da saznaju mnogo i od istoričara Antonija Farčića (sa Korčule rodom, Srbin katolik, kasnije prešao u pravoslavlje), iz članka „Žitije sv. kralja Vladimira“. Recimo: da je sveti Vladimir „…poznati primorski srpski vladar, od 986. do 1016. godine bio takođe kralj, a ne knez, nego da su njegovu kraljevsku titulu nasleđivali i njegovi naslednici tj. potomci Stefana Vojislava“. Kao dopunsku literaturu preporučujem i članak A. Farčića „O postanku kraljevske vlasti kod primorskih Srba“, koji je objavljen u „Istorijskim zapisima“ knj. 22, sv. 3, Titograd 1965.
- A katolička svetiteljka, blažena Ozana Kotorska? Rođena kao Jovana Kosić (Đujović), 25. novembra 1493, preminula u Kotoru 27. aprila 1565. Italijanski istoričar Serafin Raci (Firenca, 1531 – Firenca, 1611) za nju kaže da su joj roditelji bili „kršćani, ali raški pravoslavci“. U 20. vijeku je slično pisao čestiti svećenik Srbin katolik i istoričar Boke don Niko Luković (nije želio da se odrekne Srpstva, pa nije mogao postati biskup kotorski – na tom tronu su zato rađe bili viđeni tuđinci rodom): „Blažena Ozana Kotorska rođena je 1493. – selo Relezi – Lješanska nahija, čobanica, od srpskih roditelja“.
- Kada, 1. septembra 1763, crnogorski mitropoliti Sava i Vasilije Petrović mole katolike, dubrovački Senat riječima: „da učinite našoj crkvi i narodu černogorskom jednom sumom od asprih, kako Serbli Serblima i svojijem susedima“, to je 64 godine prije dolaska Sime Milutinovića na Cetinje, zar ne gospođo Lopičić?
- Da li je ikada čula gđa Lopičić za Sv. Petra I Petrovića Njegoša i za njegovu „Kratku istoriju Crne Gore“? Ako zna, onda je sigurno pročitala zapis Đurđa Crnojevića prilikom napuštanja Crne Gore (1496): „…ostavljam mjesto sebe mitropolita Germana, i po njem buduće Mitropolite, dokle, e da Bog promisli na Srbski rod na drugi bolji način“ („Grlica. Kalendar crnogorski za 1835“, Cetinje, str. 66)?
Iz spomenutog djela ovog našeg svetitelja je jasno vidljivo razlikovanje regionalne pripadnosti (Crnogorci) od narodnosne pripadnosti (Srbi).
(KRAJ PRVOG UČENIJA)
/autor je član Pravnog savjeta IN4S/
Hvala gospodine Milovančev na uloženom trudu!
Možete slobodno i da se pozovete i na vizantijske izvore koji jasno kazuju ko je živio na tim prostorima, kao na primjer Jovan Skilica i drugi, na vatikanske izvore koji kažu da su Vojislavljevići bili Srbi, pa sama katolička enciklopedija jasno kaže da su ti živjeli i žive Srbi. Imam dosta tog materijala pa ako želite možemo stupiti u kontakt.
Za malo pismene dovoljno, ako nijesu zlom zadojeni. Ova g.Lopičić kaže da je prvo slobodno izjašnjavanje bilo 1946.;jeste slobodno kao izbori tadašnji sa ćoravom kutijom. Komunisti naredili piši se Crnogorac ili ode glava.
Sve Serbski Rod i Nebeske kao i ovo-zemaljske Zemlje su; uvek starije od bilo koje drzave nacrtane ili izmisljene iz bilo kojih razloga na istorijso naslednom milenijskom zivotnom prostoru Sve Serbskoga Roda. Razlika je preko 7.500 Godina sividjalo se to nekome ili ne. Moje istorijsko nasledno pravo samo po sebi postavlja logicno i prirodno pitanje ko ste vi bre…???
Odlično, ali zaboravili ste jednu drugu jako bitnu knjigu. Ne bih sad da kopiram citate jer ih ima previše i mislim da bi se od njih moglo napraviti kompletno „drugo učenije“. A ima je i na internetu: https://www.rastko.rs/rastko-cg/povijest/vladika_vasilije-istorija_o_crnoj_gori.html
Vladika Vasilije Petrović Njegoš „Istorija o Crnoj Gori“. ????
Ova Tijana već podugo LUPA o nekavome crnogorstvu, a ne zna, jada, da je onaj JahačSaČelaKolone izmislio Crnogorce juče, takoreći, 1. maja 1945. godine, namjeran da potpuno izbriše Srbe. Kako se on dobro pazio da ne potpisuje dekrete protiv Srba, umejsto njega to je učinio njegov podrepaš Milovan Đilas, bivši Srbin iz Stare Hercegovine, onaj koji je prihvatio ustašku logiku po kojoj Srbi, kada postanu komunisti, prestaju biti Srbi, onaj koji je 5. februara 1942. godine, u ime Pokrajinskog komiteta Komunističke partije za Crnu Goru i Boku (drugi potpisnik bio je Vlado Martinović Bajica koji još ima ulicu u Podgorici , potpisao naredbu „Komandantima i političkim komesarima sa područja: Kolašina, Mojkovca, Berana, Bijelog Polja i Andrijevice, da odmah bez razmišljanja i traženja nekih dodatnih objašnjenja pod hitno organizuje napad na vasojevićko pleme jer su oni veliki – Srbi.
Njih treba najstrožije kazniti ubijajući sve redom, sve za koga se zna da nije za našu ideologiju. Ne rukovodeći se na pol i starost, žene i djecu, ne pitajući nikoga za krivca. Kuće konfiskovati, a potom zapaliti, stoku zaplijeniti.
Ukoliko bi neko od partizanskih vojnika pokušao da ne postupi po ovoj naredbi, komandanti imaju takve na licu mjesta streljati“.
I, sad, grupica onih koji su preživjeli teror Jahačevog sedla misli da sebi čini ugodno djelo pljujući na svoje srbske pretke, mnogi od njih i na svoje očeve i majke svoje (rečenoga dana lično „unaprijeđene“ u nacionalne Crnogorce), a ne znaju, jadi ih ne znali, za petu Božju zapovijest:
Poštuj oca svoga i mater svoju da ti dobro bude i da dugo poživiš na zemlji.
Manj ako ne misle da Milovana Đilasa koji je zapisao da se Crnogorci „po plemenskoj tradiciji (tj. porijeklu) osjećaju, a i jesu, Srbi… ali su oni u nacionalnom pogledu danas i nešto posebno, svoje, crnogorsko“, imaju za oca, možda i za oca im očina.
ajde da uzmemo i da je ova nepomenica u pravu,ali samo za staru Crnu Goru….što ćemo sa teritorijama u današnjoj Crnoj Gori,koja do prije stotinjak godina jedan minut u svojoj istoriji nijesu bila dio nje..kako se izjašnjavao taj narod,kojoj je crkvi pripadao i kojim jezikom govorio..imamo li pravo mi koji ne pripadamo toj staroj CG da budemo ono što nam su preci bili.. e pa ja vam kažem da imamo i ako vam ne odgovara otcijepite te četiri nahije i sedam brda pa budite što oćete..
Poštovani g. Nikola,
pojam Crna Gora i Crnogorci odnosi se, OD DOLASKA CRNOJEVIĆA NA CETINJE, DO TADA JE BILA DIKLITIJA, ZETA … istorijski na tzv. staru, podlovćensku Crnu Goru. U smislu državnosti sve do par godina nakon ustoličenja knjaza Nikole ( ulazak poharanih Kuča i neodlučnih Vasojevića – knjaževine Holmije, u zajednicu sa Crnom Gorom) naziv Države je Crna Gora i Brda, a titule vladika, najčešće, i knjaževa i zakona, redovno Crnogorski i brdski – vojvoda Radonja Petrović, Kuč, bio je guverner sviju Brda i suvladar sa Vladikom Cetinjskim . Nacionalnost, u smislu našeg DANAŠNJEG poimanja etničke pripadnosti na svim tim prostorima je SRPSKA, A VJEROISPOVIJEST SPRSKA PRAVOSLAVNA, HRIŠĆANSKA , SVETOSAVSKA ( „OKTOIH“ JE SRPSKA MOLITVENA KNJIGA, MAKARIJE JE SRPSKI MONAH-ŠTAMPAR NA SRPSKOM CRNOJEVIĆA OBODU I CETINJU , BOŽIDAR VUKOVIĆ PODGORIČANIN JE SRPSKI ŠTAMPAR, I SVE TO ZAISTA NEMA NIKAKVE VEZE SA SIMOM MILUTINOVIĆEM S JEDNE NITI SA SEKULOM DRLJEVIĆEM S ONE TAMO NJEGOVE STRANE. MNOGO JE VIŠE O SRPSTVU I PRAVOSLAVLJU SIMA MOGAO DA NAUČI OD VLADIKE PETRA PRVOG SVETOG CETINJSKOG I SAMOG MLADOG NJEGOŠA, NEGO LI ONI OD NJEGA. Što se Drljevića tiče,on je nešto malo učio od Šedimlije, a ponajviše od Musolinijevog najboljeg đaka Ante Pavelića i fra Alojzija Stepinca Jasenovačkog.
Hvala Vam na sugestijama. Razmišljao sam da dam i istorijski presjek granica Crne Gore, ali bi to najmanje podvojilo opseg teksta i izgubilo bi se na preglednosti. Zato sam izabrao jednostavnije (i tekstualno kraće) rješenje – da se držim granica sadašnje Republike Crne Gore. Svako dobro u Gospodu!
Srpstvo prije dolaska Crnojevića na Cetinje i Srpstvo XIX vijeka nemaju veze jedno s drugim. A nakon 1918 pogotovo.
To sam prvi put čuo od onog dps-ovog poslanika, istoričara, kad su ga isto ovako dokazima prićerali. Samo je po njemu srpstvo bilo dobro i između ’90. i ’97. 🙂
Dzabe „teletu“ odgovarate,ostace tele!
Srpskom rodu nisu pripadali samo Srbi iz Srbije. Do 1878. Staroj Hercegovini su pripadale opšštine i gradovi Herceg Novi, Risan, Nikšić, Plužine, Šavnik, Pljevlje. Te 1878. Stara Hercegovina se ujedinila sa Starom Crnom Gorom i Brdima i nastala je Crna Gora. U to su uneli svoju srpsku crkvu, svoju srpsku zemlju, svoje srpsko pismo jer nikada ranije nisu bili deo Crne Gore pa se nisu mogli ni zvati crnogorcima. Isto to vredi i za Boku koja je pristupom svojim i ujedinjenjem sa Starom Hercegovinom i Starom Crnom Gorom uneli svoju srpsku crkvu, svoje srpske zemlje, svoje srpsko more, svoje srpsko pismo i tako nastade današnja Crna Gora. Stara Crna Gora dobi ime od onih koji se na te prostore naseliše sa Kosova posle Kosovskog boja. Kako Njegoš zapisa „Što se nehće u lance vezati, to zbježe u ove planine“. Srpski rod je stvorio ovu zemlju. Ti se nisu ni mogli nazvati Crnogorci. To ime su dobili tek po osnivanje Crne Gore kad su se nazvali po državi u kojoj žive a narodnost svoju nikad zaboravili nisu. Jedno je zvati sebe po zemlji u kojoj živiš a drugo je zvati sebe po narodnosti i narodu kome pripadaš. Sa svim tim novopridošlim pristigla je i azbuka i ćirilično pismo.