Objavljeno značajno djelo „Srpsko blago u Beču“

Izdavačka kuća „Pešić i sinovi“ u Beogradu objavila je u svojoj biblioteci „Svedočanstva“, izuzetno vrijedno dokumentarno delo „Srpsko blago u Beču“, autora iz rasejanja Petra Milatovića Ostroškog, književnika i novinara, člana UKS, UK CG, redovnog člana Matice srpske, austrijskog udruženja pisaca, autora 40 knjiga na srpskom i njemačkom jeziku.

Urednik ove dokumentarne studije je Vesna Pešić, lektor Ivan Ristić, štampa Dijamant.

Autor je posle napornog istraživačkog rada u Austrijskoj nacionalnoj biblkioteci, Univerzitetskoj biblioteci i Biblioteci Kongregacije Mehitarista u Beču sistematizovao i hronološki precizno obradio (počev od 10 vijeka) 159 srpskih srednjovekovnih rukopisa sa: kodikološkim opisom, vremenom pisanja, vrstom pisma, sadržinom, vrstom poveza, zapisima, signaturama, iluminacijama, ukrasima, domaćom i stranom literaturom za svaki rukopis, kao i po nekoliko fotografija u boji uz opis svakog rukopisa.Takođe, i dokumentarna objašnjenja kako su rukopisi iz srpskih manastira i crkava, kao i Hilandara, dospjeli u Austrijsku nacionalnu biblioteku, Univerzitetsku biblioteku i Biblioteku manastira Mehitarsta u Beču, bilo kao ratni plen, ili prodajom i zaostavštinama.

U posebnom poglavlju „Stare srpske knjige štampane u Beču“ autor donosi pregled sa opisom ogromnog broja vrijednih 350 knjiga koje su štampane u Beču u toku XVII, XVIII , XIX i XX vijeka, a bez kojih se ne može zamisliti istorija srpske književnosti, mada je najveći dio ovih knjiga široj javnosti nepoznat. Ovo je prvi put da na jednom mjestu bude sistematizovano i objavljeno 350 književnih dela štampanih u Beču od XVII vijeka.

Srpskoj štampi u Beču Petar Milatović Ostroški takođe je posvetio veliku pažnju, počev od „Slaveno-serbskog magazina“ Zaharija Orfelina; „Serbski povzednevnia novini“koje su u Beču od 1791. godine štampali grčka braća Publije i Georgije Markides Puljo; „Slaveno-serbski vjedomosti“ koje je od 3. avgusta 1792. godine u svojoj štamparija štampao Stefan Novaković; „Novine serbske iz carstvujuščega grada Vijene“ koje su uređivali Dimitrije Davidović i Dimitrije Frušić i koje su izlazile do kraja februara 1822. godine u Beču., sve do Glasa Srba, Srpskih vidika, Srboslova u XX i Slovoslovlja u XXI vijeku kojed je u svojoj bečkoj štampariji uređivao i štampao sam autor ove značajne publikacije.

U posebnom poglavlju Petar Milatović Ostroški je detaljno obradio rad štamparija koje su u Beču štampale srpske knjige ćirilicom i to: Kurcebokovu štampariju, Štampariju Stefana Novakovića, štampariju Mehitarista i štampariju Glasa Srba., sa preciznim spiskom 350 objavljenih knjiga.

Milatović je takođe veliku pažnju u svojoj dokumentarnoj studiji posvetio prodaji srpskih srednjovekovnih rukopisa, srbulja i drugih relikvija bečkom Dvoru, precizno navodeći koje je sve od 46 srednjovekovnih rukopisa prodao Vuk Karadžić u periodu od 1856. do 1858. godine, kao 4 srednjovekovna rukopisa koje je posle očeve smrti prodala Vilhelmina (Mina) Karadžić; kao i precizan spisak jevanđelja, oktoiha, psaltira, molitvenika, trebnika, mineja, časlovaca, dakle, tovare srbulja i starih knjiga koje su u Beč slali: Vuk Popović, sveštenik iz Risna i Vuk Vrčević, učitelj iz Budve, Dimitrije Popovića iz Sombora, prota Mihajlović iz Sremske Mitrovice, Georgije Petranović iz Zadra, Janko Kusovac iz Rijeke Crnojevića, prota Marković iz Šida, prota Milan Joksimovića iz Sarajeva; Novicu Cerovića iz Drobnjaka pop Vuka iz Grblja.

Takođe je objavio i velikih spisak ondašnje razvijene trgovačke mreže preko koje se srpsko blago iz srpskih crkava, manastira i Hilandara neodgovorno krčmilo i prodavalko u Rusiji, Njemačkoj, Slovačkoj, Češkoj, Engleskoj i, što valja posebno naglasiti, Milatović je, na osnovu dokumentacije precizno označio koji je srednjovjekovni srpšski rukopis i kada postao ratni plen u brojnim ratovima za poslednjih 500 godina.

Kako je u uvodnoj riječi autor istakao, nije imao namjeru da kaže zadnju riječ već da ovim dokumentarnim djelom olakša posao budućim istraživačima koji se neće odnositi maćehinski prema rasutom srpskom blagu po svetu. Isto tako autor je uvodnoj reči istakao:

„S obzirom da je Vuk Karadžić prodao 46 starih srpskih rukopisa bečkom Dvoru, a njegova ćerka Vilhelmina (Mina) 4 rukopisa, nikako ne znači da je ova knjiga atak na ličnost i djelo Vuka Karadžića, već objektivno prezentovanje činjenica. Uostalom, da Vuk Karadžić i njegova ćerka nisu svojevremno prodali ogroman broj rukopisa ondašnjoj Dvorskoj biblioteci u Beču možda nijedan od njih danas ne bi postojao, već bi nestali u toku dva svjetska rata i posle drugog svjetskog rata u vreme komunističkog jednoumlja.“