Od krize identiteta do crkvenog raskola

Piše: Jerej Miladin Mitrović, saradnik Pokreta za religijska pitanja

Saglasno tradiciji i svetootačkom učenju Pravoslavne Crkve svako narušavanje crkvenoga jedinstva u svojoj suštini je antikanonsko i antijevađeljsko dejstvo. Raskol podriva sam pojam jedinstva Crkve, a crkveno jedistvo je jedna od glavnih ideja ustrojstva crkvenoga organizma uopšte. Zbog toga je raskol apsolutno ne prihvatljiva pojava za bogoslovsku pravoslavnu misao i crkveno saznanje i po svojoj prirodi je jedan od najvećih i nastrašnijih grijehova.

Mnogovjekovna istorija postojanja Pravoslavne Crkve bilježi mnogobrojne slučaje raskolničkih pojava prisutnih u mnogim pomjesnim Pravoslavnim Crkvama. Istorijske analize pokazuju da su raskoli bili izazvani različitim uzrocima, od kojih su uvećini slučajeva bili islljučivo političke prirode. Želja da se kroz narušavanje crkvenog jedinstva izazove nestabilnost crkvenoga života i tim samim ostvare lične ambicije pojedinaca ili raskolničkih grupa u potpunosti daje odgovor na pitanje koje se tiče prirode i pojave samog pojma raskola .

Za razliku od nekih ranijih vremena, kada su raskoli nosili ličnosni karakter, savremena istorija svjedoči nam pojavu nove forme raskola koja se projavljuje kroz stremljenje ,,autokefalizacije,, pravoslavnih crkava po teritorijalnom predznaku. Takvu situaciju danas vidimo u zemljama bivše Jugoslavije, prije svega u Makedoniji i Crnoj Gori i isto tako u Ukrajini, bivšoj sovjetskoj republici u kojoj posle Rusije živi najveći broj pravoslavnog naroda. Ova nova raskolnička pojava vezana je isključivo za proces stvaranja vještačkih nacija i izmišljenih identiteta kod te kategorije ljudi koji postaju žrtve zapadnoevropske propagande.

Zbog toga sa punim pravom možemo reći da savremene raskolničke pojave koje na sve načine pokušavaju da razbiju jedinstvo Pravoslavne Crkve, danas imaju novu formu u načinu djelovanja, a u suštini su ostale iste i nepromjenljive. Stvaranje krize idnetiteta među pravoslavnim narodima, koje se temelji na potrošačko-hedonističkom sitemu vrijednosti, bez Jevanđelja, nije ništa drugo nego savremeni udar na Pravoslavlje u cjelini i njegovo saborno jedinstvo. Trovanje pravoslvnih naroda duhom separatizma u Makedoniji, Crnoj Gori i Ukrajini može da bude izlječeno i pobjeđeno jedino kroz proces vraćanja naroda koji žive u ovim zemljama izvornom identitetu pod okriljem Crkve.

Današnja primarna uloga Pravoslavne Crkve je da kroz čuvanje zdravog i izvornog identiteta svoga naroda očuva jedinstvo Pravoslavne vjere. Upravo je decenijsko i sistematsko otuđivanje naroda u Makedoniji, Crnoj Gori i Ukrajini od svog izvornog identiteta i pripadnosti svome nacionalnom biću (u prvom slučaju od srpskog, a u drugom u Ukrajini od ruskog), stvorilo plodno tlo za pojavu raskolničkih ideja u ovim pravoslavnim zemljama. Politički motivisano stvaranje novog identiteta po teritorijalnom priznaku široko je otvorilo vrata za udar na Pravoslavlje i jedinstvo naše svete vjere u cjelini.

Za Pravoslavnu Crkvu svaki raskol pa i onaj najmanji je tragedija i otvorena rana za cijelo vaseljensko Pravoslavlje. Od raskola stradaju najviše vjernici i društvena zajednica u cjelini. Zbog toga kroz saborno jedinstvo i iskreni bratski dijalog sve Pomjesne Pravoslavne Crkve treba da ulažu više truda i napora da se na adekvatan način suprostave savremenim raskolničkim tendencijama i pojavama.

A taj trud i napor biće životno sposoban i uspješan samo ako bude utemeljen na principima sveštenih kanona Crkve i iskrene brige svake Pomjesne Pravoslavne Crkve da se očuva jedinstvo Pravoslavne vjere. Poglavari Pomjesni Pravoslavnih Crkava treba da shvate da se kroz očuvanje nacionalnog identiteta pravoslavnih naroda čuva i saborno jedinstvo Pravoslalja, koje je garancija slobode i nacionalne kulture sa njenim bogatim pravoslavnim nasleđem.

Pročitajte još:

Od raspopa hoće da načine vladiku, od dva slova jezik, od hrvatštine Crnu Goru