Orlov krš

Na današnji dan, 1. januara 1897. godine svečano je otkriven spomenik vladici Danilu, osnivaču dinastije Petrović-Njegoš, na Orlovom kršu iznad Cetinjskog manastira.

Odluku da se vladici Danilu Šćepčevu Petroviću podigne spomenik na Cetinju i da se njegovi posmrtni ostaci prenesu na Orlov krš, donesena je kada je slavljena 200. godišnjica vladavine Petrovića. Ideju i nacrt za spomenik uradila je knjeginjica Jelena, kćerka knjaza Nikole, a u njegovoj izgradnji učestvovali su francuski arhitekta Fruše i vajar Moro Votijer. Radovima je rukovodio inženjer Andrija Radović. Mauzolej vladike Danila, od kamena s Ljubovića, sagradili su korčulanski i domaći majstori.

Na Orlovom kršu, brežuljku koji se uzdiže i dominira jugozapadnim dijelom Cetinja, u blizini Cetinjskog manastira nalazi se mauzolej vladike Danila, osnivača novog Cetinjskog manastira i dinastije Petrović Njegoš. Vladika Danilo je bio sahranjen u manastiru Podostrog, kod Budve, a njegove kosti su prenijete na Cetinje 1853. godine,u doba knjaza Danila. Svojim uspjelim arhitektonskim rješenjima, spomenik je gotovo srastao sa Orlovim kršem čineći ga prepoznatljivim i dominantnim simbolom Cetinja. Spomenik je podignut na vještački formiranom platou, uređenom kao mali park, na njegovoj samoj ivici u sjeveroistočnom uglu da bi bio jasno vidljiv iz grada. Monumentalni kameni sarkofag sa visoko postavljenim krstom na širokoj čeonoj kamenoj ploči sa natpisom, leži na prostranom kamenom postamentu do koga vode tri stepenika. Na gornjoj ploči sarkofaga reljefno su postavljeni simboli svjetovne i duhovne vlasti vladike Danila, sa bočnih strana stilizovani ukrasi i simboli-krst, krug i cvijet. Na istočnoj strani, u kružnom medaljonu, apliciran je bronzani reljef vladičine glave u profilu. Nad sarkofagom, oslanjajući se na četiri vitka stuba,uzdiže se baldahin koji predstavlja nebeski svod. Baldahin se na stubove oslanja pomoću četiri višestruko profilisana luka u čijim se centrima nalazi po jedan veći kamen-tjemenac na kojima se nalaze reljefne predstave različitih grbova: državni, porodični i vladičanski. Gipsanim člancima koji su ukrašeni stilizovanim cvjetovima, svod je podijeljen na četiri segmenta u čijem se centru nalazi veća rozeta. Predstavu nebeskog svoda dočarava veći broj gipsanih u zlato obojenih zvjezdica na plavoj osnovi. Do platoa sa spomenikom vodi put trasiran sa jugozapadne strane Orlova krša.

Priredio: Miomir Đurišić, Mitropolija