Oslobođen Bar: Vjenčavam te srpsko more sa slobodom Crne Gore!

Na današnji dan, 10. januara 1878. godine, crnogorska vojska oslobodila je Bar koji je 307 godina bio pod turskom vlašću. Poslije oslobođenja Nikšića i Bileće u crnogorsko-turskom ratu (1876. godine do 1878. godine), naišavši na oštar otpor austrougraske vlade po pitanju daljeg nastupanja u Hercegovini, crnogorska vojska je svoje operacije prebacila ka primorju. Početkom novembra 1877. godine knjaz Nikola je glavninu svojih snaga, 20 bataljona i 18 topova, koncentrisao u rejonu Virpazara. Sa ostalim snagama demonstrirao je prema Spužu i Podgorici, da bi zavarao Turke. Izvukavši topove na visove Sutormana, crnogorska vosjka je nastupala prema Baru u dvije kolone: Desna, pod komandom vojvode Maša Vrbice, pravcem Sutorman – Zupci – Bar, i lijeva, pod komandom vojvode Ilije Plamenca, pravcem Sutorman – prevoj Bijela Skala – Bar a jedan dio se izdvojio prema Skadarskoj krajini.

Kada su uspjeli da zauzmu utvrđenje Sutorman, crnogorska vojska se pregrupisala i zauzela je dominirajuće položaje oko Bara. Tri bataljona su bila upućena prema barskoj luci, dok je vojvoda Plamenac sa ostalim snagama zauzeo položaje prema Skadru i Ulcinju. Zauzeto je utvrđenje Volujica i bila je uspostavljena kontrola nad barskom lukom i utvrđenjem Haj-Nehaj. Glavnina turskih snaga u Starom Baru se veoma uporno branila podržavana sa pet ratnih brodova, koji su iz barske luke svakodnevno tukli položaje crnogorske vojske oko grada. Tri dana nakon otpočinjanja opsade, vojvoda Vrbica je komandantu grada uputio poziv da se preda, garantujući mu slobodan prolaz do Skadra ili onamo gdje on izabere. Turci nijesu prihvatili ponudu vojvode Vrbice. I knjaz Nikola je pokušavao da privoli osmanske zapovjednike na predaju. Kada ovi pokušaji da se Bar dobije bez borbe nijesu uspjeli, knjaz Nikola je odlučio da izvrši novi raspored snaga.

Deset bataljona je bilo raspoređeno na prostoru Dobre Vode, između Bara i Ulcinja, sa zadatkom da zaustave eventualnu pomoć koja bi mogla doći iz Skadra. Ovi bataljoni su bili pod komandom vojvode Ilije Plamenca. Istovremeno, crnogorska artiljerija je raspoređena oko grada, i njoj je pripao glavni zadatak u osvajanju Bara. Bombardovanje Bara trajalo je tokom čitavog decembra 1877. godine. Zbog posledica bombardovanja, izmorenosti, nedostatka vode i uviđanja da opsjednutom gradu neće stići pomoć, osmanski komandant je odlučio da preda Bar Crnogorcima.Izgubivši svaku nadu u dolazak pojačanja, Turci su se 10. januara 1878. godine predali i tom prilikom je bilo zarobljeno 2237 vojnika i 15 topova.

„Vjenčavam te srpsko more, sa slobodom Crne Gore“, riječi su knjaza Nikole nakon oslobođenja Bara u januaru 1878. godine. Akademski slikar iz Zadra Ivan Žmirić 1881. godine na Cetinje je donio sliku „Vjenčanje Crne Gore sa morem“ gdje su je na dvoru vidjeli Knjaz i visoke zvanice, dok je za građane Cetinja bila izložena u „ondašnjoj velikoj gostionici Lokanda“.

Na slici je predstavljeno svečano okićeni jedrenjak na kome se vijore crnogorske zastave dok isplovljava iz Bara, sa mnoštvom svijeta na obali koji brod oduševljeno pozdravljaju. Na pramcu je markantna figura Knjaza Nikole u pozi sa podignutom desnom rukom u kojoj je prsten za bacanje u more. Pored njega sjedi knjaginja Milena sa prijestolonaslednikom Danilom. Na samom pramcu, u sjedećem položaju, nagnuta preko ograde jedrenjaka je princeza Zorka. Ostale ličnosti na brodu su poznati crnogorski junaci Božo Petrović, Petar Vukotić, Mašo Vrbica, Ilija Plamenac, Peko Pavlović, Marko Miljanov i dr. Po bočnoj strani broda vise vijenci cvijeća, na trakama trobojkama ispreplijetanim sa vijencem lovora ispisana su imena mjesta gdje su se vodile pobjedničke bitke, Vučji do, Nikšić, Fundina, Bar.