Ovo je junak kom je posvećen Marš na Drinu: Bio je komandant čuvenog Gvozdenog puka, a o njegovom junaštvu se i danas priča!
Foto: FB "Istorija Srba"
Prema zabeleškama hroničara, u Kolubarskoj bici u Prvom svetskom ratu srpski vojnici su pokazali nezabeleženo junaštvo. I to ne samo seljaci od kojih je srpska armija uglavnom bila sastavljena, već i njihovi nadležni oficiri i podoficiri. Među mnogobrojnima, izdvaja se i pukovnik Milivoje Stojanović Brka, slavni komandant Drugog pešadijskog puka „Knjaz Mihailo“, u narodu nazvanog Gvozdeni puk.
O hrabrosti, čojstvu i junaštvu legendarnog pukovnika Stojanovića zabeležena su brojna svedočenja, a ostao je i zapis da je njemu u čast istaknuti srpski kompozitor Stanislav Binički komponovao čuveni „Marš na drinu“, za koji je Milivoje Popović napisao birane stihove.
Milivoje Stojanović rođen je u Požarevcu 1873. godine. Posle završene Vojne akademije, kao pešadijski potpukovnik, ubrzo postaje komandant Podoficirske pešadijske škole. U Prvom balkanskom ratu komandovao je 12. pukom, a za iskazanu hrabrost prestolonaslednik Aleksandar Karađorđević mu je lično uručio Orden Karađorđeve zvezde sa mačevima, skinuvši to najviše odlikovanje Kraljevine Srbije u tom ratu sa svojih i zadenuvši ga na Stojanovićeve grudi.
Potom je Stojanović imenovan za komandanta Kraljevske garde. Nakon izbijanja Prvog svetskog rata, sam je zahtevao da bude u jedinici koja će biti neposredno na frontu i to mu je i omogućeno. U trenutku kada je krajem 1914. godine srpska vojska, odlukom njenih slavnih komandanata Živojina Mišića i Radomira Putnika naredila kontranapad, Stojanović je zbog zapaljenja pluća trebalo da bude smešten u bolnicu. Kada je, međutim, čuo za Mišićevo i Putnikovo naređenje da se neprijatelj mora proterati preko Kolubare, Stojanović je, kako je ostalo zapisano, rekao: „Moje mesto je među mojim vojnicima. Kada se svrši borba, kad potisnemo neprijatelja, otići ću u bolnicu da se lečim. A sada, ostajem ovde“. Na potezu utvrđenih neprijateljskih položaja, Kamenica – Vis, posle više ponovljenih juriša, pukovnik Milivoje Stojanović Brka je i dalje bio ispred svojih vojnika. Istoričari su preneli da su mu – pre nego što su ga u jednom takvom naletu pokosili neprijateljski hici – poslednje reči bile: „Napred, na neprijatelja!“.
Pripadnici Gvozdenog puka su nastavili napredovanje i pod komandom Stojanovićevog zamenika potpukovnika Dimitrija Milića slomili otpor neprijateljskih formacija na toj. Time je slavni Gvozdeni puk, osvojio jednu od najvažnijih tačaka u Kolubarskoj bici. Ukupni gubici ovog puka u ratovima od 1912. do 1918. godine, tokom kojih je učestvovao u gotovo svim značajnijim bitkama, iznose približno 32 oficira i 1239 podoficira i vojnika. U istom periodu, ranjeno je 148 oficira i 6492 vojnika i podoficira. U ove podatke nisu uvrštena imena pripadnika Gvozdenog puka koji su stradali od bolesti, naročito od kolere i tifusa, jer nikad nisu tačno utvrđeni. U svakom slučaju, sa svojim komandantom Milivojem Stojanovićem Brkom otišli su u istoriju i večnu slavu!
Beleška Petra B. Popovića
Izvor: Glas Srbije
Slava Srpskim herojima!!!!
I dosao Solc da nam preti ultimatumima ? Dodji Solc cekamo te
… Slava i hvala ovome vitezu, jedan je od hiljade koji su za vijeke zadužili svoj rod! Jedan od onih boljih, najboljih Srba, u ono vrijeme smutno bilo ih je, brojalo se nije!
Drugi pešadijski puk “ Knjaz Mihailo“, koji je dobio ime po najboljemu vladaru Srbije ikad, crne mu sudbine, poznat kao Gvozdeni puk, ona najbolja srpska jedinica Velikog rata je ustvari najvećom većinom naš puk, odovud čovjeka!
Iako se uvrežilo da je uglavnom regrutovao toličanine, uglavnom se za taj naseljenički kraj Srbije vezuje, istina je da je jednakom mjerom regrutovao i iz susjedne im Jablanice, od jablaničkih graničara na staroj turskog granici sa Kosovom, koji su mahom naseljeni sa katunskog kama, odovud onda srpske Sparte!
A kada se to zna, nikome onda čudo nije da baš katunski jednom jablančani “ gvozdenopukovci“ nose najviša ona ratna odlikovanja Velikoga rata, i to u najvećem onom broju koji ih je upisao i u japansku vojnu enciklopediju kao(!?) “ najodlikovanijeg sela na svijetu“!!!
O čemu se i danas malo govori, ćuti, a čini mi se i da znam zašto: naime, za razliku od partizanki Toplice, na komunističkoj mapi falc istorije Jablanica slovi kao „četnički kraj“, jednog sasvim pogrešnog čitanja pojma “ četnici“! Jerbo, oni nijesu zaslužili takav narativ e su polećeli u JVuO, nego su se organizovali u seoske čete i branili Jablanicu od manitih Bugara i ništa boljih Arnauta sa granice!
… U krvi njima četovanje, ništa i nikome, već sve za čast i obraz!
Slava njima, svejedno kojima, borcima najslavnije srpske jedinice Velikog rata “ Gvozdenog puka“ i srpskoga oružja, đe su oni bili unaprijed se mogao znati ishod boja!
Đe prođe Gvozdeni puk, tu trava ne raste!
Starinom naše gore list, potomci onih najboljih odovud crnogorskih Srba, Crnogoraca!
Obrazno su i junački odužili svojoj novoj domovini koja im je sve dala, odvajala ih nije, stari zavičaj nikad nijesu zaboravili sve do u ove dane!
Gore u Jablanice i danas jednako žive gusle, običaji, jezik zavičaja, živi isti onaj čovjek koji je jedoman odovud dolazio na ljutu arnautske granicu da je brani i vjerno služi Srbiji!
Ponosan na njih, puno mi je bliska roda na toj krvavoj međi, neprolaznoj svakome neprijatelju jednako!
… Jablančani su to, sinovi sa ovoga našeg kama, vitezovi, dostojni potomci svojih dičnih pređa!
Slava im !!!????????
Kakve ljudske gromade… O ovome se uči i
prenosi naučeno… Slava mu!