Perm – ruski grad od koga počinje Evropa i grad gdje se ‘’prave’’ rublje

Piše: Ostoje Vojinović

Perm se nalazi 1450 km sjeveroistočno od Moskve, na rijeci Kami, jednoj od pritoka Volge. Kao glavni grad Permskog kraja, u isto vreme je administartivni, značajan industrijski centar, kao i jedan je od najvećih kulturnih centara Rusije.

Na području oko grada poznatom kao Veliki Perm sačuvano je nasleđe drevnog istorijskog perioda. Grad se nalazi na trasi Transsibirske željeznice, a takođe kao sjedište dijela Naftne kompanije Lukoil. Osnovan je 1723. godine i dobio je status grada 1781.godine. Između 1940. i 1967.godine grad se zvao Molotov, po Vjačeslovu Molotovu, sovjetskom ministru spoljnih poslova.

Ovaj grad je treći u Rusiji po površini i četvrti po dužini. Duž obe obale široke i veličanstvene Kame proteže se dužinom 70 kilometara.’’Evropa počinje od nas’’, kažu u najistočnijem dijelu starog kontinenta kada objašnjavaju geografski položaj svog grada i oblasti.

Permska galerija, napravljena prije dvadesetak godina od crkve, najveći je umjetnički muzej Urala i jedan od najvećih muzeja u Rusiji. Sadrži univerzalnu kolekciju sa istoka Evrope, iz starog Egipta, italijanske renesanse, Fladrije i Holandije 17. vijeka, dok veći dio kolekcije čini ruska umjetnost. Osamnaesti vijek u Rusiji smatra se vijekom portreta. Sa slika Luja Karavaka u ovoj galeriji gledaju vas portreti Petra Prvog i porodice industrijalaca Stroganov. Smatra se da je od ove permske dinastije, stare preko 500 godina počeo razvoj industrije. Kasnije je razvijena vojna industrija, zbog koje je grad više od pedeset godina gradova bio zatvoren za javnost, sve do 1990.godine. U to vrijeme, u doba Sovjetskog saveza, nije ga bilo ni na mapama ni u registrima.

Perm danas predstavlja moderan industrijski i lučki grad, u Prikamijskoj oblasti, sa preko milion stanovnika.Jedan je od razvijenijih ruskih gradova sa prosječnom platom od oko 500 dolara. Jedan je od glavnih industrijskih središta zemlje, a u smislu industrijske proizvodnje nalazi se na prvom mestu na Uralu, ispred Jekaterinburga i Čeljabinska.

U ovom gradu se u fabrici ‘’Gosznak’’ prave i štampaju rublje, ruski novac. Perm je u svijetu poznat po nazivu geološkog perioda u kome se formirao uralski masiv.

Brojne skulpture koje simbolizuje pobjedu, rad i kulturna pregnuća, ukrašavaju ovdašnje trgove i prostrane parkove. Parkovi i cvjetne aleje poseban su ukras jednog od najistočnijih evropskih gradova. Grad je takođe pun starih zgrada, građenih u baroknom stilu, kao i onih sazidanih posle socijalističke revolucije. Poslednje decenije krasi intezivna gradnja novih modernih zdanja, sličnih onima u postsocijalističkim zemljama. Naravno, tu su i brojne drvene kuće sagrađene u tipično ruskom stilu.

Perm je doista jedno veliko gradilište. Na sve strane podignute su nove moderne višespratnice, poput Lukoilove direkcije, koja se izdvaja kao izuzetno uspješno arhitektonsko ostvarenje. Stare i nove građevine predstavljaju svojevrstan harmonični spoj što je jverovatno i bio naum urbanista i kreativnih projektanata, u kojima ova zemlja nikad nije oskudjevala.

Stanovnici Urala imaju običaj da kažu: «ko je bio na Uralu, a nije vidio uralske fabrike i zavode, taj ništa nije vidio». Prava fabrika bakra napravljena je 1736. godine, kada je ovdje, na padinama Krasne gore, vađena veoma kvalitetna i u svijetu cijenjena ruda bakra. Međutim, kad su iscrpljene rezerve ovog metala, zavod je zatvoren, a svega nekoliko kilometara dalje, idući ka Permu , otpočeo je rad topovski zavod u kome se proizvodilo naoružanje za carsku armiju i riječno-morsku flotu.

Tako je 1864. godine osnovana livnica za livenje topova. Četiri godine kasnije tu je napravljen čuveni carski top težak oko 4,5 tone, iz koga su ispaljivana đulad teška pola tone i prečnika pola metra. Danas se taj top nalazi u dvorištu Lenjinovog muzeja, a ušao je i u Ginisovu knjigu rekorda. Tu su izložene sve generacije artiljerijskih i raketnih vozila, interkontinentalnih balističkih raketa i lansirnih sistema.

Ovdje su se proizvodila sva artiljerijskog oruđa u Sovjetskom savezu, kao i motori za avione MIG i Tupoljev. Osim naoružanja u zavodu su izrađivani riječni brodovi, parne mašine i kotlovi. Interesantno je napomenuti da je 1875. godine, upravo ovdje izliven parni čekić, koji je kovao poluge teške i do 49 tona, za čije je hlađenje bilo potrebno vrijeme od februara do maja mjeseca. Sada se ovdje proizvode limovi, otkivci i zatvarači za postrojenja gasovoda, namjenjeni svetskom pa i našem tržištu, kad gas stigne i u naše krajeve.

U ovom dijelu svijeta prisutna je multinacionalnost kao i dobrodošla multikulturalnost. Pored pravoslavnog življa ima i pripadnika islamske vjeroispovesti, koji se bogu mole u «Velikoj permskoj džamiji», poznatoj po svojoj jedinstvenoj arhitekturi i izuzetnim umjetničkim ornamentima, koji čine kombinaciju istoka i zapada, predstavljajući mešavinu klasične arapske umjetnosti sa uticajima ruskih graditelja toga vremena. Tu su i katolička crkva kao i sinagoga, koje u toku svoje istorije nisu bile razarane, jer je Perm jedinstven po suživotu mnogih nacija i vjera.

Muški Stefanov manastir, nastao je od drvene crkve podignute na brijegu 1790. godine, a posvećene Svetoj Trojici. Manastir je obnovljen, nakon što je bio zarušen ranijim sovjetskim bezvjerjem, i sa deset kupola i četiri oltara, predstavlja veliku svetinju i izuzetan spomenik ruskog sakralnog graditeljstva.

U manastiru se nalazi i radionica za slikanje ikona, bogata biblioteka, izdavački centar, veoma uspješan hor kao i misionarske i hodočasničke službe. Ovaj manastir je posle obnove, postao svojevrsno upaljeno kandilo čiji miomiris tamjana kadi blagočestivi, vjerujući narod.

Jedan od tradicionalnih uralskih specijaliteta su ‘’posikunčiki’’, mali prženi uštipci sa nadjevom od začinjenog sjeckanog mesa i luka. Liče na male čebureke, uštipke napunjene mljevenim mesom i pržene u dubokom ulju. Ova ukusna zakuska može se naći svuda u permskom kraju.

Pročitajte još:

Surovo ubistvo Romanovih kao uvod u vrtlog masovnih, nezapamćenih zločina 20. vijeka