Petar Veliki – imperator cijele Rusije

Na današnji dan, 2. novembra 1721, ruski car Petar Prvi Aleksejevič Romanov, nazvan Petar Veliki, proglašen je carem Rusije. On je tokom vladavine od 1682. do smrti 1725. rusku državu učinio svjetskom silom prvog reda. Proglašen je carem kao dijete, a vlast je preuzeo 1689, uklonivši regenta, polusestru Sofiju.

Rođen je 9. juna 1672. godine.

Po dolasku na presto 1682. godine sproveo je, prema evropskim uzorima, dalekosežne reforme države i društva. Ratovima je obezbedio Rusiji jak položaj na Baltiku, izlaz na Crno more i zapadnu obalu Kaspijskog jezera. Osnovao je Akademiju nauka, pokrenuo prve novine (“Vedomosti”), a 1703. godine na ušću Neve podigao je novu prestonicu Sankt Peterburg.

Petar Veliki bio je ruski car i imperator koji je vladao od 1682. godine pa sve do svoje smrti 1725. godine. Modernizovao je u to vrijeme prilično zaostalu feudalnu Rusiju na društvenom, političkom, vojnom i ekonomskom planu, a u isto vrijeme vodio je ekspanzionističku politiku, uglavnom ka zemljama koje su izlazile na more. U toku svoje vladavine, pretvorio je Rusiju u vodeću evropsku silu toga vremena. Petar je shvatio da mora da formira veliku flotu, za čiju izgradnju on nije raspolagao ni inženjerima ni tesarima, kao ni mornarima ni pomorskim oficirima. Odmah je poslao stotine bojara u Englesku, Holandiju i Italiju na obuku u pomorskim vještinama, navigaciji i brodogradnji. Podstaknut divljenjem i radoznalošću prema zapadnjačkom načinu života i tehnologijama, Petar je krenuo na put po Evropi, u pratnji brojne delegacije savjetnika (tzv. „Velika ambasada“).

Želio je da što bolje upozna običaje i zanate Zapada kako bi ih poslije primijenio u sopstvenoj zemlji. Putovao je inkognito kao Petar Mihajlovič, iako je na dvorovima koje je posjećivao njegov pravi identitet bio poznat i dobijao je tretman dostojan svog položaja. Radio je neko vrijeme kao drvodelja u brodogradilištima u Amsterdamu, a kasnije i u Engleskoj, nedaleko od Londona. U mjestu Sardamu kod Amsterdama sačuvana je kuća u kojoj je on kao prost šiber živio. Na kući je postavljena dvodjelna spomen-ploča a na jednoj je uklesano: Ništa velikom maleno nije. Posjetio je glavne gradove Njemačke i Austrije, razgovarao je sa britanskim kraljem i upoznao se sa engleskim visokim društvom koje je ruskog cara smatralo nesvakidašnjom pojavom jer nikad nije ranije vidjelo jednog monarha kako puši i pije po krčmama sa mornarima. Petar je ovo putovanje iskoristio da unajmi stotine tehničara i oficira stranaca koji je trebalo da svoja znanja stave u službu Ruske Imperije. Takođe je stekao velika znanja iz oblasti brodogradnje i kartografije. S druge strane, Petar je pokušavao da dobije pomoć i podršku evropskih vladara u borbi protiv moćnog Osmanskog carstva. Međutim, Petrove nade su se izjalovile; Francuska je bila tradicionalni saveznik turskog sultana, a Austrija je nastojala da održi mir na Istoku da bi vodila svoje ratove na Zapadu.

Petar se potpuno razlikovao od svojih prethodnika — bio je jednostavan u držanju i odijevanju i nije volio paradne ceremonije. Raniji ruski vladari su se pojavljivali u javnosti samo za vrijeme svečanosti, u zlatotkanim odorama i u crkvama, Međutim, Petar se često šetao ulicama prijestonice kao običan građanin u skromnom odijelu. Bio je veoma krupan (visok skoro dva metra), i veoma snažan, posjedovao je nevjerovatnu radnu energiju i polet. Bio je dalekovidni političar, sposoban diplomata i odličan vojskovođa. Krajnje radoznalog duha, svoju politiku sprovodio je energično i nemilosrdno, imajući stalno pred očima snažnu i modernu Rusiju.