Pisao je ,,The Times“: Crna Gora, srpska zemlja koju identitet veže za srpstvo, korača ruku pod ruku sa bratskom Srbijom

Porta odlučna u namjeri da pokrene rat protiv Crne Gore i tako zbriše jedinu nezavisnu knjaževinu srpske rase; Unija sa Srbijom, obzirom na ugroženu budućnost srpskih država, mora se još snažnije podržati; Crna Gora sarađivila bi sa Srbijom za sva pitanja od značaja za dva srpska kraljevstva, samo su neke od rečenica iz raznih tekstova o Crnoj Gori, koje je tokom 19. i 20. vijeka objavljivao jedan od najuticajnijih medija na svijetu – čuveni londonski list ,,The Times“.

Uz nastojanja da upozna britanske čitaoce o prilikama na Balkanu, najistaknutiji britanski list izvještavao je tokom decenija o knjaževini, a potom i kraljevini Crnoj Gori, uz neizostavno pominjanje njenog srpskog karaktera i neraskidivih istorijskih i identitetskih veza sa Srbijom.

,,The Times“ 1876: Sultan odlučan u namjeri da uništi srpsku knjaževinu Crnu Goru

Jedan od listova koji je od svog osnivanja 1785. godine značajno i u kontinuitetu uticao na oblikovanje svjetske medijske scene, 26. januara 1876. godine prenio je vijest cetinjskog ,,Glasa Crnogorca“ koji poručuje javnosti da je Porta spremna da pokrene rat protiv knjaževine Crne Gore.

,,Tajms“ je poručio da takva odluka potiče od težnje da se u potpunosti uništi jedina nezavisna knjaževina SRPSKE RASE.

– Cetinjski ,,Glas Crnogorca“, zvanično glasilo uprave Crne Gore, javlja da je Porta odlučna u namjeri da pokrene rat protiv nje i tako zbriše jedinu nezavisnu knjaževinu srpske rase, objavio je britanski list u drugoj polovini 19. vijeka.

U istom članku objavljeni su i izvodi iz turskih zvaničnih medija koji su istakli da je Crna Gora odgovorna za neprekidne pobune, kao i da turska strana prijeti okupacijom jer knjaževina nastavlja da pomaže pobunjenicima i borcima za slobodu ugnjetavanog srpskog naroda.

Iako turski vrh nije uspio da uguše ni borce za slobodu iz Hercegovine, kako podsjeća ,,Tajms“ prenoseći vijest ,,Glasa Crnogorca“, Crna Gora je zvanično zadržala neutralnu poziciju, ali uz naglasak da neće raditi na spriječavanju individualnih pobunjenika koji se bore za potlačeno srpstvo.

– Iako se smiju sultanovoj namjeri da pokori Crnu Goru kad mu je propao pokušaj gušenja hercegovačkih pobunjenika, cetinjski zvanični list objavljuje kako je Crna Gora kao država zadržala čvrsto neutralnu poziciju, ali da uprava ne može spriječiti individualne slučajeve koji učestvuju u borbi za slobodu koja je započeta od njihove napaćene braće, zaključeno je u članku koji je štampan u januaru 1876. u Londonu.

,,The Times“ 1877: Glad i nemaština prijete Vasojevićima, istaknutim žiteljima srpske zemlje

Kako se smatraju jednim od najzaslužnijih i nekad najprosperitetnijih žitelja ove srpske zemlje, uglavnom bezopasni stočari, koji su osvojili sopstvenu slobodu 1836. i zadržali je do 1862. godine – oni zaslužuju poseban obzir, pisalo je u dopisu iz  Crne Gore koji se odnosio na Vasojeviće, a koji objavljen u londonskom ,,Tajmsu“ 1877. godine.

Dopisnik je upoznao javnost sa ozbiljnom opasnošću koja je zadesila ovo staro srpsko pleme, navodeći da ukupnoj populaciji prijeti glad i nemaština, nakon što su Turci spalili više hiljada srpskih domova, te da pomoć koja je poslata od Rusije – do njih nije stigla.

– Ispostavilo se da je geografska daljina od skladišta žitarica koje je knjaževini poslala Rusija suviše velika i nepremostiva da bi stigla do Vasojevića, pojašnjeno je u tekstu koji je objavljen u ,,Tajms-u“ 24. oktobra 1877, uz napomenu da ovo srpsko pleme koje, kako se dodaje, ima neznatnu političku važnost, zbog svojih zasluga zavređuje poseban obzir.

,,The Times“ 1909: Ugrožena budućnost srpskih država, unija sa Srbijom mora biti podržana

– Skupština (Narodna skupština na Cetinju) je izglasala povjerenje Vladi, izjavivši da se unija sa Srbijom, obzirom na ugroženu budućnost srpskih država, mora još snažnije podržati, jer za srpsku rasu više nema nazad, pisao je engleski list o knjaževini Crnoj Gori 1909, uz prenošenje poruke sa Cetinja da interesi, identitet, rasa i nacionalnost nju vezuju isključivo za srpstvo.

Engleskim čitaocima predočeno je kako je u odgovoru na interpelaciju u Skupštini na Cetinju na temu Bosne i Hercegovine, ministar inostranih djela (Lazar Tomanović, ministar inostranih djela Crne Gore od 1907. do 1911) stavio naglasak na zajedništvo interesa, identiteta rase i nacionalnosti koje vezuju ove provincije za srpstvo.

,,Tajms“ je podsjetio da su Srbija i Crna Gora dobile rat za autonomiju ovih srpskih provincija, ali da velike sile nisu dozvolile jačanje srpstva.

– Sanstefanskim mirom dodijeljena im je autonomija koja su osvojili na otvorenom polju, pisao je list i dodao da je Berlinski kongres Sanstefanski sporazum ipak učinio ništavnim, te da su ove srpske teritorije date na upravljanje Austrougarima, koji, apostrofirao je ,,Tajms“ – na to nisu imali pravo.

Uz to, istakao je londonski list, velike sile nisu htjele da prepuste kontrolu nad srpskim provincijama, uprkos osvojenom ratu i uprkos tome što je sudbina Srbije i Crne Gore vezana za dvije osvojene teritorije.

– Crna Gora je na osnovu toga zahtijevala ujedinjenje Bosne i Hercegovine sa Srbijom i Crnom Gorom ili na potpunu autonomiju provincija i strpljivo čekala rezultate Evropske konferencije. U suprotnom, jedina nada na koju se Srbi mogu osloniti je vjera u sebe, zaključio je ,,Tajms“ 25. januara 1909. godine.

,,The Times“ 1914: Crna Gora i Srbija, dva srpska kraljevstva, zajedno za ostvarenje legitimnih nacionalnih težnji

Crna Gora radila bi u zajedničkim vojnim i diplomatskim misijama sa Srbijom za sva pitanja od značaja za dva srpska kraljevstva i za ostvarenje legitimnih nacionalnih težnji. Ona bi svim svojim snagama težila održanju dobrih i korektnih odnosa sa drugim državama, posebno se oslanjajući na Rusiju, njenu viševjekovanu zaštitnicu, objavio je britanski list 1914. godine.

,,Tajms“ je objavio procjene o vojnom budžetu kraljevine Crne Gore koje su ispostavljene Skupštini na Cetinju, kao i tadašnji vojni plan u kom je saopšteno da Crna Gora i bratska Srbija imaju iste ciljeve, da su podjednako vojno opremljene i da će zajedno u ostvarenje istovjetnih nacionalnih interesa ići ruku pod ruku.

– Obzirom da imamo iste ciljeve, razloge i istu vojnu opremu kao i naša bratska Srbija, trudićemo se da koračamo rame uz rame sa njom u našoj vojnoj obuci i organizaciji kako bismo obezbijedili jedinstvo, zaključuje se u tekstu engleskog ,,Tajmsa“ 19. februara 1914. godine.

* ,,The Times“ su dnevne novine koje se štampaju u Londonu od 1785. godine. Trenutni tiraž je skoro 620 000 primjeraka. Jedne su od najstarijih i najuticajnijih britanskih, kao i jedne od najuvaženijih listova u čitavom svijetu.

Pročitajte još:

,,National geographic“ 1908: Crnogorci su srpsko ratničko pleme, oni su ponosni Srbi uvijek spremni na odbranu domovine (FOTO)