Pravni tim IN4S objavio analitičku studiju o antiustavnom Zakonu o slobodi vjeroispovijesti

Pravni tim IN4S objavio je studiju „Protivpravnosti Zakona o slobodi vjeroispovijesti ili uvjerenja i pravnom položaju vjerskih zajednica“.

Autor studije je advokat dr Goran V. Đorđević. Recenzent knjige je prof dr Dragan M. Stojanović, profesor Pravnog fakulteta u Nišu, i bivši sudija Ustavnog suda Srbije.

Premijerna promocija ove knjige zakazana je za 17. jul 2020. godine u Muzeju Hercegovine u Trebinju.

U studiji se analizira navedeni Zakon, i dokazuju brojna odstupanja zakonskih rešenja u odnosu na osnovne postulate teorije države i prava, kao i na odnos prema postojećem pravnom poretku Republike Crne Gore. Navedeni Zakon je u direktnoj protivnosti sa Ustavom Republike Crne Gore, kao i većim brojem pozitivnopravnih propisa u Crnoj Gori kojima se uređuju kako imovinskopravni odnosi tako i status kulturne baštine, te državna imovina Crne Gore.

Poseban osvrt predstavlja ukazivanje na odstupanje Zakona od međunarodnopravnih akata koji su obavezujući za pravni poredak Republike Crne Gore i postojeću praksu Međunarodnog suda za ljudska prava, u svetlu Evropske konvencije za zaštitu osnovih ljudskih prava i sloboda. U tom smislu ukazuje se na izvore prava u smislu normi i standarda međunarodnog prava, sudske prakse, kao i opštih pravnih načela. Pravna studija jasno dokazuje da je usvojeni Zakon je diskriminatorski po svom karakteru, i to kako sa aspekta individualnih i kolektivnih prava, prava manjina, prava pojedinih verskih zajednica, prava na slobodu veroisovesti, tako i svom odnosu države prema pravu svojine kao apsolutnom pravu.

Navodimo deo iz zaključka ove pravne studije:

„Izvesno je da je Zakon u značajnom sukobu sa pravnim poretkom Republike Crne Gore. Pod pravnim poretkom Crne Gore, podrazumevaju se kako Ustav Republike Crne Gore, zakonski propisi, tako i međunarodno pravo i međunarodni ugovori koji se shodno članu 9 Ustava Crne Gore smatraju unutrašnjim pravnim poretkom. Ilustrativna je protivnost brojnih zakonskih rešenja sa Ustavom Crne Gore, sa Evropskom konvencijom za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda, Univerzalnom deklaracijom o pravima čoveka, Međunarodnim paktom o građanskim i političkim pravima, kao i sa postojećom sudskom praksom Međunarodnog suda za ljudska prava. Ne treba zanemariti ni praksu Ustavnog suda Crne Gore, koja je u više iznetih slučajeva jasno ukazala na stavove koji su suprotni rešenjima iz Zakona. Navedeni Zakon protivan je većem broju unutrašnjih pravnih akata koji imaju status izvora prava.

Zakon u svom problematičnom odnosu sa međunarodnim pravom i drugim izvorima međunarodnog prava, u potpunosti odstupa od prava na mirno uživanje imovine, uključujući i poznate i dozvoljene izuzetke od ovog pravila. Jednostavno svako mešanje u mirno uživanje imovine mora da sledi legitiman cilj. Legitiman cilj prevazilazi pravni osnov jednog delovanja, u ovom slučaju mešanja države u imovinska prava verskih zajednica. Zakon ne opravdava pozivanje na javni interes.

Pravo na svojinu je aspolutnog karaktera, predstavlja ustavno načelo, a ustavna načela, kao što je poznato, stoje uzvodno ne samo od zakona, već i od ustavnog teksta. Ovaj Zakon ne prihvata da sloboda vere predstavlja ujedno i manjinsko pravo, što omogućava i zahteva primenu čitavog korpusa izvora prava kojima se garantuju manjinska prava i sa kojima ovaj Zakon mora biti u saglasju.

Lišavanje prava na imovinu verskim zajednicama, bez opravdanog javnog interesa, onemogućava ostvarivanje osnovnih prava koja su zajemčena svim međunarodnopravnim aktima, kao i pravnim aktima Republike Crne Gore.

Sva određenja prava na slobodu veroispovesti ukazuju da se pravo na slobodu veroispovesti u korelaciji sa drugim sličnim garantovanim pravima odvija u jednom realnom prostoru. Iznova se ukazuje da je Međunarodni sud odavno na stanovištu da postoji značajna veza između člana 9 i člana 11 Konvencije, koja se odnose na garancije za okupljanje i udruživanje, o čemu svedoči presuda Međunarodnog suda u predmetu Besarabijska mitropolija protiv Moldavije.

Zakon kroz činjenicu da je pojedinim verskim zajednicama pravo svojine zaštićeno ugovorom, pravo na svojinu pretvara u relativno subjektivno pravo. Zakon predstavlja diskriminatorski akt u delu u kome se ne dira u svojinska prava verskih zajednica sa kojima je zaključen ugovor, u odnosu na verske zajednice sa kojima ugovor nije zaključen. Na ovaj način favorizuju se pojedine verske zajednice u odnosu na druge. Takođe, zakon je diskriminatorski i u delu prava verskih zajednica koje imaju sedište van Crne Gore.

Oduzimanje prava raspolaganja i preinačenjem prava svojine u pravo korišćenja svakako je pravo na slobodu veroispovesti umanjeno i to kako sa aspekta stečenih prava, tako i na ostvarivanje prava na slobodu veroispovesti u budućnosti. U slučaju Zakona koji je „pred nama”, intervencija države se približava i proširuje na suštinu garantovanog prava. Štaviše, ovaj Zakon predstavlja kompromitaciju principa „državne suverenosti” i izvor trajne nesigurnosti i nestabilnosti u društvu.

Sam Zakon, posebno u delu „istorijskog bavljenja”, sadrži pretpostavku hipotetičkog suda iz kojeg proizvodi imperativnu – deklaratornu normu. Ovaj Zakon se na jednom višem nivou može posmatrati kao primer sukoba prirodnog prava i kvazipravnog pozitivizma.

Zakon o slobodi vjeroispovijesti ili uvjerenja i pravnom položaju vjerskih zajednica nije u funkciji pravnog poretka. Podsećamo na staru istinu da su država i zakon zajednički tragači za svrhom jednog društva. Na jednom višem nivou ovaj Zakon ukazuje da ma koliko je norma po definiciji autonoman izvor prava, to samo po sebi nije dovoljno za punoću odnosno zakonitost jednog heteronomnog pravnog propisa, posebno ne propisa koji predstavlja državnu intervenciju u jednu tako osetljivu oblast kao što je to pravo na nesmetano uživanje svojine, posmatrano kroz prizmu slobode veroispovesti. A zakon koji se zasniva samo na volji zakonodavca je „poput kuće čije grede leže na ramenima svojih ukućana”.

Pravna norma se ne sme i ne može zadovoljiti time da se jednostavno zahteva određena stvar u ime države. Na taj način, a ovaj Zakon o tome svedoči, država se pretvara u roba sopstvene kazuistike i površne ideologije.

Na kraju, ovaj Zakon ne predstavlja svetionik koji uređivanjem odnosa izgrađuje i osvetljava put, već predstavlja mrežu u kojoj se prošlost i budućnost sukobljavaju sa sadašnjošću, negirajući prošlost i čineći budućnost sasvim neizvesnom“.

Premijerna promocija ove knjige, na kojoj će govoriti eminetni pravni stručnjaci iz regiona, zakazana je za 17. jul 2020. godine u Muzeju Hercegovine u Trebinju. Medijski promoter ovog događaja je portal Slobodna Hercegovina.

Izvor: Slobodna Hercegovina