Predstavljen roman „Vreža“ o srpskim i jermenskim osvetnicima

Roman „Vreža“, za koji je Branko Stanković nagrađen „Zlatnom sovom“ Zavoda za udžbenike i nastavna sredstva Republike Srpske, a koji na zanimljiv način govori o stradalnim sudbinama Srba i Jevreja kroz moralnu dilemu osvete, promovisan je u fočanskom Centru za kulturu i informisanje.

Branko Stanković, Fočak sa adresom u Bijeljini, ističe da u romanu na prvo mjesto stavlja dubokomoralnu tematiku osvete.

– Da li se sveti Bog ili čovjek, šta znači osveta za najgora djela najgorim zločincima, s jedne strane, a s druge strane, prikazuje veze između srpskog i jermenskog naroda i otkriva neke do sada skrivene priče za koje vjerujem da veliki broj ljudi nije znao – kaže Stanković.

On otkriva da su, u paralelnim radnjama, junaci romana Blagoje Jovović iz Crne Gore koji je u Argentini 1957. godine pucao na Antu Pavelića, koji je od posljedica tog ranjavanja umro u Madridu 1959. godine i Sogomon Tehrijan, koji je u Berlinu 1921. godine ubio najvećeg krvnika jermenskog naroda Talat pašu.

– Talat paša je najodgovorniji čovjek za strašni genocid nad Jermenima od 1915. do 1920. kada je stradalo 1.400.000 stanovnika. Zanimljivo da je Sogomon Tehrijan živio u Beogradu i da ima veze i sa Srbijom – kaže Stanković.

Na pitanje, da li se svetiti ili ne, Stanković kaže da je najbolje odgovoriti riječima vladike Nikolaja Velimirovića da pravednik treba da sačeka osvetu, da je osveta Božija.

– Skriveno srce romana je priča o čika Milanu Smoljanoviću, koji je na svoj način izbjegao da se sveti krvniku svoje porodice i njega je Bog nagradio za taj izbor božanskog – naveo je Stanković.

On je dodao da sama riječ „vreža“ predstvlja jednu vrstu veze između Boga i čovjeka, a da na jermenskom znači osveta.

Profesor Bogoslovskog fakulteta Darko Đogo, koji je govorio na promociji, ističe da roman ima istorijsku i identitetsku, ali i veliku književnu vrijednost, te da nastoji da umreži epohalno stradanje dva naroda čije je sudbine obilježilo upravo neprekidno stradanje.

– Branko Stanković je uspio da to oživi, da evocira u nama predačke bolove, ne na propagandistički, angažovan način, nego umjetničkim postupkom koji ovaj roman čini štivom koji bi, prema mom mišljenju, trebao da se nađe u izborima za ozbiljne književne nagrade – ocjenjuje Đogo.

Prema njegovim riječima, vječna dilema da li se svetiti za masovna stradanja je nerazrješiva.

– Prepuštanjem da budete neprekidna žrtva, biološki nestajete, a sa druge strane osvetom postajete identični svome dželatu, tako da ne postoji savršeno logično rješenje. Na hrišćanskom planu, ne treba zaboraviti da su Srbi i Jermeni hrišćani, ne možemo da budemo drugačiji od hristolikog puta kojim je pošao naš Gospod, tako da ono što jeste rješenje za pitanje osvete je vaskrsenje – rekao je Đogo.

Direktor Centra za kulturu i informisanje Vladimir Pantović naveo je da je „Zlatna sova“ postala prepoznatljiva književna nagrada koja drži do nivoa.

– Branko Stanković pravično je zaslužio nagradu. Nastavićemo da promovišemo izdanja ne samo Zavoda za udžbenike, nego svih dobitnika ovih i sličnih nagrada – rekao je Pantović.

(RTRS)