Raković o planovima carigradskog patrijarha

Naredne godine biće obilježeno 1.700 godina od Prvog vaseljenskog sabora u Nikeji za koji se carigradski patrijarh Vartolomej i papa Franjo nadaju da će ga zajedno proslaviti na teritoriji današnje Turske, na mjestu gdje je istorijski sabor bio održan. Jedan dio analitičara upozorava da je cilj Vatikana da u ekumenskom dijalogu s Fanarom autokefalne pomjesne pravoslavne crkve pretvori u unijatske, a što se može postići jedino ako se carigradski patrijarh ustoliči kao „istočni papa“.

Istoričar Aleksandar Raković kaže da je čuo za ove Vartolomejove namjere, a o kojima ga je jednom prilikom upoznao turski ambasador pri OEBS-u i koji mu je tom prilikom prenio da on ima namjeru da od Fanara napravi novi Vatikan.

– Kako mi je tada prenio, Vartolomej od tog malenog prostora, nekoliko stotina kvadratnih metara, želi da napravi neku crkvenu tvorevinu sličnu Vatikanu. Da li kao samostalnu državu, to ne znam. To su možda njegove želje, ali to jednostavno nije moguće u kanonskom smislu. Mislim da na ovaj način patrijarh Vartolomej ponovo pokušava Carigradsku patrijaršiju prikazati kao dominantnu u odnosu na ostale pravoslavne crkve. One su trenutno ustrojene kao jednake, što onda vrijedi i za patrijarhe. Vartolomej želi to da promeni. Ne verujem da će mu to uspeti, jer se radi o drevnim institucijama koje su preživele i mnogo veće nedaće tokom perioda od dve hiljade godina – istakao je Raković.

GLAS: Najveći otpor takvim težnjama pruža Ruska pravoslavna crkva, ali i Srpska. Šta očekujete od ostalih crkava, pogotovo onih koji se nalaze u NATO državama, jer su čelnici ovog vojnog saveza proglasili pravoslavlje za jednu od najvećih prijetnji kolektivnom zapadu?

RAKOVIĆ: Verujem da se većina pravoslavnih crkava protivi tome. Istina, između Rusa i Grka postoji rasprava ko je glavni u pravoslavlju. I to je realnost, baš kao i da smo mi od Grka primili veru. Ali, to isto tako ne znači da bi oni trebalo da budu apsolutni gospodari. Odluke se mogu donositi samo na nekom pravoslavnom vaseljenskom saboru. Ne može drugačije.

GLAS: Pojedine zapadne zemlje godinama pokušavaju oslabiti pravoslavlje kroz povećanje broja autokefalnih crkava. Da li će se poslije najnovijih dešavanja u Siriji izvršiti pritisak i na Antiohijsku patrijaršiju?

RAKOVIĆ: To nikako ne treba isključiti kao opciju. Oni su tamo dovedeni u izuzetno tešku situaciju. Ne bih im bio u koži. Uspeli su da opstanu u prethodnom ratu, a nakon ovog – veliko je pitanje, jer je IS došao na vlast. Tokom nekog prethodnog perioda, nestale su mnoge hrišćanske zajednice u Mesopotamiji i na Bliskom istoku koje su bile stare 2.000 godina. Sličan scenario, nažalost, mogao bi se desiti i u Siriji.

GLAS: Zašto je pravoslavlje toliki trn u oku i koliko se i ove priče, oko navodnog ujedinjenja dvije crkve, mogu dovesti u vezu sa dešavanjima u svijetu?

RAKOVIĆ: Pravoslavlje je veliki trn, jer ono i dalje čuva tradicionalni poredak Evrope. Što se tiče protestanata, oni to više ne čine, dok su rimokatolici pokazali jednu vrstu fleksibilnosti. Samo je pravoslavlje ostalo dosledno. Zbog toga je ono i danas jedan duhovni orijentir, koji daje snagu porodicama i društvima. To zapad više ne nudi. U zapadnim zemljama političari diktiraju šta je moralno, a šta ne. Zbog toga im pravoslavlje smeta. Ono je trn u oku onima koji propagiraju neke nakaradne porodične vrednosti. Prisetimo se samo otvaranja Olimpijskih igara u Parizu i videćemo u kom pravcu ide zapadni svet. S druge strane, imamo hrišćanske, odnosno pravoslavne crkve koje su u procvatu. Ljudi joj se sve više okreću, svesni globalnih promena. I to je jedan sukob civilizacija. Pobedu će odneti oni koji uporište imaju u veri, kao iskonskoj potrebi svakog normalnog čoveka. Kada imate veru, niko vas ne može poraziti do kraja.

GLAS: Jedan od prijedloga carigradskog patrijarha Vartolomeja i pape Franje je i da od naredne godine svi hrišćani počnu slaviti Vaskrs istog dana.

RAKOVIĆ: To je neprihvatljivo za pravoslavne hrišćane. Ko će to prihvatiti. Ruska i Srpska pravoslavna crkva sigurno ne bi ni po koju cenu. Verujem da ne bi naišlo na odobravanje ni kod većeg broja grčkih crkava. Pitanje kalendara je veoma osetljivo. Verujem da se na ovaj način samo testira javnost, ali i da samom Vatikanu, odnosno Katoličkoj crkvi nije to prihvatljivo. Njima je važna samo kontrola.

Glas javnosti