Sibinjanin Janko

Na današnji dan, 22. jula 1456. godine hrišćanska vojska pod komandom erdeljskog vojvode Janoša Hunjadija, u srpskim narodnim pjesmama poznatog kao Sibinjanin Janko, u odlučujućoj bici, u kojoj su se posebno istakli srpski odredi, potukla je Turke koji su opkolili Beograd.

Osvajači su sjutradan poslije bitke, odustali  od opsade grada koji su, zajedno sa Srbima branili njemački, ugarski i poljski krstaši. Značaj hrišćanske pobjede, u kojoj je učestvovao i srpski despot Đurađ Branković, sastoji se u privremenom zaustavljanju turskih osvajanja i daljeg prodora ka Zapadnoj Evropi. Najznačajniji beogradski branioci, Hunjadi i Kapistran, slali su pisma ugarskom kralju, papi, plemićima, Veneciji, milanskom vojvodi. Papa je vijest o pobjedi raznosio dalje, pa je ona stigla i do etiopskog vladara. Vijest o pobjedi širili su i Dubrovčani, naređeno je da se svuda prirede svečanosti u čast pobjede kod Beograda, a papa lično je smatrao ovaj događaj najsrećnijim događajem u svom životu.

Pobjedu hrišćana obilježio je i gubitak najznačajnijih branilaca. Naime, u polurazorenom gradu došlo je do širenja raznih zaraznih bolesti, među kojima i kuge, od čega je u avgustu u Zemunu umro Hunjadi.  Kapistran je umro oktobra 1456. godine u Iloku, a prije kraja te godine umro je i srpski despot Đurađ Branković, još jedna važna ličnost u balkanskoj politici.

Sultan Mehmed II Osvajač pokrenuo je veliku vojsku sa ciljem da osvoji Smederevo, prijestonicu srpskog despota Đurđa Brankovića, i Beograd, najznačajnije ugarsko uporište na južnoj granici. Tih dana se na nebu pojavila repata zvijezda, “koja dosezaše do zemlje”. Ondašnji, sujeverni svijet smatrao je da ova pojava, kasnije nazvana Halejeva kometa, donosi nesreću. Beogradu je u pomoć pritekao Janoš Hunjadi, uz koga su uglavnom bili njegovi stari saborci, prekaljeni borci i izvjestan broj najamnika, čije je prikupljanje pomogao i srpski despot Đurađ Branković, čije su snage neposredno prije napada na Beograd odoljele otomanskoj opsadi Smedereva. Tursku vojsku je predvodio lično sultan Mehmed II, a njena brojnost se kretala od 100.000 do 160.000 vojnika.

Prema podacima savremenika broj brodova se kretao oko 200. U borbi su na hrišćanskoj strani učestvovali šajkaši, Srbi koji su dobro poznavali Dunav, što će se pokazati kao izuzetno važno u potonjim borbama. Poslije poraza na Dunavu, Turci su napali žestoko sa kopna. Vojsku su obilazili derviši i određivali nagrade za one koji se prvi popnu na zidine i one koji prvi uđu u grad. Uz velike gubitke približavali su se napadači zidinama. Uslijedio je hrišćanski protivnapad.

Branioci su bacali baklje na turske vojnike koji su se peli na gradske zidine. Brzo je buknula vatra i turski prodor je obustavljen. Janičari su bili odsječeni u gradu, pa su pobijeni. Ipak, ubrzo je uslijedio žestok turski protivnapad. U borbi je učestvovao sultan, koji je pokušavao da spriječi povlačenje svoje vojske, ali je u ovom okršaju i ranjen, dok su mnogi istaknuti Turci izginuli, među njima i rumelijski beglerbeg Karadža i zapovjednik janičara Hasan.

Poslije neuspjeha, sultan je odlučio da se povuče, spalio je turske lađe na Dunavu, a čitava turska vojska se povukla. O tačnom broju turskih gubitaka nema pouzdanih podataka. Broj poginulih pod Beogradom koji daju izvori kreće se od nekoliko hiljada do nekoliko desetina hiljada. Turska flota na Dunavu pretrpjela je katastrofu. Janjičari su teško stradali. Ovaj poraz je narušio ugled turskog sultana. On se svetio svojim saradnicima zbog poraza. Kada su mu petorica glasnika donijeli loše vijesti iz Ugarske on je naredio da se pobiju.

Izvor: Mitropolija