„Slijedio kosovsku ideju i misao, Nemanjiće, Crnojeviće, Petroviće…“: Mitropolit Mitrofan Ban ponosan na svoje srpsko
1 min read„Grbljanin koji je ostao sa svojim narodom, ponio krst i poniženja i ropstva i stradanja, ali ostao vjeran i prestolu cetinjskih mitropolita i svom sveštenstvu, svojim svetinjama i svome narodu. Iako je morao pretrpjeti veliko poniženje u toku okupacije, i rušenje Lovćenske kapele, on je iz rata izašao ipak svijetlog obraza. Tumačeći i vjeru i istoriju Crkve slijedio je ideju Nemanjića, kosovsku ideju i misao, slijedio Crnojeviće, Petroviće…“
Tako je Mitropolit crnogorsko-primorski Joanikije opisao mitropolita Mitrofana Bana čiji lik, na našu veliku čast i ponos, ukrašava bilborde IN4S-a u okviru kampanje „Ponosni na svoje srpsko“.
Marko Ban rođen je 15. marta 1841. od roditelja Đura i Anastasije rođ. Bajković, u selu Glavati, Grbalj. Osnovnu školu učio je u Vranovićima, prve tri godine, a završio je u Kotoru. Po završenom školovanju, pošao je 1854. na rad u Carigrad.
Tokom boravka u Carigradu i Misiru sazrela je u njemu životna odluka da se posveti monaškom životu. Sa blagoslovom Episkopa dalmatinsko-istrijskog Stefana Kneževića, stupio je u manastir Praskvicu 1862. za iskušenika. Ubrzo je prešao u manastir Savinu radi školovanja u bogoslovskim predmetima. Posle četvorogodišnjeg spremanja za monaški čin, zamonašen je sa imenom Mitrofan.
Već 1872. posle sukoba sa turskom vojskom u Lipovu, Mitrofan je, uz moračke glavare, bio član pregovaračkog tima za uspostavljanje mira. Njegovo učešće u crnogorsko-turskom ratu 1876–1878, donelo mu je retko priznanje: Obilića medalju za hrabrost.
Zbog potrebe da se na mesto cetinjskog arhimandrita postavi ličnost koja može odgovoriti potrebama ne samo starešine Cetinjskog manastira već i svim onim pretpostavljenim a još više nenadnim poslovima koje nameće centralna crkvena uprava, knjaz Nikola je imenovao igumana Mitrofana za cetinjskog arhimandrita…
Uoči praznika Male Gospojine, slave Cetinjskog manastira, Mitropolit Ilarion proizveo je Mitrofana u čin arhimandrita, koji na Cetinje dolazi konačno 13. oktobra 1879. godine.
Prilikom proslave 25 godina vladavine i braka knjaza Nikole, 27. oktobra 1885. Mitrofan je, od strane knjaza Nikole bio imenovan za Mitropolita crnogorskog i brdskog. Istovremeno, odlikovan je i najvišim crnogorskim Ordenom knjaza Danila, prvog reda.“
Poseban odnos mitropolit Mitrofan je imao prema Ruskoj Pravoslavnoj Crkvi. Pri sagledavanju odnosa Ruske Pravoslavne Crkve i Cetinjske mitropolije, neophodno je da se ima na umu činjenica da je najveći dio materijalne pomoći koja je stizala u Crnu Goru od početka XVIII do početka XX vijeka pristizao iz Ruske carevine.
Tokom boravka u Beogradu i Sremskim Karlovcima u svojstvu predsjednika Središnjeg arhijerejskog sabora, mitropolit Mitrofan, iako u poznim godinama i slabog zdravstvenog stanja, a opterećen tom veoma odgovornom dužnošću, strogo je vodio računa i o potrebama svoje, Cetinjske eparhije a jednako i Zahumsko-raške i Pećke. Jedno od najvažnijih pitanja je bilo pitanje sprovođenja agrarne reforme u odnosu na crkvena imanja, tj. zaštita crkvenog zemljišnog posjeda na prostoru Crne Gore.
Sa nesmanjenom brigom radio je i na obezbijeđenju uslova da se obnovi rad Cetinjske bogoslovije. Rezultat njegovog upornog nastojanja nije izostao. Bogoslovija pod imenom i nebeskim pokroviteljstvom Svetog Petra Cetinjskog obnovila je rad početkom školske 1921. godine.
Nije teško zaključiti da je uloga mitropolita Mitrofana velika u vaspostavljanju Pećke Patrijaršije, tj. obnavljanju i ujedinjenju Srpske Crkve, a svoj odnos najsažetije je izrazio na episkopskoj konferenciji 28. maja 1919. sljedećim riječima: „Nama je u dio pala velika sreća, što smo doživjeli ove epohalne dane, u koje smo pozvani da zajednički u bratskoj slozi izvedemo naše crkveno jedinstvo“.