Srpska dobrotvorka, ledi Lejla Pedžet: „Samo da me moji Srbi ne zaborave“

Na današnji dan (24. septembar) 1958. godine umrla je ledi Lejla Pedžet, heroina koja je svojom nesebičnom žrtvom zadužila srpski narod.

Lejla Pedžet bila je engleska plemkinja. Ujedno – dobrotvor i požrtvovana bolničarka u jednom od najtežih perioda u srpskoj istroriji, žena koja je samopregornim radom u ratno vrijeme sačuvala živote mnogih naših sunarodnika.

U Beograd je stigla 1910. godine. Ubrzo je počeo Prvi balkanski rat, a potom i Drugi, u kojima se ledi Pedžet posvetila brizi o drugima, postala je jedna od prvih dobrovoljnih bolničarki u vojnim bolnicama u Beogradu.

Iako je 1913. godine napustila Beograd i vratila se u London, već u novembru 1914. godine, po izbijanju Prvog svjetskog rata, stigla je u Skoplje sa velikom britanskom sanitetskom misijom i sanitetskim materijalom. U skopskoj bolnici se borila sa tifusom, od kojeg je i sama tada oboljela, upućena je na liječenje u Švajcarsku, da bi se 1916. godine ponovo vratila u Englesku.

Pred polazak u Švajcarsku Pedžet se pismom, objavljenom u Politici, zahvalila cjelokupnom srpskom narodu – malima i velikima podjednako, „na prijateljstvu, ljubavi, pažnji i nježnosti s kojima su se ophodili prema meni za sve vrijeme moje bolesti”. 

“Oduvijek sam za Srbiju i srpski narod imala tople simpatije i između mene i njega je postojala neka naročita veza koja je činila da i kad sam od njih daleko, s ljubavlju mislim na njih, veza koja je činila da sam u Srbiju dolazila uvijek s onom istom radošću s kojom i u svoju otadžbinu. Još jednom iskreno i od srca hvala svima i do skorog viđenja”.

U Beograd se vratila samo jednom nakon rata, i to 1934. godine da bi prisustvovala sahrani kralja Aleksandra Karađorđevića.

Tokom Drugog svjetskog rata pomagala je srpskom narodu u izbjeglištvu, da bi po okončanju najvećeg sukoba u istoriji čovječanstvanjeno imanje postalo središte okupljanja srpskih političkih izbjeglica.

Čak je i Miloš Crnjanski izvjesno vrijeme sa ženom stanovao u njenom zamku, a ledi Pedžet mu je i pomogla da dobije englesko državljanstvo.

Zahvaljujući njenom angažmanu uređeni su Srpska crkva i Srpski klub u Londonu, a u Crkvi Svetog Save podigla je bronzanu ploču generalu Mihailoviću.

Diplomata i istoričar Kosta St. Pavlović zapisao je da je “na Srbe potrošila svu svoju gotovinu, prodala kuću u kojoj je odrasla i otuđila velelepni park…”

Zabilježene su njene riječi, kao amanet našem narodu: „Neka me svi zaborave! To mi je svejedno! Ali će mi teško pasti ako me moji Srbi zaborave!”