Stanje depozita i kredita u bankama
1 min readPiše: V.D.
Pisali smo već o neveselim prognozama ekonomije u Crnoj Gori. Danas ćemo se osvrnuti na osnovu zvaničnih podataka kakav je uticaj korona virusa na bankarski sektor. Bankarski sektor se stabilizovao u godinama poslije „pregrijavanja“ ekonomije 2006-2009 kada je bio na staklenim nogama. Država je tada djelimično privatizovala i dokapitalizovala Elektroprivredu kako bi spasila banke. Srećom kovid krizu banke su dočekale zdravije jer u ovoj situaciji ni prodaja Elektroprivede sa drugom imovinom koja se nije prodala ne bi mogla da spasi bankarski sistem.
Nego vratimo se surovim brojkama. Zaključno sa julom banke su izdale 3,188 milijardi kredita što je rekord. Od ovih kredite država duguje lokalnim bankama 298 miliona što je isto istorijski rekord, nefinansijski sektor duguje isto rekordnih 1,148 miliona dok je stanovništvo na 1,389 miliona i samo su 2 miliona krediti manji nego prošloga mjeseca.
Depoziti su na 3,3 milijardi i za 1 milion su veći nego prošloga mjeseca. Depoziti su gotovo u stalnom padu od avgusta prošle godine kada su iznosili 3,534 milijardi (dakle pali su za 234 miliona za 11 mjeseci).
Ipak ono što posebno zabrinjava je stanje depozita stanovništa i rezidencijalnih firmi koji su prikazani na dijagramu. Depoziti stanovništa su praktično u konstantnom opadanju skoro dvije godine od kraja 2018 kada su iznosili skoro 1,33 milijarde dok su danas- za 92 miliona niži. Važno je uočiti da je opadanje počelo prije kovida. Prošla turistička sezona je donijela povećanje depozita za oko 104 miliona do decembra 2019. Od početka godine depoziti su niži za 81 milion. Depoziti domaćih privrednih društava (kada isključimo banke) opadaju već dvije godine od avgusta 2018 (opet mnogo ranije je počeo pad nego kriza izazvana koronavirusom). Maksimalni depoziti su iznosili 920 miliona. Danas su oni manji za 134 miliona i iznose 786 miliona. Pad je posebno izražen od septembra prošle godine odnosno par je 117 miliona za 10 mjeseci. U aprilu ove godine depoziti su bili samo 769 miliona a vjerovatno su nešto povećani finansijskim intervencijama vlade (tzv. akontativnim plaćanjima).
Pogledajmo sada što se dešavalo sa depozitima stanovništa u julu mjesecu prethodnih i tekuće godine. Vidimo da se ranijih godina stanje na računima stanovništa u julu znatno popravljalo i da osvježenje iznosi od 10-85 miliona. Prvi put od kada posjedujemo podatke došlo je do smanjivanja depozita stanovništa u julu mjesecu ove godine za 7 miliona!
Da zaključimo prvi dio analize stanja bankarskog sektora na osnovu stanja kredita i depozita. Došlo je do pada depozita stanovništa i privrede. Pad je počeo još 2018 godine a uobičajeno ljetnje „osvježenje“ će ove godine izostati zbog koronavirusa. Pad depozita stanovništa je za dvije godine 7% od toga se oko 3% može asocirati koronom, 2% uobičajenom sezonskim fluktuacijama a 2% je pad iz razloga što je kriza u nekoj blagoj formi počela još jesen-zima 2018. Kod privrede stanje je dramatičnije. Pad depozita je skoro 15% a od toga je oko pola vezano za koronu, 2% za sezonske fluktuacije i 5-6% za krizu koja je počela prije koronavirusa.
Ovo još ne daje potpuno jasan odgovor da li će bankarski sektor preživjeti krizu koja će trajati još barem 10-11 mjeseci (do sledeće sezone). Još crnje ako je vjerovati saopštenju Svjetske zdravstvene organizacije da pandemija neće proći još skoro dvije godine onda bi udar na finansije bio produžen 20-22 mjeseca.
Depoziti stanovništva (gornji dijagram) i nefinansijskog rezidencijalnog privrednog sektora
Kretanje depozita stanovništa u julu mjesecu u periodu 2007-2020