CGO: Što stoji iza promjene modela studiranja na UCG?

Centar za građansko obrazovanje (CGO) izražava zabrinutost povodom dosadašnjeg načina sprovođenja reformi na Univerzitetu Crne Gore (UCG), koji vidljivo slabi, inače nerazvijen, akademski dijalog zasnovan na argumentima i uvažavanju različitosti.

Zakon o visokom obrazovanju i prateći propisi prepoznaju ravnopravno dva modela studiranja 3+1+1+3, kao i 4+1+3. Izuzete su samo one fakultetske jedinice UCG koje obrazuju određene profesije (medicina, farmacija, arhitektura), a koje su od svog osnivanja organizovane u skladu sa relevantnom evropskom regulativom, i gdje su prihvaljivi modeli studiranja 5+0+3 i 6+0+3.

Prinudno uvođenje modela studiranja 3+2+3 na UCG ne može biti pravdano redovnim procesom reakreditacije. To nije ni zahtjev koji se uspostavlja kroz reakreditaciju niti u samoj Evropskoj uniji to postoji kao jedini propisani model. Preciznije, u evropskom prostoru visokog obrazovanja postoje različiti modeli studiranja po šemama: 3+2+3, 4+1+3, 5+0+3 i nema ničeg spornog da se i Crna Gora opredijeli za više opcija, naročito ako imamo potvrdu tržišta rada odnosno poslodavaca da model 4+1+3 daje traženo obrazovanje.

Konačno, ovdje imamo i najavu kršenja Zakon o visokom obrazovanju, Zakona o nacionalnom okviru kvalifikacija i Statuta UCG. Ukoliko je rukovodstvo UCG procijenilo da reforma treba da ide u ovom pravcu, moralo je prvo inicirati izmjene i dopune Zakona o visokom obrazovanju, Zakona o nacionalnom okviru kvalifikacija, Statuta UCG, ali i brojnih podzakonskih akata. Umjesto toga, neobičajeno grubo za jednu akademsku instituciju pokušava se nametnuti rješenje koje je ne samo nezakonito već i upitno sa stanovišta dalje zapošljivosti kadra koji će sa produkovati po novom sistemu.

Primjer Prirodno-matematičkog fakulteta (PMF) je ilustrativan jer ogoljava stvarni demokratski i akademski kapacitet rukovodstva UCG, odnosno jasno ukazuje da je svaka rasprava o ovom pitanju na UCG nepoželjna ili unaprijed režirana tako da vodi ka pukom odobravanju modela na kojem insistira rukovodstvo UCG, čak i kad se suoči sa veoma ozbiljnom kontra-argumentacijom. Postavlja se i pitanje: koji interesi vode rukovodstvo UCG kada svjesno dovode u pitanje opstanak bilo koje fakultetske jedinice, a posebno onih smjerova koji su održivi i čiji su kadrovi traženi na tržištu rada? Teško se u tome prepoznaje javni interes, a on bi morao biti vodilja institucije koja se finansira novcem poreskih obveznika.

Posljednja odluka kojom rukovodstvo UCG izopštava PMF iz procesa reformi i pripreme za reakreditaciju je skandalozna. Ona se svodi na to: “ili ćete igrati po našem ili vas neće biti”. Rukovodstvo UCG do sada javnosti nije saopštilo dovoljno argumentovano zašto radikalno mijenja postojeći model studija, a sve to prate i brojne nelogičnosti, nedosljednosti i dileme poput onih: da li je ispoštovana istinska volja vijeća svih fakultetskih jedinica UCG-a, da li je na njih vršen pritisak, zašto se studenti kroz javne debate nijesu izjašnjavali o ovom pitanju, na osnovu kojih analiza tržišta rada se došlo do tog novog rješenja, itd. Umjesto dijaloga, imamo osvetnički pristup prema onima koji se usude dovesti u pitanje ispravnost odluke rukovodstva UCG, što nije nimalo primjereno akademskom prostoru.

U konačnici, silom transformisan UCG ne može biti istinska autonomna akademska institucija niti njena akademska zajednica kojom se tako upravlja može imati integritet i kredibilitet. Posljedično, akademska zajednica kojoj se silom upravlja ne može razvijati ni toliko potrebno kritičko mišljenje na UCG. A možda je to i jedan od stvarnih ciljeva ove reforme UCG: ugušiti bilo kakvo drugačije mišljenje, čak i u onim malim nišama u kojima je do sada preživjelo na UCG.

Stoga, CGO poziva rukovodstvo UCG da umjesto brzine i samovolje obezbijedi kvalitet i punu inkluzivnost raznovrnosti akademskih stavova. Ovo je tačka u kojoj se prelama da li će UCG biti akademska institucija od uticaja u crnogorskom društvu, ali i šire, ili će se dalje nastaviti njena spirala propadanja.