Svečana pjesma u slavu Svetog Save – prva i najdugovječnija himna u Crnoj Gori
1 min read
Sveti Sava
Piše: Jovan Markuš
Na početku istorijata himni u Crnoj Gori stoji školska himna ili svečana pjesma u slavu Svetog Save, prvog srpskog prosvetitelja, koja je izvođena na Cetinju četrnaest godina ranije od državne himne Knjaževine Crne Gore.
Sveti Sava kao prosvetitelj zvanično počinje da se slavi u Crnoj Gori kao školska slava 1856. s pojavom prvih škole. Zato se u narodu kaže: „Sveti Sava – školska slava“. Na školskim svečanostima đaci su pjevali svoju „Himnu Svetom Savi“.
O prvoj proslavi Svetog Save kao školske slave 1856. godine svjedoči pismo učitelja Filipa Radičevića, u kome piše sljedeće:
„Svečana služba u crkvi sa više sveštenika i đakonom, potom obučeni idu u školsku salu, za koje vrijeme slavi se procesija sa zvonjenjem zvona pjevajući tropar Svetog Save. Školska sala dekorisana je slikama knjaza Danila i knjeginje Darinke. Uzvišeno postolje za gospodara i knjeginju, a pored toga na drugom astalu spram ikone Svetog Save osvećenje vodice koje sveštenstvo obavlja. Iza toga drži govor najbolji đak, po svršetku koga pjevaju ukupno đaci: „Uskliknimo s ljubavlju Svetitelju Savi, Srpske crkve vrhovnoj svetiteljskoj glavi, itd. I poslije ovog pjevanja iz ruke knjaza Danila nagrađuje se najbolji đak… (Bratstvo, 12-13, Beograd, 1908, str. 63-64).
U br. 5 od 2. februara 1902. godine „Glas Crnogorca“ je proslavu na Čevu ovako zabilježio:
„Pošto je odstojana sv. Liturgija koju su služili: Krsto Vukotić i Luka Nikolić đaci su se pjevajući himnu Sv. Save, vratili u školu. Svetosavskoj proslavi prisustvovali su mjesni glavari i mnoštvo naroda iz četiri opštine“.
Državni praznik – dan Svetog Save svečano je obilježavan i u Kraljevini Crnoj Gori. Kralj Nikola i kao pjesnik je dao doprinos obilježavanju proslave pred Savindan 1912. godine napisavši dugu i poučnu „Pjesmu Svetom Savi“.
Danas, nažalost, đaci nemaju svoju školsku slavu ni himnu, a prvu i najdugovječniju himnu u Crnoj Gori mogu čuti samo na svečanostima koje priređuje Srpska pravoslavna crkva u saradnji sa crkvenim opštinama.
